Światowy Dzień Oceanów (World Oceans Day)

Światowy Dzień Oceanów został ustanowiony w celu zwrócenie szczególnej uwagi na znaczenie oceanów dla naszego życia. Dzień ten stanowi okazję do podejmowania działań mających na celu ochronę dzikiej przyrody i zagrożonych siedlisk w morzach i oceanach.

Życie na Ziemi nie mogłoby istnieć bez mórz i oceanów które zajmują ponad 70% powierzchni naszej planety. To one regulują klimat, dostarczają nam potrzebny do oddychania tlen, są domem dla tysięcy różnych gatunków zwierząt i roślin. Ponadto są ważnym źródłem białka dla 3 miliardów ludzi i zapewniają pracę 200 mln osób. Dbając o oceany, dbamy o nas samych!

Zmiany klimatu, zanieczyszczenie środowiska i nadmierna eksploatacja spowodowały niespotykane dotąd obciążenie oceanów.

Światowy Dzień Oceanów został ustanowiony w Rio de Janeiro w 1992 roku, a oficjalnie uznany przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ) w 2008 roku.

Podstawowe informacje

Morza i oceany zajmują ponad 70% powierzchni naszej Planety. Produkują większość dostępnego tlenu, pochłaniają 1/3 dwutlenku węgla, regulują klimat, stając się tym samym buforem dla negatywnych skutków globalnego ocieplenia. Mają także kluczowe znaczenie dla gospodarki i są domem dla ponad 90% wszystkich stworzeń jakie zamieszkują naszą planetę. Stanowią ważne źródło pożywienia dla ponad 3 mld ludzi na Ziemi.

Dziś z powodu nieodpowiedzialnej działalności człowieka ekosystemy morskie są zagrożone. Globalne ocieplenie, nadmierne rybołówstwo (przełowienie i przyłów), oraz zanieczyszczenie środowiska są wielkim zagrożeniem dla mórz i oceanów. Żeby zahamować i odwrócić ten proces potrzebne są zdecydowane działania. Zarówno odgórne, systemowe, ale także nasze codzienne nawyki mogą wspierać i chronić wody mórz i oceanów.

Chcąc zwrócić uwagę społeczeństwa na to, że wszyscy jesteśmy zależni od oceanów, bez względu na to, gdzie mieszkamy ustanowiony został Światowy Dzień Oceanów. Światowy Dzień Oceanów to doskonała okazja by docenić środowisko morskie, jak również przypomnieć o konieczności jego ochrony, bo jego kondycja w dużej mierze zależy od działalności człowieka. W ramach święta organizowane są m.in konferencje, kampanie i spotkania z udziałem ekologów i naukowców, którzy myślą nad sposobami ochrony oceanów.

Światowym Dzień Oceanów stanowi doskonałą okazję do działania i zadbania o morza i oceany:

• ogranicz ilość zużywanej wody
• ogranicz ilość wytworzonych przez siebie odpadów
• wybieraj ryby i owoce morza z certyfikatem zrównoważonego rybołówstwa MSC

Wszechobecny plastik

Jednym z największych, globalnych problemów mórz i oceanów są ogromne ilości plastikowych odpadów. Co roku blisko 10 milionów ton tworzyw sztucznych dostają się do wód. Szacuje się że do środowiska morskiego ze źródeł lądowych przedostaje się tyle plastiku, jakby co minutę opróżniać śmieciarkę pełną tego tworzywa. Przewiduje się, że do 2050 roku ta ilość zwiększy się do czterech śmieciarek na minutę.

Z powodu plastikowych śmieci rocznie ginie ponad milion morskich ptaków i sto tysięcy morskich ssaków, a mikroplastik staje się wszechobecny także w naszym pożywieniu.

Coraz więcej marek z różnych sektorów, m.in. spożywczego, kosmetycznego czy branży modowej, angażuje się w działania mające na celu redukcję ilość odpadów. Opracowują one produkty, zachęcające do ich ponownego wykorzystywania, usuwają nadmierną ilość materiału w fazie projektowania oraz zwiększają udział tworzyw z recyklingu w nowych opakowaniach. 

Co każdy z nas możesz zrobić, by chronić płuca naszej planety?

Dla dobra środowiska i nas samych musimy ograniczyć zużycie plastiku na rzecz tworzyw biodegradowalnych. Dlatego nie kupujmy wody w plastikowych butelkach, tylko pijmy z kranu, korzystajmy z bardziej ekologicznych wielorazowych opakowań, a na zakupy zabierajmy ze sobą woreczki wielorazowe na warzywa i owoce, czy torbę bawełnianą zamiast plastikowej reklamówki. Segregujmy odpady, w szczególności te, które mogą być poddane recyklingowi.

Ocieplenie klimatu

Olbrzymim zagrożeniem dla ekosystemów morskich są zmieniający się klimat i rosnące temperatury, wynikające z działalności człowieka. Stale rośnie średnia temperatura powierzchni tych zbiorników wodnych. Od początku rewolucji przemysłowej wzrosła o około 0,7 st. C. Oceany są głównym miejscem absorpcji i usuwania CO2 z powietrza. W ciągu godziny pochłaniają ponad milion ton gazu, w efekcie zmienia się ich pH i następuje wzrost kwasowości.

Ocieplanie się oceanów, oraz topnienie lodowców powoduje wzrost poziomu mórz o 2,5 milimetra rocznie w regionie śródziemnomorskim, oraz do 3,1 milimetra na całym świecie.

Pokrywa lodowa na Morzu Arktycznym stale się zmniejsza. Każdej dekady od 1979 roku ubywa średnio 12,89% lodu. Jeżeli lód arktyczny dalej będzie topnieć, może dojść do regionalnego ocieplenia, erozji wybrzeża Morza Arktycznego i zmiany globalnych warunków pogodowych.

Skrajne wahania spowodowane falami gorąca i zimna na Morzu Północnym mają bezpośrednie skutki dla połowów. Cieplejsze wody oceanów to coraz mniej tlenu, mniej składników odżywczych i zmieniający się skład chemiczny wody. Powoduje to, że wiele organizmów morskich zmuszonych jest do migracji, porzuca swoje dotychczasowe siedliska, co zaburza funkcjonowanie łańcuchów pokarmowych. Zmieniają się typowe rozmieszczenia populacji dzikich ryb, co także pogarsza warunki życia lokalnych społeczności związanych z rybołówstwem. Każdy stopień wyżej średniej temperatury atmosferycznej to blisko 3 mln ton ryb mniej.

Według ekspertów z powodu zmian klimatycznych roczne połowy mogą zmniejszyć się nawet o 50 %. Dlatego jednym z podstawowych zadań współczesnego człowieka jest zmniejszenie emisji dwutlenku węgla.

Co każdy z nas możesz zrobić, by chronić błękitne wody naszej planety?

Każdy z nas może zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych wybierając komunikację miejską lub rower, zamiast samochodu, czy zmniejszając spożycie mięsa, bo przemysłowa produkcja mięsa jest odpowiedzialna za emisję 18% gazów cieplarnianych, to więcej niż wszystkie środki transportu (statki, samochody, samoloty itp.)

Przełowienie łowisk

Kolejnym problemem oceanów, obok zanieczyszczenia plastikiem i zmian klimatycznych, jest globalne przełowienie. Utrata ryb oznacza utratę źródła pracy i pożywienia dla nas wszystkich. Szacuje się, że byt co dziesiątej osoby na świecie zależy od zasobów mórz i oceanów, a w rybołówstwie i akwakulturze zatrudnienie znajduje blisko 60 milionów kobiet i mężczyzn. Kolejne miliony pracują w przetwórstwie i handlu. Praca tych ludzi może zniknąć z dnia na dzień. Pustoszenie oceanów zagrozi przybrzeżnym rybackim społecznościom, turystyce i gospodarce w wielu regionach na świecie.

Obecnie na świecie ponad 90% zasobów ryb jest wyczerpanych, znacznie uszczuplonych lub nadmiernie eksploatowanych. Krytycznie niski stan dziko żyjących populacji ryb jest drugim, po zmianach klimatu, wyzwaniem ekologicznym na świecie.

Co każdy z nas możesz zrobić, by chronić faunę i florę wód oceanicznych?

Morza i oceany możemy chronić podejmując właściwe decyzje przy zakupie ryb do konsumpcji. Kupując ryby, wybierajmy te, które wyławiane są w naszym kraju. Wspieramy w ten sposób rodzime rybołówstwo, ale także przyczyniamy się do zmniejszenia śladu węglowego. Ryby łowione poza Bałtykiem, muszą być transportowane tysiące kilometrów, a to wiąże się ze znacznie większym zużyciem paliwa. Aby mieć pewność, iż sposób połowu ryb nie ma wpływu na stan dzikich populacji stawiajmy na mniej popularne gatunki. Wysoki popyt na niektóre ryby może prowadzić do przetrzebienia stad. Dlatego spróbujmy mniej popularnych ryb bałtyckich i do tego takich, których populacja nie jest zagrożona np.: storni (popularnie zwanej flądrą), czy szprota.

Każdy z nas może chronić morza i oceany wybierając ryby z niebieskim certyfikatem zrównoważonego rybołówstwa MSC, który daje gwarancję że produkty pochodzą ze zrównoważonych połowów które w mniejszym stopniu wpływają na ekosystem, pozostawiają więcej ryb w morzach i oceanach i sprzyjają innym zwierzętom morskim.

Aby wprowadzić zmiany na rzecz ochrony mórz i oceanów, największe znaczenie ma perspektywa lokalna i indywidualne podejście. Chodzi o ludzi. Oczywiście istotne są polityka, egzekwowanie praw, wprowadzanie regulacji czy zrównoważone praktyki biznesowe oraz nauka. Jednak przede wszystkim należy przyjrzeć się wszystkim sektorom społeczeństwa i określić, jaki wkład może wnieść każdy z nich. Jednym z kluczowych elementów tego podejścia skoncentrowanego na społeczności jest pomoc rybakom w znalezieniu alternatywnych dochodów dzięki turystyce ekologicznej. Można pracować z rybakami nad rozwojem ekoturystyki związanej z fauną i florą, ponieważ jest to nie tylko sposób, w jaki rybacy mogą przyczynić się do ochrony przyrody, ale również uzyskać dodatkowy dochód, który naprawdę przynosi korzyści im i ich społecznościom.

źródło: materiały prasowe
Światowy Dzień Oceanów, autorzy, licencja CC BY SA 3.0

🛒 Świadomy konsument – dodatkowe informacje:
ekologiczne i zrównoważone święta, black friday, Clean label, cyber monday, cyfrowy paszport produktu (Digital Product Passport, DPP), cykl życia produktu (Life Cycle Assesment, LCA), data przydatności do spożycia, data ważności, degrowth, domowe (naturalne) środki czystości, dyrektywa Cyfrowa, Dyrektywa Omnibus, dyrektywa PPWD (Packaging and Packaging Waste Directive), dyrektywa Towarowa, dyrektywa Single-Use Plastics, ekoprojekt, ekoprojektowanie (ecodesign), etykiety energetyczne, garderoba kapsułowa (capsule gardrobe), greenwashing (ekościema, ekomanipulacja, zielone kłamstwo), ekonomia subskrypcji, fast fashion (szybka, śmieciowa moda), fast homeware, gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ), kosmetyki naturalne (ekokosmetyki), lęk przed wypadnięciem z obiegu (Fear of missing out, FOMO), marnowanie żywności, Nutri-Score (5-Colour Nutrition Label, 5-CNL) pięciokolorowa etykieta żywieniowa, olej palmowy, odpowiedzialna konsumpcja, pakiet odpadowy, Prawo Do Naprawy (#RightToRepair), produkt bio, produkt ekologiczny (eko), produkt naturalny, recykling, redesign, rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP), ekonomia współdzielenia (sharing economy), slow fashion, społeczna lodówka, strategia Od pola do stołu, system kaucyjny, transport ekologiczny, turystyka ekologiczna, upcykling, uwalnianie książek (bookcrosing), zdrowa żywność, zrównoważona moda, zrównoważone rybołówstwo, żywność alternatywna, żywność drukowana, żywność ekologiczna

ślad ekologiczny (ecological footprint), ślad środowiskowy (environmental footprint), ślad węglowy (carbon footprint), ślad wodny (water footprint)
air-commerce, downsizing, overpackaging

Jak każdego dnia dbać o środowisko naturalne:
na wakacjach, na zakupach, w podróży, ograniczenie zużycia papieru
oszczędzanie energii elektrycznej (oszczędzanie prądu): tryb czuwania Stand-by
energooszczędne oświetlenie: świetlówka kompaktowa (energooszczędna), żarówka LED
oszczędzanie gazu, oszczędzanie wody: perlator
energooszczędna wentylacja, energooszczędne ogrzewanie
energooszczędne urządzenia: czajnik elektryczny, komputer, lodówka i zamrażarka, odkurzacz, okap kuchenny, piekarnik, płyta grzejna, pojemnościowy podgrzewacz do wody, pralka, telewizor, zmywarka
segregacja odpadów
znaki i oznaczenia ekologiczne

Ekologiczny styl życia:
dieta planetarna, fleksitarianizm, foodsharing, freganizm, jadłodzielnia, Lifestyles of Health and Sustainability (LOHAS), Less Waste, lodówka społeczna, roślinne zamienniki mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, Repair Cafe, Slow fashion, Slow life, weganizm, wegetarianizm,
Zero Waste
zasada 3R, zasada 5R, zasada 8R: Rethink (Przemyśl swoją relację ze środowiskiem), Refuse (Odmawiaj), Reduce (Unikaj), Reuse (Użyj ponownie), Rehome (Znajdź nowy dom), Repair (Naprawiaj), Recycle (Utylizuj, Recyklinguj, Oddaj do odzysku), Rot (kompostuj)

🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕

🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl

🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie