Ekoprojekt

Czas czytania: 9 minut

Ostatnia aktualizacja:

Na całym świecie istnieje zapotrzebowanie na bardziej energooszczędne produkty, żeby zmniejszyć zużycie energii i innych zasobów naturalnych, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Unijne przepisy dotyczące ekoprojektu są skutecznym narzędziem do zwiększania efektywności środowiskowej produktów, ponieważ ustanawiają obowiązkowe minimalne normy ich efektywności energetycznej. Pozwala to wyeliminować z rynku najmniej wydajne produkty, przyczyniając się w znacznym stopniu do osiągnięcia celów UE w zakresie energii i klimatu. Ekoprojekt wspiera również konkurencyjność przemysłu i innowacje poprzez promowanie lepszej efektywności środowiskowej produktów na całym rynku wewnętrznym.

Unia Europejska zakłada, że dzięki przepisom dotyczącym etykiet energetycznych i ekoprojektu, do 2030 roku. uda się zaoszczędzić około 230 Mtoe (mln ton oleju ekwiwalentnego). Dla konsumentów oznacza to średnie oszczędności w wysokości do 285 euro rocznie pod względem opłat za energię w gospodarstwach domowych, a dla przedsiębiorstw dodatkowe dochody w wysokości 66 mld euro.

Ekoprojekt

Celem ekoprojektu jest ustanowienie wspólnych dla całej UE minimalnych norm, aby wyeliminować z rynku produkty o najniższych parametrach, przyczyniając się dzięki temu do ochrony środowiska i klimatu.

Etykiety energetyczne zawierają jasne i proste informacje na temat efektywności energetycznej i innych kluczowych cech produktu. Pomagają konsumentom podjąć przy zakupie decyzję, która pozwoli zmniejszyć wydatki na energię w gospodarstwach domowych, a jednocześnie przyczyniają się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w całej UE.

Dyrektywa 2009/125/WE w sprawie ekoprojektu od dawna przynosi korzyści przedsiębiorstwom, konsumentom i środowisku. W samym tylko 2021 roku obecne środki związane z ekoprojektem, obejmujące 31 grup produktów, pozwoliły konsumentom w UE zaoszczędzić 120 mld euro w wydatkach na energię i doprowadziły do zmniejszenia o 10% rocznego zużycia energii przez produkty objęte badaniem.

Stare i nowe etykiety energetyczne

Unijne etykiety efektywności energetycznej są kluczowym czynnikiem pomagającym konsumentom wybierać najbardziej energooszczędne urządzenia, równocześnie zachęcając producentów do innowacji poprzez stosowanie bardziej energooszczędnych rozwiązań. Oprócz informacji na temat zużycia energii etykiety mogą zawierać szczegółowe dane na temat innych istotnych cech użytkowania, takich jak poziom emisji hałasu lub zużycia wody.

Etykiety energetyczne dla niektórych urządzeń gospodarstw domowych po raz pierwszy wprowadzono w 1994 roku. W 2004 roku system rozszerzono i wprowadzono skalę kategorii od A (urządzenia o najwyższej efektywności) do G (urządzenia o najniższej efektywności). W 2010 roku na lodówkach, pralkach, zmywarkach i telewizorach wprowadzono dodatkowo trzy nowe klasy A+, A++ oraz A+++ charakteryzujące urządzenia najbardziej efektywne energetycznie, jednak w kolejnych latach ze względu na coraz wyższą energooszczędność urządzeń, ponad 90% pralek i lodówek zawierało się w tych 3 klasach. Stało się tak ponieważ niemal wszystkim producentom urządzeń RTV i AGD zależało na tym, żeby ich urządzenia otrzymywały wyższe kategorie efektywności energetycznej.

W związku z tym że różnica między kategorią A++ a kategorią A+++ stała się dla konsumentów mniej czytelna od 1 maraca 2021 roku wprowadzono nowe przepisy dotyczące etykiet energetycznych. Obecnie dotyczą one lodówek, zamrażarek, urządzeń chłodniczych z funkcją sprzedaży bezpośredniej (np. szafy chłodnicze), pralek i pralko-suszarek, zmywarek do naczyń, oraz wyświetlaczy elektronicznych o powierzchni powyżej 100 cm2 (telewizory i monitory)źródeł światła. Na reszcie produktów dalej będą obowiązywały stare oznaczenia, które zmieniane będą w kolejnych etapach.

Nowy system pomaga konsumentom szybciej rozpoznać najefektywniejsze produkty i zachęca producentów do dalszych badań i innowacji w dziedzinie efektywnych energetycznie technologii.

Wytyczne dla producentów i sprzedawców detalicznych

Dodatkowo od 1 stycznia 2019 roku dla wyżej wymienionych grup producenci zobowiązani są zamieszczać informacje o swoich produktach w europejskiej bazie danych o produktach do celów etykietowania energetycznego EPREL, zanim wprowadzą swoje produkty na rynek. Na etykietach energetycznych w prawym górnym rogu, pojawiły się kody QR, dzięki którym po ich zeskanowaniu przy użyciu smartfona poznamy więcej informacji na temat danego urządzenia.

Możliwość naprawy i recyklingu

Ważną zmianą w przepisach które weszły w życie od 2021 roku, jest również wdrożenie działań służących dalszemu zwiększeniu możliwości naprawy i recyklingu urządzeń.

Niektóre z nowych środków obejmują takie wymogi jak:

  • ułatwienie wymiany części zamiennych
  • zapewnienie dostępności kluczowych części
  • zapewnienie informacji dotyczących naprawy i konserwacji

dla użytkowników końcowych i profesjonalnych serwisów naprawczych przez okres co najmniej 7–10 lat w zależności od produktu.

Ekoprojekt dla zrównoważonych produktów

Ekoprojekt dla zrównoważonych produktów

Obecny model gospodarczy funkcjonuje na zasadzie weź, użyj, wyrzuć. Takie postępowanie uszczupla zasoby planety, zanieczyszcza środowisko, szkodzi różnorodności biologicznej i klimatowi. Ponadto uzależnia Europę od zasobów pochodzących z innych krajów. W celu rozwiązania tych problemów UE dąży do przejścia na model gospodarki o zamkniętym obiegu i oparty na zrównoważonych produktach.

Opublikowane 30 marca 2022 roku rozporządzenie w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów stanowi główny element podejścia Komisji Europejskiej na rzecz bardziej zrównoważonych środowiskowo produktów o zamkniętym cyklu życia. Proponowane działania mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu, czyli europejskiej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego, która ma przekształcić UE w sprawiedliwsze i lepiej prosperujące społeczeństwo, oraz dla wdrożenia kluczowych elementów planu działania UE dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym z 2020 roku. Za pomocą tych środków Unia Europejska planuje osiągnąć cele w zakresie klimatu i środowiska, podwoić wskaźnik powtórnego wykorzystania materiałów i zrealizować cele w zakresie efektywności energetycznej do 2030 roku.

Powyższe rozporządzenie oparte zostało na dyrektywie 2009/125/WE (obejmującej jedynie produkty związane z energią) w sprawie ekoprojektu i ma ją zastąpić. Dyrektywa ta przyczynia się do poprawy w dziedzinie efektywności energetycznej i zamkniętego cyklu życia produktów związanych z energią. Do czasu zastąpienia dyrektywy będzie ona dalej obowiązywać, m.in. poprzez wdrożenie nowego planu prac w zakresie ekoprojektu i etykietowania energetycznego na lata 2022–2024.

Plan prac w zakresie ekoprojektu i etykietowania energetycznego na lata 2022–2024 obejmuje prace wymagane na mocy rozporządzenia ramowego w sprawie ram etykietowania energetycznego (UE/2017/1369) i podsumowuje postępy w realizacji europejskiego rejestru produktów do celów etykietowania energetycznego (EPREL). Plan prac obejmuje również nowe produkty związane z energią, oraz aktualizuje cele w odniesieniu do produktów, które są już regulowane, jako środek przejściowy do czasu wejścia w życie nowego rozporządzenia. Dotyczy on elektroniki użytkowej, takiej jak smartfony, tablety i panele słoneczne, czyli najszybciej rozwijającej się kategorii odpadów.

Złagodzenie wpływu produktów na środowisko w całym cyklu ich życia i wydłużenie ich cyklu życia doprowadzi do powstania w UE bardziej zrównoważonych, opartych na gospodarce o obiegu zamkniętym i zasobooszczędnych produktów. Bardziej zrównoważone produkty, takie jak urządzenia elektryczne, meble i tekstylia, przyczynią się do zwiększenia odporności gospodarki UE.

Cele ekoprojektowania i zrównoważonych produktów

Cele i działania na rzecz zrównoważonych produktów

Celem inicjatyw Komisji dotyczących zrównoważonych produktów jest zapewnienie, aby do 2030 roku:

  • znaczna część produktów na rynku UE była zaprojektowana tak, by były one trwałe, energooszczędne i zasobooszczędne, nadawały się do naprawy i recyklingu oraz aby w ich produkcji preferowano materiały pochodzące z recyklingu
  • przedsiębiorstwa z całego świata mogły konkurować na równych warunkach, nie narażając się na podcięcia cenowe ze strony przedsiębiorstw, które nie zwracają uwagi na szkody wyrządzane środowisku naturalnemu
  • konsumenci mieli dostęp do informacji potrzebnych im do dokonywania bardziej zrównoważonych wyborów, korzystali ze skuteczniejszej ochrony przed praktykami szkodliwymi dla transformacji ekologicznej i korzystali z bardziej trwałych produktów
  • przedsiębiorstwa miały dostęp do danych, których potrzebują do zapewnienia, aby ich produkty i modele biznesowe były zrównoważone środowiskowo i zgodne z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym

Główne działania Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonych produktów o zamkniętym cyklu życia:

  • zmniejszenie wpływu produktów na środowisko dzięki ich lepszemu zaprojektowaniu – ekoprojektowaniu
  • poprawa metod informowania konsumentów i uczestników łańcucha dostaw o zrównoważeniu środowiskowym produktów
  • zapobieganie niszczeniu niesprzedanych produktów konsumenckich
  • promowanie bardziej zrównoważonych modeli biznesowych
  • zwiększenie liczby zielonych zamówień publicznych uwzględniających aspekty środowiskowe.

We wniosku z 30 marca 2022 roku ustanowiono ramy prawne wymogów dotyczących ekoprojektu dla poszczególnych grup produktów, aby znacznie poprawić stopień zamknięcia ich obiegu, ich charakterystykę energetyczną i inne aspekty zrównoważenia środowiskowego. Umożliwi to określenie wymogów dotyczących wydajności i informacji w odniesieniu do prawie wszystkich kategorii towarów fizycznych wprowadzanych do obrotu w UE (z pewnymi ważnymi wyjątkami, takimi jak żywność i pasza, zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002). W przypadku grup produktów, które mają wystarczająco dużo wspólnych cech, można ustalić zasady horyzontalne.

Ramy te umożliwią określenie szerokiego zakresu wymogów, w tym dotyczących:

Nowy cyfrowy paszport produktu będzie zawierał informacje na temat zrównoważenia środowiskowego produktów. Powinien on pomóc konsumentom i przedsiębiorstwom w dokonywaniu świadomych wyborów przy zakupie produktów, ułatwić naprawę i recykling, oraz zwiększyć przejrzystość w zakresie wpływu produktów na środowisko. Paszport produktu powinien również pomóc organom publicznym w lepszym przeprowadzaniu kontroli.

źródło: materiały prasowe
Ekoprojekt dla zrównoważonych produktów, commission.ec.europa.eu, licencja CC BY 4.0

Świadomy konsument – dodatkowe informacje:
ekologiczne i zrównoważone święta, black friday, Clean label, cyber monday, cykl życia produktu (Life Cycle Assesment LCA), data przydatności do spożycia, data ważności, degrowth, domowe (naturalne) środki czystości, dyrektywa Cyfrowa, Dyrektywa Omnibus, dyrektywy PPWD (Packaging and Packaging Waste Directive). dyrektywa Towarowa, dyrektywa Single-Use Plastics, ekoprojekt, ekoprojektowanie (ecodesign), etykiety energetyczne, greenwashing (ekościema, ekomanipulacja, zielone kłamstwo), ekonomia subskrypcji, fast fashion (szybka, śmieciowa moda), gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ), kosmetyki naturalne (ekokosmetyki), marnowanie żywności, Nutri-Score (5-Colour Nutrition Label, 5-CNL) pięciokolorowa etykieta żywieniowa, olej palmowy, odpowiedzialna konsumpcja, pakiet odpadowy, Prawo Do Naprawy (#RightToRepair), produkt bio, produkt ekologiczny (eko), produkt naturalny, recykling, redesign, rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP), ekonomia współdzielenia (sharing economy), slow fashion, społeczna lodówka, strategia Od pola do stołu, system kaucyjny, transport ekologiczny, turystyka ekologiczna, upcykling, uwalnianie książek (bookcrosing), zdrowa żywność, zrównoważona moda, zrównoważone rybołówstwo, żywność alternatywna, żywność drukowana, żywność ekologiczna

ślad ekologiczny (ecological footprint), ślad środowiskowy (environmental footprint), ślad węglowy (carbon footprint), ślad wodny (water footprint)
air-commerce, downsizing, overpackaging

Jak każdego dnia dbać o środowisko naturalne:
na wakacjach, na zakupach, w podróży, ograniczenie zużycia papieru
oszczędzanie energii elektrycznej (oszczędzanie prądu): tryb czuwania Stand-by
energooszczędne oświetlenie: świetlówka kompaktowa (energooszczędna), żarówka LED
oszczędzanie gazu, oszczędzanie wody: perlator
energooszczędna wentylacja, energooszczędne ogrzewanie
energooszczędne urządzenia: czajnik elektryczny, komputer, lodówka i zamrażarka, odkurzacz, okap kuchenny, piekarnik, płyta grzejna, pojemnościowy podgrzewacz do wody, pralka, telewizor, zmywarka
segregacja odpadów
znaki i oznaczenia ekologiczne

Ekologiczny styl życia:
dieta planetarna, freganizm, Lifestyles of Health and Sustainability (LOHAS), Less Waste, Roślinne zamienniki mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, Repair Cafe, Slow fashion, Slow life, weganizm, wegetarianizm,
Zero Waste
zasada 3R, zasada 5R, zasada 8R: Rethink (Przemyśl swoją relację ze środowiskiem), Refuse (Odmawiaj), Reduce (Unikaj), Reuse (Użyj ponownie), Rehome (Znajdź nowy dom), Repair (Naprawiaj), Recycle (Utylizuj, Recyklinguj, Oddaj do odzysku), Rot (kompostuj)

Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)

Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl

Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie

Scroll to Top