Gatunek zagrożony (endangered EN)

Gatunek zagrożony (endangered EN) to w znaczeniu ogólnym gatunek w większym lub mniejszym stopniu zagrożony wyginięciem, w wąskim znaczeniu jedna z kategorii zagrożenia stosowanych do klasyfikacji gatunków zagrożonych wyginięciem.

Ubocznym, niepożądanym skutkiem umieszczania gatunków na listach gatunków zagrożonych jest wzrost ich wartości handlowej i większe zainteresowanie ze strony kłusowników i kolekcjonerów.

Kategoria zagrożenia (CKGZ)
EX – gatunek wymarły (extinct)
EW – gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild)
CR – gatunek krytycznie zagrożony (critically endangered)
EN – gatunek zagrożony (endangered)
VU – gatunek narażony, gatunek wysokiego ryzyka (vulnerable)
NT – gatunek bliski zagrożenia (near threatened)
LC – gatunek najmniejszej troski (least concern)

Obecnie na Czerwonej Liście IUCN (The IUCN Red List) znajduje się 17480 gatunków zagrożonych EN.

Podstawowe informacje

Gatunki mogą być zagrożone wyginięciem z przyczyn naturalnych lub z powodu działań człowieka. W celu ograniczania wymierania gatunków wiele krajów wprowadziło prawo chroniące zagrożone gatunki, zabraniające polowań i zajmowania ich siedlisk na inne cele.

Do podstawowych działań zmierzających do ochrony różnorodności biologicznej należy ewidencjonowanie gatunków zagrożonych. W tym celu tworzone są Czerwone Księgi lub Listy odnoszące się do regionów, państw, kontynentów i całego świata.

Aktualizowana Czerwona księga gatunków zagrożonych na Ziemi (IUCN Red List) prowadzona jest przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN). Na liście tej zdefiniowane są kategorie obejmujące gatunki zagrożone wyginięciem m.in.: gatunek narażony (VU), gatunek zagrożony (w wąskim znaczeniu EN) i gatunek krytycznie zagrożony (CR). Szczegółowe kryteria i precyzyjna metodyka klasyfikacji do kategorii zagrożenia opracowana przez IUCN spowodowała, że te same, ujednolicone kryteria stosowane są coraz powszechniej na całym świecie.

dodatkowe informacje:
Czerwona księga gatunków zagrożonych, Czerwona Lista IUCN
Polska czerwona księga roślin
Polska czerwona księga zwierząt
The IUCN Red List – wyszukiwarka zagrożonych gatunków

Tygrys syberyjski

Gatunki zagrożone wyginięciem

Kryteria kwalifikujące do kategorii gatunku zagrożonego (endangered EN):

A. Redukcja populacji w jednej z następujących form:

1. Stwierdzona, oszacowana, wywnioskowana lub przewidywana redukcja zasobów populacji o co najmniej 70% w ostatnich 10 latach lub trzech pokoleniach, w przypadku gdy przyczyna wymierania i możliwości jej usunięcia są znane i odwracalne.
2. Stwierdzona, oszacowana, wywnioskowana lub przewidywana redukcja zasobów populacji o co najmniej 50% w ostatnich 10 latach lub trzech pokoleniach, w sytuacji gdy przyczyna wymierania i możliwości jej usunięcia są nieznane lub nieodwracalne
3. Przewidywana lub prognozowana redukcja o co najmniej 50% w następnych 10 latach lub trzech pokoleniach (ewentualnie wliczając też lata minione).

B. Ograniczenie zasięgu lub areału występowania:

1. Zasięg geograficzny występowania mniejszy niż 5 tys. km² przy jednoczesnym spełnianiu dwóch z trzech poniższych kryteriów:
a. zasięg silnie rozdrobniony lub gatunek znany jedynie z nie więcej jak 5 stanowisk
b. stwierdzono zmniejszanie się zasięgu i liczby stanowisk, pogarszanie się jakości siedlisk gatunku, zmniejszanie zasobów populacji lub liczby okazów dorosłych
c. występują znaczne fluktuacje zasięgu, liczby stanowisk, zasobów populacji i liczby okazów dorosłych

2. Obszar zasiedlony przez gatunek mniejszy niż 500 km² przy jednoczesnym spełnianiu dwóch z trzech poniższych kryteriów:
a. zasięg silnie rozdrobniony lub gatunek znany jedynie z nie więcej jak 5 stanowisk
b. stwierdzono zmniejszanie się zasięgu i liczby stanowisk, pogarszanie się jakości siedlisk gatunku, zmniejszanie zasobów populacji lub liczby okazów dorosłych
c. występują znaczne fluktuacje zasięgu, liczby stanowisk, zasobów populacji i liczby okazów dorosłych

C. Populacja szacowana na mniej niż 2500 dojrzałych osobników oraz:

1. Tempo spadku co najmniej 20% w ciągu pięciu lat lub dwóch pokoleń, lub
2. Obserwowany, wywnioskowany lub prognozowany postępujący spadek liczebności populacji i jednocześnie albo brak subpopulacji liczących ponad 250 dojrzałych osobników lub co najmniej 95% dojrzałych osobników tworzy jedną subpopulację.

D. Ogólne zasoby gatunku nie przekraczają 250 dojrzałych osobników.

E. Analizy wykazują prawdopodobieństwo wymarcia gatunku w naturze wynoszące co najmniej 20% w ciągu następnych 20 lat lub 5 generacji (jeśli ich czas trwania jest dłuższy, ale w perspektywie nie dłuższej niż 100 lat).

źródło: materiały prasowe
Gatunek zagrożony, autorzy, licencja CC BY SA 3.0

⚠️ Zagrożenia ekologiczne – dodatkowe informacje:

definicje, teorie, hipotezy, zjawiska:
antropocen, antropopresja, bezpieczeństwo ekologiczne, biologiczny potencjał Ziemi do regeneracji (biocapacity), bioremediacja, ekobójstwo (ekocyd), ekomodernizm, ekosystem sztuczny, ekoterroryzm, globalne zagrożenia ekologiczne, granice planetarne, hipoteza wypadających nitów (rivet popping), homogenocen, kapitalocen, katastrofy i klęski ekologiczne, katastrofy ekologiczne na świecie, klęski żywiołowe, masowe wymieranie, monokultura, komodyfikacja żywności (utowarowanie), plantacjocen, plastikoza, plastisfera (plastisphere), przeludnienie, stres cieplny, syndrom przesuwającego sią punktu odniesienia, szóste masowe wymieranie (szósta katastrofa), tragedia wspólnego pastwiska, utrata bioróżnorodności, wieczne chemikalia, Wielkie przyspieszenie, zielony anarchizm, zjawisko przedniej szyby

degradacja środowiska:
akwakultura, betonoza (betonowanie miast), choroby odzwierzęce, górnictwo morskie, hodowla zwierząt, koszenie trawników, melioracja, monokultura, niszczenie siedlisk, przełownie, przemysł wydobywczy, przyłów, rolnictwo, spadek liczebności owadów, turystyka masowa, wylesianie (deforestacja), wypalanie traw

ozon i ozonosfera (warstwa ozonowa):
dziura ozonowa, freon (CFC)

zanieczyszczenie środowiska:
azbest, beton, bisfenol A (BPA), eutrofizacja, farmaceutyki, handel emisjami zanieczyszczeń, kwaśny deszcz, mikroplastik, martwe strefy, nanoplastik, neonikotynoidy, niedopałki papierosów, odpady niebezpieczne, pestycydy, polichlorowane bifenyle (PCB), przemysł tekstylny (włókienniczy). sieci widma, sinice, składowiska odpadów (wysypiska śmieci), smog, sól drogowa, sztuczne ognie (fajerwerki, petardy), tworzywa sztuczne (plastik), Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, wycieki ropy naftowej, zakwaszenie wód (rzek, jezior, mórz i oceanów), zanieczyszczenie gleby, zanieczyszczenie hałasem, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie światłem, zanieczyszczenie wody, związki per- i polyfluoroalkilowe (PFAS) – wieczne chemikalia

zmiany klimatu (kryzys klimatyczny):
blaknięcie (bielenie) raf koralowych, denializm klimatyczny (zaprzeczanie globalnemu ociepleniu), efekt cieplarniany, ekstremalne zjawiska, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie, kryzys wodny, miejska wyspa ciepła (MWC), migracje gatunków, nawałnice, ocieplenie oceanu, wzrost poziomu mórz i oceanów, podtopienie, powódź, pożar lasu, przyducha, pustynnienie, susza, topnienie lodowców i lądolodów, topnienie lodu morskiego, trąba powietrzna, upał

klęski i katastrofy ekologiczne:
katastrofy jądrowe (nuklearne), katastrofy przemysłowe, największe katastrofy ekologiczne na świecie, największe katastrofy ekologiczne w Polsce, wycieki ropy naftowej

Czerwona księga gatunków zagrożonych, Czerwona Lista IUCN (The IUCN Red List):
gatunek wymarły (extinct EX), gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild EW), gatunek krytycznie zagrożony (critically endangered CR), gatunek zagrożony (endangered EN), gatunek narażony gatunek wysokiego ryzyka (vulnerable VU), gatunek bliski zagrożenia (near threatened NT), gatunek najmniejszej troski (least concern LC)
Polska czerwona księga roślin, Polska czerwona księga zwierząt
gatunek inwazyjny (inwazyjny gatunek obcy IGO)

Poruszający i inspirujący do działania apel Davida Attenborough

🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕

🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl

🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie