Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej

Konwencja Wiedeńska została sporządzona w dniu 22 marca 1985 roku i weszła w życie w dniu 22 września 1988 roku. Zobowiązała strony konwencji do prowadzenia pomiarów poziomu ozonu w atmosferze, ograniczenia emisji gazów powodujących zubażanie warstwy ozonowej, oraz prowadzenia badań nad skutkami zaniku warstwy ozonowej.

Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych jest depozytariuszem konwencji (art. 20). Języki autentyczne: arabski, chiński, angielski, francuski, rosyjski i hiszpański. Spory rozstrzyga Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, chyba że strony ustalą inny sposób (art. 11).

Od czasu zawarcia konwencji, dzięki wysiłkom społeczności międzynarodowej, udało się o 98% zmniejszyć globalne zużycie substancji zubażających warstwę ozonową.

Unia Europejska wdrążyła Konwencję Wiedeńską i Protokół Montrealski, przyjmując przepisy dotyczące substancji zubażających warstwę ozonową i fluorowanych gazów cieplarnianych. Są to jedne z najbardziej restrykcyjnych i postępowych regulacji na świecie.

Podstawowe informacje

Konwencja Wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej weszła w życie w 1988 roku i była pierwszą konwencją w historii podpisaną przez wszystkie zainteresowane państwa. Została powszechnie ratyfikowana w 2009 roku. Przewidziano w niej zasady mające na celu ochronę warstwy ozonowej, w następstwie wystosowywanych przez naukowców ostrzeżeń, że jej zubażanie stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska.

Jest to konwencja ramowa służąca głównie popieraniu współpracy międzynarodowej w drodze wymiany informacji na temat wpływu działalności człowieka na warstwę ozonową. Nie zobowiązywała ona stron do podejmowania żadnych szczególnych środków. Przewidziano je dopiero później, na mocy Protokołu Montrealskiego do Konwencji Wiedeńskiej.

Rozporządzenie UE w sprawie ozonu (rozporządzenie (WE) nr 1005/2009 w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową), które weszło w życie 1 stycznia 2010 roku, w znacznym stopniu wyszło ponad wymagania ustanowione w Protokołem Montrealskim. Przykładowo:

• przewiduje krótsze terminy ograniczenia emisji;
• obejmuje swoim zakresem więcej substancji; oraz
• reguluje kwestię substancji zawartych w produktach i urządzeniach (a nie tylko kwestię substancji luzem)

W rozporządzeniu UE w sprawie gazów F (rozporządzeniu (UE) nr 517/2014 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych) przewidziano, obowiązujący już od 2015 roku, o wiele ambitniejszy cel w zakresie ograniczenia przez UE emisji gazów cieplarnianych. Zakresem tego rozporządzenia objęte są gazy cieplarniane zawarte w produktach i urządzeniach (w Protokole Montrealskim uregulowano jedynie kwestię gazów luzem).

dodatkowe informacje:
Ochrona warstwy ozonowej, ec.europa.eu

Kluczowe zagadnienia Konwencji Wiedeńskiej

W ramach obowiązków ogólnych strony Konwencji Wiedeńskiej podejmują właściwe środki w celu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed niepożądanymi skutkami wynikającymi lub mogącymi wyniknąć z działalności człowieka, zmieniającej lub mogącej zmienić warstwę ozonową.

W szczególności, uwzględniając odpowiednie aspekty naukowe i techniczne, strony:

• przyjmują stosowne środki ustawodawcze lub administracyjne
• współpracują
  • w drodze systematycznych obserwacji, badań i wymiany informacji, w celu lepszego zrozumienia problemu
  • w formułowaniu środków, procedur i norm oraz harmonizowaniu właściwych kierunków polityki
  • z właściwymi instytucjami międzynarodowymi w celu skutecznego wdrożenia konwencji oraz protokołów do niej

Badania i oceny naukowe dotyczące warstwy ozonowej, które są prowadzone przez strony, czy to bezpośrednio, czy też w ramach instytucji międzynarodowych, mają za przedmiot następujące kwestie:

• procesy fizyczne i chemiczne
• skutki dla zdrowia ludzkiego i inne skutki biologiczne, zwłaszcza zmiany w ultrafioletowym promieniowaniu słonecznym
• skutki klimatyczne
• substancje, zastosowania praktyczne, procesy i działania, a także ich skumulowane skutki
• skutki wynikające ze zmian w warstwie ozonowej
• substancje i technologie alternatywne
• powiązane problemy społeczno-gospodarcze
• bardziej szczegółowe zagadnienia, takie jak fizyko-chemiczne badania atmosfery i konkretne substancje chemiczne, opisano w załącznikach

Ponadto strony:

• ułatwiają i popierają wymianę informacji naukowych, technicznych, społeczno-gospodarczych, handlowych i prawnych, które dotyczą konwencji (szczegółowe postanowienia na temat tej kwestii znajdują się w załączniku II)
• współpracują, biorąc pod uwagę potrzeby krajów rozwijających się, w popieraniu rozwoju oraz transferu technologii przez
  • ułatwianie partnerom pozyskiwania technologii alternatywnych
  • przekazywanie niezbędnych informacji, także w formie podręczników i instrukcji
  • dostarczanie wyposażenia i infrastruktury do badań
  • szkolenie personelu naukowego i technicznego
• przekazują organowi decyzyjnemu (Konferencji Stron) informacje o przyjętych przez siebie środkach służących wdrożeniu konwencji

Konferencja Stron (wszystkie państwa sygnatariusze są reprezentowane na Konferencji Stron i mają prawo głosu podczas jej posiedzeń):

• monitoruje wdrażanie konwencji
• dokonuje przeglądu informacji naukowych
• wspiera harmonizację właściwych polityk, strategii i środków
• przyjmuje programy badań, współpracy naukowej i technologicznej, wymiany informacji oraz przekazywania technologii i wiedzy
• rozpatruje i przyjmuje zmiany do konwencji i wszelkich protokołów dodatkowych
• w razie potrzeby korzysta ze specjalistycznej wiedzy takich instytucji jak Światowa Organizacja Meteorologiczna czy Światowa Organizacja Zdrowia
• dąży do rozstrzygania sporów dotyczących wykładni lub stosowania konwencji w drodze rokowań lub pośrednictwa strony trzeciej. Jeżeli strony nie mogą dojść w ten sposób do porozumienia, spór może zostać przekazany do komisji pojednawczej lub do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości
• jest wspierana przez sekretariat.

Dodatkowo ustalono że w dowolnym terminie po upływie czterech lat od wejścia w życie konwencji strona może poinformować o zamiarze wystąpienia z konwencji. Wystąpienie staje się skuteczne po upływie jednego roku.

dodatkowe informacje:
Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej (Dz.U. L 297 z 31.10.1988, s. 10–20)
Decyzja Rady 88/540/EWG z dnia 14 października 1988 roku dotycząca zawarcia Konwencji wiedeńskiej o ochronie warstwy ozonowej oraz Protokołu montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (Dz.U. L 297 z 31.10.1988, s. 8–9)
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1005/2009 z dnia 16 września 2009 roku w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (Dz.U. L 286 z 31.10.2009, s. 1–30)
Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 1005/2009 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
Protokół montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową – Deklaracja Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (Dz.U. L 297 z 31.10.1988, s. 21–28)
Decyzja Rady 82/795/EWG z dnia 15 listopada 1982 r. w sprawie konsolidacji środków zapobiegawczych dotyczących chlorofluorowęglowodorów w środowisku naturalnym (Dz.U. L 329 z 25.11.1982, s. 29–30)
Decyzja Rady 80/372/EWG z dnia 26 marca 1980 r. dotycząca chlorofluorowęglowodorów w środowisku naturalnym (Dz.U. L 90 z 3.4.1980, s. 45)
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 842/2006 (Dz.U. L 150 z 20.5.2014, s. 195–230)

źródło: materiały prasowe
Konwencja wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej, eur-lex.europa.eu, licencja CC BY 4.0

Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie

formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe

ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code

konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)

Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)

Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl

Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie