Konsumpcyjny tryb życia, dążenie ludzi do komfortu i bogactwa często prowadzą do nadmiernej eksploatacji dóbr naturalnych, zanieczyszczenia środowiska, zachwiania różnorodności biologicznej czy wreszcie do globalnych zmian klimatu. Obecnie naukowcy ostrzegają nas przed katastrofą o skali sięgającej całej naszej planety.
Ponad 15 tysięcy naukowców ze 184 krajów opublikowało deklarację, w której ostrzegają, że zaniechanie działań na rzecz ochrony środowiska i ekosystemów grozi destabilizacją Ziemi. Maleje dostępność wody pitnej, postępuje wylesianie, zanika bioróżnorodność, emisja gazów cieplarnianych przybiera groźne rozmiary.
Sygnatariusze oświadczenia uważają, że ogromna większość zidentyfikowanych już wcześniej (w 1992 roku) zagrożeń nie ustała, a większość z nich jest coraz gorsza. Wyjątkiem jest sukces międzynarodowych wysiłków podjętych w celu ustabilizowania warstwy ozonu w stratosferze, co w znacznej mierze się udało. Zdaniem naukowców, wkrótce może być za późno, by te niebezpieczne tendencje odwrócić.
Spis treści
Katastrofy ekologiczne na skalę całej planety
Katastrofie ekologicznej sprzyjają globalne zagrożenia ekologiczne:
- globalne zmiany klimatyczne
- niszczenie warstwy ozonowej
- zakwaszenie atmosfery i wód
- wylesianie powierzchni Ziemi
- stepowienie i pustynnienie powierzchni Ziemi
- zanieczyszczenie mórz i oceanów
- degradacja zasobów wody pitnej
- ograniczenie bioróżnorodności i ekologicznych użytków pozaekonomicznych
- zanieczyszczenie okołoziemskiej przestrzeni kosmicznej.
Spadek liczby owadów zapylających
Niedawno naukowcy z Niemiec ogłosili, że na zachód od Polski notuje się bardzo duży spadek liczby wielu gatunków owadów.
Niemieccy naukowcy badali owady przez 27 lat. W tym celu na terenie 63 obszarów chronionych ustawiali pułapki, w które wpadały insekty. Okazało się, że między 1989 a 2016 rokiem łączna masa pochwyconych owadów, w okresie od maja do października, zmalała aż o 77%. Prawdopodobne czynniki sprawcze to utrata siedlisk, zmiany klimatu, gospodarka rolnicza oparta na pestycydach.
Owady są ważnym elementów łańcucha pokarmowego od pożywienia dla ptaków po zapylanie roślin uprawnych. Wraz ze zmniejszeniem ich liczby, mogą wystąpić niekorzystne zmiany w wielu ekosystemach, grożące ludziom głodem. Trudno przecież założyć, że zjawisko ograniczy się do Niemiec. Również i w Polsce zanotowano wymieranie pszczół.
6 masowe wymieranie ssaków, gadów, płazów, ptaków i ryb
Uczeni z całego świata wskazują na dwie przeciwstawne tendencje: wzrost w okresie ostatnich 25 lat ludności świata o 35%, oraz zmniejszenie się w tym samym okresie liczebności ssaków, ssaków, gadów, płazów, ptaków i ryb o 29%.
Giną zwierzęta i rośliny, znikają całe gatunki Na naszych oczach zachodzi szóste wielkie wymieranie organizmów żywych w dziejach Ziemi. Poprzednie były spowodowane czynnikami naturalnymi. Obecne różni się tym, że główną przyczyną sprawczą jest działalność człowieka. W rezultacie przebiega ono bardzo gwałtownie.
Uczeni ostrożnie wyliczają, że w ciągu ostatnich 100 lat z powierzchni naszej planety zniknęło 200 gatunków kręgowców. To średnio dwa gatunki rocznie. Rosnąca ludzka populacja coraz bardziej rozpycha się po planecie, usuwając zwierzęta z ich dotychczasowych terytoriów.
Podczas gdy jedne gatunki wymierają, inne, zmuszone do życia na kurczącej się przestrzeni, są coraz mniej liczne i w coraz gorszej kondycji zdrowotnej. Są w tym gronie praktycznie wszystkie duże ssaki, kojarzące się nam z Afryką czy Azją: słonie, lwy, tygrysy, nosorożce i małpy człekokształtne. 177 gatunków ssaków, które były monitorowane przez naukowców w latach 1900-2015, straciło co najmniej 30% swoich terytoriów. W przypadku niektórych gatunków, szczególnie z Azji Południowo-Wschodniej, utrata terytorium sięga 80% powierzchni.
Taka sytuacja wcześniej czy później zemści się na ludziach. Wyciąganie poszczególnych cegiełek życia spowoduje, że w końcu cała budowla przyrody nagle się zawali. A stojący na jej szczycie człowiek spadnie w otchłań nie kończących się katastrof.
Wśród zalecanych środków zaradczych autorzy deklaracji sugerują stworzenie większej liczby rezerwatów przyrody: lądowych i morskich. Opowiadają się również za zachęcaniem ludzi do stosowania diety opartej na roślinach i powszechnego stosowania energii odnawialnej oraz innych technologii ekologicznych, w tym recyklingu.
Plastikowe wyspy śmieci
Pacyfik pełen jest śmieci! Wbrew potocznym wyobrażeniom, nie są to dryfujące butelki czy worki foliowe, ale plastikowe drobinki wielkości ziarna ryżu, rozsiane niczym plankton i niezwykle trudne do usunięcia. Drobinki są efektem działania wiatru, wody i słońca, na plastik, który ulega rozdrobnieniu, ale nadal zachowuje swoje właściwości. Naukowcy odkryli już dwie ogromne, pływające wyspy odpadów.
Jedno znajduje się na południu w okolicach Chile i Wyspy Wielkanocnej – jest wielkości Meksyku. Druga wyspa śmieci dryfuje w północnej części Pacyfiku, między Hawajami i USA.
Według badaczy, na jednym kilometrze kwadratowym oceanu znajduje się milion plastikowych cząsteczek. Kawałki plastiku są tak małe, że nie zawsze można je zauważyć gołym okiem, trudno też wyłowić je siecią i bardzo trudno je usunąć. Nie wszystkie znajdują się z ścisłym skupisku, dlatego w badaniu nad rozległością problemu, pomocne było pobieranie próbek wody.
Najgorsze jest jednak to, że te drobinki przedostają się do organizmów ryb i ssaków morskich, zatruwając całe łańcuchy pokarmowe. (AG)
Eutrofizacja zbiorników wodnych – martwe strefy
Wody nie są już oazami życia Najnowsze szacunki wskazują, że liczba tzw. stref martwych w oceanach wzrosła o 75%. Martwe strefy to obszary o zbyt niskiej zawartości tlenu dla przeżycia organizmów, czy to roślinnych, czy zwierzęcych; rozciągają się często na kilkaset lub nawet kilka tysięcy kilometrów kwadratowych. Są rezultatem procesów eutrofizacji, czyli nadmiernej żyzności zbiorników wodnych, spowodowanej wzrostem zawartości środków piorących i innych detergentów z fosforanami oraz intensyfikacją nawożenia. Chemikaliami, które spływają rzekami do mórz i oceanów.
Globalne i lokalne zagrożenia ekologiczne
Dlaczego należy chronić Ziemię
Ziemia to błękitna perła w przestrzeni i cudowny, wrażliwy świat. Obecnie nasza żywa planeta znajduje się w krytycznym momencie ewolucji. Jeden z jej gatunków, MY czyli CZŁOWIEK, zagraża zakłóceniem i wyczerpaniem systemów podtrzymujących życie.
Antopocen – nowa epoka w historii Ziemi
Rozpoczęła się nowa epoka w historii Ziemi czyli Antropocen. Według naukowców jest ona zdominowana poprzez działania człowieka, a nie przez aktywność geologiczną.
Dziura ozonowa
Dziura ozonowa to zjawisko ubytku ozonu stratosferycznego nad niektórymi obszarami Ziemi.
Zanieczyszczenie środowiska
To obecność substancji niepożądanych w stanie ciekłym lub gazowym, w powietrzu, wodzie, glebie, występujących w stężeniu zmieniającym jego właściwości i mogących wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka.
Zmiany klimatu
Zmiany klimatu obserwujemy, jako wzrost średniej temperatury na Ziemi, która powoduje m.in topnienie lodowców, podnoszenie się poziomu mórz, susze, powodzie, fale upałów, pożary, czy huragany.
Klęski i katastrofy ekologiczne
Następstwem każdej działalności gospodarczej człowieka są przekształcenia środowiska naturalnego. Jeżeli znaczne nasilenie wprowadzonych do środowiska niekorzystnych zmian prowadzi do stanu, że utraci ono zdolność regeneracji i samoregulacji, wówczas mamy do czynienia z katastrofą ekologiczną.
Największe katastrofy ekologiczne na świecie
Od zagłady całych cywilizacji, poprzez zanieczyszczenie środowiska, wypadki wież wiertniczych i tankowców, katastrofy przemysłowe i jądrowe. Historia rozwoju cywilizacji pokazuje, do czego może doprowadzić nasza megalomania i ignorancja w stosunku do otaczającego nas środowiska naturalnego.
