Ze złotą algą w Odrze da się walczyć za pomocą odsalania wody, ale ta metoda ma swoje skutki uboczne w postaci milionów ton soli, którą trzeba zagospodarować – mówią eksperci w polskich ośrodków naukowych podczas debaty zorganizowanej przez Najwyższą Izbę Kontroli (NIK).
Na debacie „Kryzys ekologiczny na Odrze – wyzwanie, któremu musimy sprostać”, zorganizowanej przez NIK, naukowcy reprezentujący różne polskie uniwersytety podsumowywali wiedzę naukową dotyczącą katastrofy ekologicznej na Odrze, w wyniku której rok temu doszło do masowego padania ryb. Eksperci mówili zgodnie, że kryzys był wynikiem wielu czynników – zanieczyszczonej wody przez zrzuty wody solankowej pochodzącej z przemysłu, wysokiej temperatury powietrza i niskiego poziomu wody. Wszystkie te elementy złożyły się na stworzenie warunków dogodnych do pojawienia się w wodzie złotej algi – glonu, który kilka lat wcześniej odnotowany był w Polsce przez naukowców w niewielkich ilościach jedynie w Bałtyku, ale nigdy w wodzie płynącej. Złota alga znana jest z uwalniania toksyn w określonych warunkach pogodowych i hydrologicznych. Dlatego w Odrze masowo ginęły ryby.
Naukowcy próbowali wskazać rozwiązania, które pomogłyby w przyszłości zapobiec powtórce kryzysowej sytuacji.
Naturalne wydaje się odsalanie. Jeśli pozbędziemy się soli z wody, pozbędziemy się słonolubnego gatunku. Czy to realne? Dzisiaj, jutro, za rok, za 10 lat – uważam, że nie, choć bardzo kosztowne technologie już są.
mówi prof. Robert Czerniawski, hydrobiolog z Uniwersytetu Szczecińskiego
Dr Alicja Pawelec–Olesińska, hydrolog z Uniwersytetu Warszawskiego i ekspertka Międzynarodowej Unii na Rzecz Ochrony Przyrody zauważa, że coraz więcej polskich start-upów koncentruje się na szukaniu technicznych rozwiązań odsalania wody.
Zgadzam się, że nie poradzimy sobie z problemem w ciągu najbliższych 10 lat, ale możemy zacząć o tym myśleć. Powstaje coraz więcej polskich start-upów, które chcą produkować sprzęt odsalający wodę. Kopalnie na pewno będą potrzebowały dużo pieniędzy, żeby systemy odsalania wdrożyć. Na pewno nie da to stu procent odsolonej wody. Ale jeżeli będziemy podejmowali działania próbujące obniżyć powoli poziom zasolenia, to za jakiś czas zobaczymy efekty.
wyraża nadzieję ekspertka
O efektach ubocznych odsalania wody mówi natomiast dr Andrzej Woźnica z Uniwersytetu Śląskiego.
Technologie są, ale musimy spojrzeć na skalę. Odrą w czasie kryzysu płynęła fala wezbraniowa, która miała 30 mln. m sześciennych. Codziennie do rzek Śląska spływa bardzo dużo rzek, które mają zasolenie na poziomie 44 tys. mikrosimensów lub nawet 66 tys. mikrosimensów. To się przekłada na konkretną wagę soli. Co my możemy zrobić z potężną ilością soli? Jedna mała rzeka w ciągu roku sprowadza do Wisły milion ton soli.
Musimy pilnować tego, żeby – eliminując jeden problem – nie generować następnego. Będziemy mieli bardzo duże ilości soli skumulowanej znacznie bardziej niż w rzece. I będziemy mieli kolejny problem. Musimy sobie zdawać sprawę z jego skali. Wszyscy mówią, że są technologie i są filtry, membrany, które pomogą w odsalaniu wody. Tak – w skali kilkudziesięciu metrów sześciennych damy radę, ale nie milionów metrów sześciennych.
mówi Woźnica.
Dr Bogdan Wziątek z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, który zawodowo zajmuje się ochroną ekosystemów wodnych, patrzy z większym optymizmem na rozwój nowych technologii z zakresu odsalania wody.
To przypomina rozmowę o robieniu filmu telefonem komórkowym 15 lat temu. Dziś to jest standardem, ale 15 lat temu to nie było możliwe. Rozwój technologii wodorowych znacznie obniża koszty odsalania. Nikt jeszcze nie zrobił bilansu – ile w Polsce potrzebujemy soli, a sól drogowa jest importowana z innych krajów. Odsalanie wody przez kopalnie kojarzone było do tej pory z podwyższonym kosztem produkcji węgla. To był powód, że w te technologie nie inwestowano do tej pory.
dodaje Wziątek
Dr Agnieszka Kolada z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego poinformowała o zakończonych eksperymentach z wykorzystaniem trzech substancji chemicznych, których celem miała być neutralizacja złotej algi.
Eksperymenty były trzy – oparte na trzech różnych substancjach. Prowadziły je trzy różne ośrodki naukowe – najpierw w laboratoriach, a potem na Kanale Gliwickim. Wszystkie trzy substancje – chlorek żelaza, glinka bentonitowa i nadtlenek wodoru – dawały w miarę zadawalające efekty, ale niestety na małą skalę i na krótko. Dość szybko następowało odbicie zarówno liczebności złotej algi, jak i wypuszczonych toksyn. Są to obiecujące metody ograniczania zakwitu złotej algi, ale tylko miejscowo. Nie mogą być stosowane w całym ekosystemie. To jest światełko w tunelu, ale to jest walka ze skutkiem, a nie przyczyną.
tłumaczy Kolada
Eksperci zostali zapytani o ocenę pomysłu przetrzymywania wody solankowej w specjalnych zbiornikach przy kopalniach do czasu, gdy warunki pogodowe poprawią się na tyle, by umożliwić zrzut do Odry. Jednogłośnie stwierdzili, że efekt kumulacji może być bardzo groźny dla środowiska. Zamiast tego proponują ustalenia harmonogramu zrzutów wody o stałym poziomie zasolenia, by nie wywoływać szoku dla ekosystemu.
Kumulacja solanek jest problemem. Jeśli zacznie nam brakować miejsca i je wypuścimy masowo do wody – to stworzymy dużą zmienność środowiska, która może być groźna dla ekosystemu. Raczej postawiłbym na stopniowe zrzucanie ścieków po to, żeby nie kumulować za dużo tej substancji w jednym miejscu przez dłuższy czas. Coś w stylu stworzenia harmonogramu zrzutu ścieków i dbanie, by stężenie soli było na stałym poziomie, by nie dopuszczać do gwałtownych zmian w środowisku.
mówi Andrzej Woźnica.
Rozumiem, że możemy czekać na lepsze warunki pogodowe, ale jeżeli one nie przyjdą to tak czy inaczej te solanki będą musiały do tej wody trafić. Zgadzam się, że kumulacja problemu jest przeciwskuteczna. Rozproszone źródła są mniej drastyczne dla środowiska niż zgromadzenie ich w jednym punkcie i wyrzucenie na raz po jakimś czasie. To jest zawsze dużo większy szok dla środowiska. Gwałtowne, nienaturalne wahania warunków są najgroźniejsze.
podsumowuje Kolada
W sierpniu NIK publikuje raport dotyczący katastrofy na Odrze w 2022 roku.
źródło: naukawpolsce.pap.pl, Urszula Kaczorowska
Zagrożenia ekologiczne – dodatkowe informacje:
definicje, teorie, hipotezy, zjawiska:
antropocen, antropopresja, bezpieczeństwo ekologiczne, biologiczny potencjał Ziemi do regeneracji (biocapacity), bioremediacja, ekobójstwo (ekocyd), ekomodernizm, ekosystem sztuczny, ekoterroryzm, globalne zagrożenia ekologiczne, granice planetarne, hipoteza wypadających nitów (rivet popping), homogenocen, kapitalocen, katastrofy i klęski ekologiczne, katastrofy ekologiczne na świecie, klęski żywiołowe, masowe wymieranie, monokultura, komodyfikacja żywności (utowarowanie), plantacjocen, plastikoza, plastisfera (plastisphere), przeludnienie, stres cieplny, syndrom przesuwającego sią punktu odniesienia, szóste masowe wymieranie (szósta katastrofa), tragedia wspólnego pastwiska, utrata bioróżnorodności, Wielkie przyspieszenie, zielony anarchizm, zjawisko przedniej szyby
degradacja środowiska:
akwakultura, betonoza (betonowanie miast), choroby odzwierzęce, górnictwo morskie, hodowla zwierząt, melioracja, monokultura, niszczenie siedlisk, przełownie, przemysł wydobywczy, przyłów, rolnictwo, spadek liczebności owadów, turystyka masowa, wylesianie (deforestacja), wypalanie traw
ozon i ozonosfera (warstwa ozonowa):
dziura ozonowa, freon (CFC)
zanieczyszczenie środowiska:
azbest, beton, bisfenol A (BPA), eutrofizacja, farmaceutyki, handel emisjami zanieczyszczeń, kwaśny deszcz, mikroplastik, martwe strefy, nanoplastik, neonikotynoidy, niedopałki papierosów, odpady niebezpieczne, pestycydy, polichlorowane bifenyle (PCB), przemysł tekstylny (włókienniczy). sieci widma, sinice, składowiska odpadów (wysypiska śmieci), smog, sól drogowa, sztuczne ognie (fajerwerki, petardy), tworzywa sztuczne (plastik), Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, wycieki ropy naftowej, zakwaszenie wód (rzek, jezior, mórz i oceanów), zanieczyszczenie gleby, zanieczyszczenie hałasem, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie światłem, zanieczyszczenie wody, związki per- i polyfluoroalkilowe (PFAS) – wieczne chemikalia
zmiany klimatu (kryzys klimatyczny):
blaknięcie (bielenie) raf koralowych, denializm klimatyczny (zaprzeczanie globalnemu ociepleniu), efekt cieplarniany, ekstremalne zjawiska, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie, kryzys wodny, miejska wyspa ciepła (MWC), migracje gatunków, nawałnice, ocieplenie oceanu, wzrost poziomu mórz i oceanów, podtopienie, powódź, pożar lasu, przyducha, pustynnienie, susza, topnienie lodowców i lądolodów, topnienie lodu morskiego, trąba powietrzna, upał
klęski i katastrofy ekologiczne:
katastrofy jądrowe (nuklearne), katastrofy przemysłowe, największe katastrofy ekologiczne na świecie, największe katastrofy ekologiczne w Polsce, wycieki ropy naftowej
Czerwona księga gatunków zagrożonych, Czerwona Lista IUCN (The IUCN Red List):
gatunek wymarły (extinct EX), gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild EW), gatunek krytycznie zagrożony (critically endangered CR), gatunek zagrożony (endangered EN), gatunek narażony gatunek wysokiego ryzyka (vulnerable VU), gatunek bliski zagrożenia (near threatened NT), gatunek najmniejszej troski (least concern LC)
Polska czerwona księga roślin, Polska czerwona księga zwierząt
gatunek inwazyjny (inwazyjny gatunek obcy IGO)
Poruszający i inspirujący do działania apel Davida Attenborough
Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne
Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)
Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
