Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change, UNFCCC lub FCCC)

Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu podpisana została podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju popularnie zwanej Szczytem Ziemi 9 maja 1992 roku w Rio de Janeiro.

UNFCCC weszła w życie 21 marca 1994 roku. Spisana w językach autentycznych angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim i rosyjskim (art. 26). Depozytariuszem jest Sekretarz Generalny ONZ (art. 19). Zastrzeżenia są zabronione (art. 24), do rozstrzygania sporów właściwy jest Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, chyba że strony rozwiążą spór w inny sposób (art. 14). Stronami jest 197 państw.

Początkowo konwencja FCCC nie zawierała jakichkolwiek wiążących nakazów dotyczących ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Z czasem ustanowiono odpowiednie protokoły wprowadzające limity emisji. Najważniejszym jest protokół z Kioto z 1997 roku, obecnie znany bardziej niż sama konwencja.

Konferencje Stron (Conferences of the Parties, COP)

Konferencja Stron jest najwyższym organem konwencji, uprawnionym do dokonywania przeglądów realizacji postanowień UNFCCC i związanych z konwencją instrumentów prawnych.

Sesje zwyczajne Konferencji Stron zwoływane są co roku, w pierwszych dwóch tygodniach grudnia.

• 1995 rok – COP 1, Mandat berliński, Berlin
• 1996 rok – COP 2, Genewa, Szwajcaria
• 1997 rok – COP 3, Protokół z Kioto, Kioto, Japonia – Protokół z Kioto to uzupełnienie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i jednocześnie międzynarodowe porozumienie dotyczące globalnego ocieplenia. Został wynegocjowany na konferencji w Kioto w grudniu 1997. Traktat wszedł w życie 16 lutego 2005 roku, trzy miesiące po ratyfikowaniu go przez Rosję 18 listopada 2004 roku.
• 1998 rok – COP 4, Buenos Aires, Argentyna
• 1999 rok – COP 5, Bonn, Niemcy
• 2000 rok – COP 6, Haga, Holandia
• 2001 rok – COP 7, Marrakesz, Maroko
• 2002 rok – COP 8, Nowe Delhi, Indie
• 2003 rok – COP 9, Mediolan, Włochy
• 2004 rok – COP 10, Buenos Aires
• 2005 rok– COP 11/MOP 1, Montreal, Kanada – COP 11 była także pierwszym spotkaniem stron Protokołu z Kioto (Meeting of the Parties – MOP 1) od czasu jego przyjęcia w 1997.
• 2006 rok – COP 12/MOP 2, Nairobi, Kenia
• 2007 rok – COP 13/MOP 3, Bali, Indonezja – kraje zgodziły się na przygotowanie dokumentu, który będzie podstawą dyskusji w Kopenhadze w 2009 i zastąpi protokół z Kioto po roku 2012.

• 2008 rok – COP 14/MOP 4, Poznań, Polska – konferencja COP-14 odbyła się w Poznaniu w dniach 1–12 grudnia 2008. Konferencja poprzedzała spotkanie w Kopenhadze, na którym miało nastąpić podpisanie kolejnego protokołu dotyczącego adaptacji, zapobiegania, technologii i finansowania zmian klimatycznych.

Spotkanie w Poznaniu odbywało się podczas recesji gospodarczej w 2008 roku, ale też w okresie zwiększonego zainteresowania odnawialnymi źródłami energii. Spotkanie odbywało się po opublikowaniu Czwartego Raportu IPCC w 2007 roku, w którym zawarto naukowe wnioski dotyczące fizycznych przyczyn zmian klimatu. Konferencja w Poznaniu miała miejsce w sytuacji, w której w okresie od 1990-2006 emisja gazów cieplarnianych zmniejszyła się o 5%, głównie ze względu na recesję w krajach Europy Wschodniej w latach 1990. Mimo to od 2000 roku emisja gazów cieplarnianych w 41 najbardziej uprzemysłowionych krajach na świecie wzrosła o około 2,3%. Emisja w krajach, które ratyfikowały protokół z Kioto, wzrastała w tym okresie podobnie. Program konferencji obejmował oficjalne spotkania plenarne, nieoficjalne negocjacje państw członkowskich konwencji UNFCCC i protokołu z Kioto, dyskusje panelowe i prezentacje organizowane przez grupy robocze, zespoły ekspertów, organizacje pozarządowe, biznesowe i międzyrządowe (w tym organizacje ekologiczne i reprezentujące ludy tubylcze), a także towarzyszące konferencji ogólnodostępne wystawy, pokazy, seminaria i happeningi. Na czas trwania konferencji teren MTP uznany został za obszar eksterytorialny podlegający wyłącznej jurysdykcji ONZ.

• 2009 rok – COP-15/MOP 5, Kopenhaga, Dania – pomimo szalonego tempa negocjacji szczyt w Kopenhadze zakończył się fiaskiem. Nie przyjęto żadnych prawnie wiążących zobowiązań do ograniczenia emisji dwutlenku węgla, jednak podpisano niewiążącą Ugodę z Kopenhagi.

• 2010 rok – COP 16/MOP 6, Cancún, Meksyk
• 2011 rok – COP 17/MOP 7, Durban, RPA
• 2012 rok – COP 18/MOP 8, Doha, Katar

• 2013 rok– COP 19/MOP 9, Warszawa, Polska – gośćmi spotkania byli delegaci rządowi wszystkich krajów. Koszty organizacji szczytu klimatycznego pokrył Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 21 listopada organizacje ekologiczne, m.in. Greenpeace i World Wide Fund for Nature, opuściły szczyt w ramach protestu.

• 2014 rok – COP 20/MOP 10, Lima

• 2015 – COP 21/MOP 11, Paryż – konferencja zrealizowała założony cel po raz pierwszy osiągając światowy kompromis w ramach ograniczenia zmian klimatu jako porozumienie paryskie, które przyjęto przy aklamacji niemal wszystkich państw.

• 2016 rok – COP 22/MOP 12, Marrakesz
• 2017 rok – COP 23 Fiji, Bonn – szczyt pod prezydencją Republiki Fidżi przy wsparciu rządu Niemiec

• 2018 rok – COP 24, Katowice – hasło przewodnie COP24 to „Changing together”. Szczyt obejmował posiedzenia trzech najwyższych organów decyzyjnych i ich organów pomocniczych: 24. sesję Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP24), 14. sesją Spotkania Stron Protokołu z Kioto (CMP 14), 1. sesją (część 3) Konferencji Stron, służącej jako spotkanie stron Porozumienia paryskiego (CMA1.3). Dodatkowo, polska Prezydencja zorganizowała 21–24 października 2018 konferencję PreCOP w Krakowie, której celem było omówienie najtrudniejszych tematów przed rozpoczęciem formalnych negocjacji w ich pełnym wymiarze.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele 196 państw świata oraz Unii Europejskiej: ponad 22 tys. ludzi z całego świata, w tym ponad 11 tys. członków delegacji, ponad 6 tys. obserwatorów z organizacji pozarządowych, ponad 1 tys. dziennikarzy a także prawie 4 tys. obsługi i gości. Dodatkowo, dzięki inicjatywie „Take Your Seat”, po raz pierwszy każdy mógł wziąć udział w szczycie i wirtualnie dołączyć do uczestników. Podczas oficjalnego otwarcia COP24 na sali został jeden wolny fotel, symbolizujący miejsce dla każdego, kto jest zainteresowany działaniami na rzecz klimatu. Internauci, używając #TakeYourSeat mogli również wymieniać się swoimi doświadczeniami w kwestii zmian klimatu.

Zadaniem szczytu COP24 było ustalenie szczegółowych zasad wdrażania Porozumienia paryskiego z 2015, zostały one określone dokumentem „Katowicki Pakiet Klimatyczny” (Katowice Rulebook) i przyjęte przez wszystkie Strony Porozumienia paryskiego 15 grudnia 2018 roku.

Katowicki Pakiet Klimatyczny zawierał m.in.:

• informacje o krajowych celach i działaniach w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatu oraz podejmowanych w ramach krajowych programów pomocy, określonych w ich kontrybucjach (NDC)
• zasadę przejrzystości – jak Strony mają sprawozdawać działania podejmowane w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu
• jak sprawozdawać działania na rzecz dostosowywania się do skutków zmian klimatu
• ustanowienie komitetu, którego celem ma być ułatwienie wdrożenia Porozumienia paryskiego i promowanie przestrzegania zobowiązań podjętych w ramach Porozumienia
• sposób przeprowadzania globalnej oceny ogólnego postępu w realizacji celów Porozumienia paryskiego
• sposób oceny postępów w zakresie rozwoju i transferu technologii
• sposób przekazywania informacji na temat wsparcia finansowego dla krajów rozwijających się oraz procesu ustalania nowych celów w zakresie finansowania począwszy od 2025

• 2019 rok – COP 25, Madryt
• 2021 rok – COP 26, Glasgow
• 2022 rok – COP 27, Szarm el-Szejk
• 2023 rok – COP 28, Zjednoczone Emiraty Arabskie – w obradach uczestniczyły delegacje blisko 200 państw, ok. 70 tys. osób, w tym m.in. szefowie rządów i ministrowie, negocjatorzy, aktywiści i przedstawiciele przemysłu. Szczyt został przedłużony, ponieważ poszczególne kraje nie mogły dojść do porozumienia w kluczowej kwestii ostatecznego kształtu porozumienia, czyli deklaracji dotyczącej wycofania się z paliw kopalnych odpowiadających za ok. 80% światowego zapotrzebowania na energię. Choć w ostatecznym tekście porozumienia znalazło się tylko stwierdzenie o stopniowym wycofywaniu paliw kopalnych, to kwestia ta pojawiła się na stole negocjacyjnym po raz pierwszy. Eksperci odczytują to jako wyraźny sygnał początku końca węgla, ropy i gazu. Kolejne ustalenia COP 28 to m.in. kontynuacja działań wokół mechanizmu Loss and Damage, jego zasilenie finansowe, dalsza redukcja emisji metanu i działania na rzecz zrównoważonych finansów, kontynuacja działań na rzecz przeciwdziałania wylesianiu, redukcji emisji dwutlenku węgla, metanu i podtlenku azotu, czyli tych trzech głównych gazów cieplarnianych.

Sekretariat konwencji

Realizację postanowień konwencji koordynuje Sekretariat UNFCCC, którego siedziba mieści się w Bonn.

Sekretarze wykonawczy UNFCCC od momentu powołania Sekretariatu:

• Michael Zammit Cutajar (1995-2002) – reprezentant Malty
• Joke Waller-Hunter (2002-2005) – reprezentant Holandii
• Yvo de Boer (2006-2010) – reprezentant Holandii
• Christiana Figueres (2010-2016) – reprezentantka Kostaryki
• Patricia Espinosa Cantellano (2016-2022)[16] – reprezentantka Meksyku
• Simon Stiell (od 2022) – reprezentant Grenady

Krytyka szczytów klimatycznych

Krytycy często mówią, że szczyty klimatyczne są niepotrzebne, że emitują duże ilości dwutlenku węgla. Jednak według obliczeń i kalkulacji np. szczyt w Dubaju wygenerował mniej więcej taki ślad węglowy jak trzy koncerty Taylor Swift albo mecze Ligi Mistrzów. A wydaje się, że rozmowa o tym, żeby przetrwać jako gatunek, jest jednak ważniejsza.

ONZ udało się zbudować prestiżowe forum multilateralnego dialogu, gdzie przyjeżdżają wszyscy przywódcy, a 193 kraje świata są na tym szczycie klimatycznym odpowiednio reprezentowane i to wydaje się największy sukces tego zgromadzenia, nawet jeżeli ono generuje ślad węglowy.

źródło: materiały prasowe
Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu Poznań 2008, autorzy,
Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu Kopenhaga 2009, autorzy,
Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu Warszawa 2013, autorzy
Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu Paryż 2015, autorzy,
Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu Katowice 2018, autorzy,
Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, autorzy,

Zmiany klimatu – dodatkowe informacje:
carbon offset, dekarbonizacja, denializm klimatyczny (zaprzeczanie globalnemu ociepleniu), depresja klimatyczna (ekolęk, lęk klimatyczny), fakty i mity klimatyczne, handel emisjami CO2, hipoteza pistoletu metanowego, naturalna zmienność klimatu, neutralność klimatyczna, neutralność węglowa, odnawialne źródła energii, rekompensata węglowa, sekwestracja CO2, ślad ekologiczny, ślad węglowy, ślad wodny, węglowy rezerwuar, zielona transformacja energetyczna, zielony rozwój, zrównoważony rozwój

efekt cieplarniany, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie
dwutlenek węgla, freony (chlorofluorowęglowodory CFC), metan, ozon, podtlenek azotu

międzynarodowe organizacje, petycje, protokoły, umowy:
Europejski System Handlu Emisjami (EU ETS), Europejski Zielony Ład, funduszu Loss and Damage, Green Climate Fund, Konferencje Stron COP (Conferences of the Parties), Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change IPCC), Petycja Oregońska, Porozumienie Paryskie, Protokół z Kioto, Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC, FCCC)

zagrożenia ekologiczne związane z zmianami klimatu:
blaknięcie (bielenie) raf koralowych, El Niño, ekstremalne zjawiska, gatunki zagrożone wyginięciem, geoinżynieria klimatu, gwałtowne zmiany pogody, huragany, kwaśny deszcz, La Niña, miejska wyspa ciepła, migracje gatunków, migracja ludności, ocieplenie oceanu, odtlenienie oceanu, osuwiska i tsunami, otwarcie nowych szlaków handlowych, paliwa kopalne, podtopienia, powodzie, punkty krytyczne w ziemskim systemie klimatycznym, pustynnienie, redukcja morskiej pokrywy lodowej (zmniejszenie zasięgu i frekwencji lodu morskiego), sprzężenia zwrotne w ziemskim systemie klimatycznym, straty ekonomiczne, susza, topnienie lodowców i lądolodów, topnienie lodu morskiego, topnienie wiecznej zmarzliny, ubożenie (utrata) różnorodności biologicznej, wydłużony okres wegetacyjny roślin, wylesianie (deforestacja), wymieranie gatunków, wzrost poziomu mórz i oceanów, wzrost śmiertelności, zakwaszenie wód (rzek, jezior, mórz i oceanów), zmniejszony dopływ słodkiej wody, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie środowiska, zmiana (modyfikacja) cyrkulacji atmosferycznej, zmiana cyrkulacji termohalinowej (zaburzenie cyrkulacji oceanicznej), zwiększenie produkcji rolnej, zwiększenie powierzchni tundry w Arktyce, zwiększony zasięg występowania wektorów przenoszących zakaźne drobnoustroje (rozprzestrzenianie się chorób)

Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie

formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe

ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code

konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)

Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)

Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl

Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie