Światowy Dzień Środowiska (World Environment Day, WED)

Światowy Dzień Ochrony Środowiska Naturalnego, zwany też jako Światowy Dzień Środowiska (World Environment Day WED), obchodzony jest corocznie 5 czerwca. Dzień ten został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ na Konferencji Sztokholmskiej w 1972 roku i obchodzony jest dla przypomnienia głównych haseł konferencji dotyczących zgodności rozwoju cywilizacji z rozwojem ekologicznym otaczającego świata. Konferencja Sztokholmska doprowadziła do ustanowienia programu ONZ dedykowanego środowisku naturalnemu człowieka, określanego jako Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UN Environment).

Obecnie co roku zużywamy o ponad połowę więcej zasobów niż Ziemia jest w stanie odtworzyć. Żyjemy na ekologiczny kredyt, a nasz ślad ekologiczny wzrósł w ciągu ostatnich 50 lat dwukrotnie. Dzieje się tak dlatego, że konsumujemy coraz więcej naturalnych zasobów jak np. drzew, ryb i owoców morza, emitujemy coraz więcej zanieczyszczeń i dwutlenku węgla, produkujemy więcej śmieci, a także coraz częściej betonujemy tereny zielone.

Ochrona środowiska to całokształt działań zmierzających do naprawienia wyrządzonych szkód lub zapobiegających wyrządzeniu szkód fizycznemu otoczeniu lub zasobom naturalnym, jak też działania zmierzające do zmniejszenia ryzyka wystąpienia takich szkód, bądź zachęcające do efektywnego wykorzystywania zasobów naturalnych, w tym środki służące oszczędzaniu energii, wody i stosowania odnawialnych źródeł energii.

Ochrona przyrody to ogół działań zmierzających do zachowania w niezmienionym lub optymalnym stanie przyrody ożywionej i nieożywionej, a także krajobrazu. Głównym celem ochrony przyrody jest utrzymanie stabilności ekosystemów i procesów ekologicznych, oraz zachowanie różnorodności biologicznej.

Historia ustanowienia Światowego Dnia Ochrony Środowiska

Rosnąca liczba ludności, rozwój miast, oraz rewolucja przemysłowa, doprowadziły do dynamicznego przekształcenia środowiska przyrodniczego. Szkodliwa działalność człowieka dość szybko została dostrzeżona, ale poważnym sygnałem do zmniejszenia antropopresji na środowisko stał się Raport Sekretarza ONZ U Thanta z 26 maja 1969 roku „Człowiek i jego środowisko”. Sprawozdanie ujawniło niebezpieczeństwo lekceważenia skutków naruszania równowagi ekologicznej w przyrodzie.

Dzień Ochrony Środowiska został ustanowiony podczas Ogólnego Zgromadzenia ONZ w czasie pierwszej światowej konferencji na temat stanu środowiska. Odbyła się ona 5 czerwca 1972 roku w Sztokholmie pod hasłem „Tylko jedna Ziemia”. Głównym jej celem było zwrócenie uwagi świata na problem dalszej egzystencji gatunku ludzkiego i zapewnienie mu dogodnych warunków do przetrwania. Dodatkowo wskazano wówczas na istotę współpracy międzynarodowej ze względu na transgraniczny charakter niektórych zanieczyszczeń.

Człowiek jest zarówno elementem przyrody, jak i siłą sprawczą kształtującą otoczenie, które go utrzymuje przy życiu i inspiruje go do intelektualnego, moralnego, społecznego i duchowego rozwoju. (…) Oba aspekty środowiska człowieka: naturalne i stworzone przez człowieka, mają zasadnicze znaczenie dla jego dobrego samopoczucia i korzystania z podstawowego prawa człowieka – prawa do życia jako takiego.

Deklaracja Sztokholmska Konferencji Narodów Zjednoczonych o Środowisku Człowieka, 16 czerwca 1972 r., U. N. Doc. A / .CONF.48 / 14 / Rev.1 at 3

Obchody Światowego Dnia Ochrony Środowiska

W Światowym Dniu Ochrony Środowiska Naturalnego warto zastanowić się co możemy zrobić dla Ziemi i zachęcić do tego dzieci, swoich znajomych i przyjaciół. Jest to doskonała okazja do rozejrzenia się wokół siebie i dostrzeżenia jaki piękny jest świat i jak wiele możemy zrobić w naszym otoczeniu. Wystarczy wybrać się na spacer i posprzątać okolicę, posadzić drzewo czy pojechać do pracy rowerem. Możemy również oszczędniej gospodarować wodą i prądem w naszym domu.

Pamiętaj, że każdy z nas może pomóc błękitnej planecie i włączyć oszczędzanie na własną domową miarę.

Wybrane daty i hasła związane z Światowym Dniem Środowiska

• 1996 rok – „Drzewo”
• 1997 rok – „Pomiędzy ziemią a niebem”
• 1998 rok – „Woda”
• 1999 rok – „Nawet ptakom potrzebna jest ziemia”
• 2000 rok – „Czysta Ziemia, czysta energia”
• 2001 rok – „Czysta energia – czysta woda
• 2002 rok – „Szlaki natury – szlaki kultury”
• 2003 rok – „Woda”
• 2004 rok – „Dary Ziemi”
• 2005 rok – „Dekada edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju„
• 2006 rok – „Rzeka”
• 2007 rok – „Ziemia odzyskana”
• 2008 rok – „Klimat w potrzebie” – „CO2 – zmień złe nawyki. Zmniejszaj emisję dwutlenku węgla!” – oszczędzając energię i rozsądnie używając sprzętów elektrycznych możemy minimalizować emisję CO2
• 2009 rok – „Z energią chrońmy klimat”
• 2010 rok – „Różnorodność w nas bioróżnorodność wokół nas”
• 2011 rok – „Lasy: natura w służbie człowieka” – „Las całkiem blisko nas” – „Las: natura do usług”- obchody związane Międzynarodowym Rokiem Lasów
• 2012 rok – „Zielona ekonomia: czy dotyczy również Ciebie?”
• 2013 rok – „Zielono Mi”
• 2014 rok – „Podnieś swój głos, a nie poziom morza” – kampania na rzecz ochrony wysp w obliczu zmian klimatycznych
• 2015 rok – „Siedem miliardów marzeń. Jedna Planeta. Konsumuj rozważnie” – tematem obchodów jest racjonalna gospodarka zasobami Ziemi, zrównoważona konsumpcja i produkcja
• 2016 rok – ” Bądź dziki – dla życia” – obchody koncentrują się na ochronie różnorodności biologicznej, przede wszystkim zaś dzikiej przyrody i zagrożonych gatunków zwierząt, padających coraz częściej łupem kłusowników
• 2017 rok – „Ludzie blisko natury. Jestem z naturą!”
• 2018 rok – „Pokonaj plastikowe zanieczyszczenia” – temat obchodów ma zachęcać ludzi do walki z jednorazowymi tworzywami sztucznymi zanieczyszczającymi Ziemię
• 2019 rok – „Pokonaj zanieczyszczenie powietrza!” – „Beat Air Pollution”
• 2020 rok – „Czas na naturę” – „Time For Nature”- temat obchodów przypomina o kluczowym znaczeniu bioróżnorodności
• 2021 rok – „Odnowa ekosystemu” – „Ecosystem Restoration” – święto ukierunkowane jest na odbudowę i ochronę ekosystemu m. in. lasów, pól uprawnych, miast, terenów zróżnicowanych topograficznie, rzek, mórz i oceanów
• 2022 rok – „Wyobrazić sobie na nowo, Stworzyć na nowo, Przywrócić do życia” – „Reimagine, Recreate, Restore” – obchody mają na celu podjęcie działań służących przywracaniu do życia zniszczonych ekosystemów, a jednocześnie zapobieganiu zmianom klimatycznym i budowaniu bezpieczeństwa żywnościowego, oraz ochronie zasobów wodnych i bioróżnorodności
• 2023 rok – Beat Plastic Pollution – hasło wzywa światową społeczność do rozwiązania kryzysu zanieczyszczania środowiska tworzywami sztucznymi. Przesłanie skierowane jest do środowisk związanych z całym cyklem życia tworzyw sztucznych, postulując zatrzymanie plastiku w obiegu gospodarczym i z dala od środowiska.

źródło: materiały prasowe
Światowy Dzień Środowiska, autorzy, licencja CC BY SA 3.0

🌍 Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie

🌱 formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe

ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code

konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Rozporządzenie UE przeciwko wylesianiu European Union Deforestation Regulation (EUDR)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)

🛒 Świadomy konsument – dodatkowe informacje:
ekologiczne i zrównoważone święta, black friday, Clean label, cyber monday, cyfrowy paszport produktu (Digital Product Passport, DPP), cykl życia produktu (Life Cycle Assesment, LCA), data przydatności do spożycia, data ważności, degrowth, domowe (naturalne) środki czystości, dyrektywa Cyfrowa, Dyrektywa Omnibus, dyrektywa PPWD (Packaging and Packaging Waste Directive), dyrektywa Towarowa, dyrektywa Single-Use Plastics, ekoprojekt, ekoprojektowanie (ecodesign), etykiety energetyczne, garderoba kapsułowa (capsule gardrobe), greenwashing (ekościema, ekomanipulacja, zielone kłamstwo), ekonomia subskrypcji, fast fashion (szybka, śmieciowa moda), fast homeware, gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ), kosmetyki naturalne (ekokosmetyki), lęk przed wypadnięciem z obiegu (Fear of missing out, FOMO), marnowanie żywności, Nutri-Score (5-Colour Nutrition Label, 5-CNL) pięciokolorowa etykieta żywieniowa, olej palmowy, odpowiedzialna konsumpcja, pakiet odpadowy, Prawo Do Naprawy (#RightToRepair), produkt bio, produkt ekologiczny (eko), produkt naturalny, recykling, redesign, rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP), ekonomia współdzielenia (sharing economy), slow fashion, społeczna lodówka, strategia Od pola do stołu, system kaucyjny, transport ekologiczny, turystyka ekologiczna, upcykling, uwalnianie książek (bookcrosing), zdrowa żywność, zrównoważona moda, zrównoważone rybołówstwo, żywność alternatywna, żywność drukowana, żywność ekologiczna

ślad ekologiczny (ecological footprint), ślad środowiskowy (environmental footprint), ślad węglowy (carbon footprint), ślad wodny (water footprint)
air-commerce, downsizing, overpackaging

Jak każdego dnia dbać o środowisko naturalne:
na wakacjach, na zakupach, w podróży, ograniczenie zużycia papieru
oszczędzanie energii elektrycznej (oszczędzanie prądu): tryb czuwania Stand-by
energooszczędne oświetlenie: świetlówka kompaktowa (energooszczędna), żarówka LED
oszczędzanie gazu, oszczędzanie wody: perlator
energooszczędna wentylacja, energooszczędne ogrzewanie
energooszczędne urządzenia: czajnik elektryczny, komputer, lodówka i zamrażarka, odkurzacz, okap kuchenny, piekarnik, płyta grzejna, pojemnościowy podgrzewacz do wody, pralka, telewizor, zmywarka
segregacja odpadów
znaki i oznaczenia ekologiczne

Ekologiczny styl życia:
dieta planetarna, fleksitarianizm, foodsharing, freganizm, jadłodzielnia, Lifestyles of Health and Sustainability (LOHAS), Less Waste, lodówka społeczna, roślinne zamienniki mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, Repair Cafe, Slow fashion, Slow life, weganizm, wegetarianizm,
Zero Waste
zasada 3R, zasada 5R, zasada 8R: Rethink (Przemyśl swoją relację ze środowiskiem), Refuse (Odmawiaj), Reduce (Unikaj), Reuse (Użyj ponownie), Rehome (Znajdź nowy dom), Repair (Naprawiaj), Recycle (Utylizuj, Recyklinguj, Oddaj do odzysku), Rot (kompostuj)

🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕

🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl

🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie