Czas czytania: 3 minuty
Ostatnia aktualizacja:
Jednostka Dobsona (DU) to jednostka pomiaru warstwy ozonu w atmosferze Ziemi, w szczególności w stratosferze.
Jednostka Dobsona nie należy do układu SI, stosowana jest w dziedzinie fizyki atmosfery do określania całkowitej zawartości ozonu w atmosferze ziemskiej (w słupie powietrza o jednostkowym przekroju, sięgającym od powierzchni Ziemi do górnej granicy atmosfery). 1 DU odpowiada warstwie ozonu o grubości 10 µm w standardowych warunkach ciśnienia i temperatury, co jest równoważne 2,69×1020 cząsteczek lub 0,447 milimoli ozonu na m2. Na przykład 300 DU odpowiada warstwie ozonu o grubości 3 mm (dla 1 atm i 0 °C).
Dziura ozonowa jest definiowana jako obszar, w którym grubość warstwy ozonu jest mniejsza niż 220 DU, gdyż niższe wartości nie zostały zaobserwowane w badaniach Antarktyki przed rokiem 1979.
Jednostka została nazwana na cześć Gordona Dobsona, badacza z Uniwersytetu Oksfordzkiego, który w latach 20. XX wieku zbudował pierwszy przyrząd do pomiaru warstwy ozonowej, zwany obecnie spektrofotometrem ozonowym Dobsona.
Spektrometr ozonowy Dobsona
Spektrometr Dobsona to najwcześniejszy instrument do pomiaru ilości ozonu w atmosferze wynaleziony w 1924 roku przez Gordona Dobsona. Urządzenie można użyć do pomiarów kolumnowych ozonu w atmosferze, oraz do pomiarów rozkładu ozonu z wysokością.
Całkowita ilość ozonu w kolumnie opiera się na pomiarze intensywności dwóch wybranych długości fal w ultrafiolecie (UV). W długości fali 305 nm następuje silne pochłanianie przez ozon, podczas gdy w 325 nm pochłanianie jest słabe. Jako źródła światła można użyć dochodzące promieniowanie słoneczne, światło pochodzące od Księżyca, a nawet od gwiazd.
Pionowy rozkład ozonu w atmosferze jest dokonywany za pomocą zjawiska umkehr (odwrócenia). Metoda ta opiera się na świetle rozproszonym w ultrafiolecie. Pomiary rozkładu ozonu dokonuje się mierząc zmiany różnic stosunku intensywności promieniowania o dwóch długościach fal podczas zachodu Słońca.
Pomiary efektu umkher trwają około 3 godzin i dostarczają danych do wysokości około 48 kilometrów. Najdokładniejsze wyniki pomiaru uzyskuje się dla wysokości ponad 30 km. Metoda Dobsona wykazuje błędy systematyczne i silnie zależy od fluktuacji zanieczyszczeń w atmosferze w trakcie pomiaru.
Wyprodukowano około 120 instrumentów Dobsona. Za pomocą instrumentów o numerach 37 i 51 Joe Farman z British Antarctic Survey odkrył w 1984 roku dziurę ozonową. Najstarszym instrumentem, który jest nadal używany, jest spektrometr Dobsona numer 8, znajdujący się na dachu Norwegian Polar Institute w Ny-Ålesund (prowincja Svalbard).
W Polsce pomiary całkowitego ozonu wykonywane są za pomocą instrumentu Dobsona od marca 1963 roku w Obserwatorium Instytutu Geofizyki PAN w Belsku. Natomiast pomiary promieniowania ultrafioletowego UV-B dokonywane są za pomocą instrumentu Robertsona-Bergera (od 1976 do 1992) i spektrofotometru Brewera (od 1993) oraz UVB-Biometer 501A (Solar Light) od roku 1991.
źródło: materiały prasowe
Jednostka Dobsona, autorzy, licencja CC BY SA 4.0
Zagrożenia ekologiczne – dodatkowe informacje:
definicje, teorie, hipotezy, zjawiska:
antropocen, antropopresja, bezpieczeństwo ekologiczne, biologiczny potencjał Ziemi do regeneracji (biocapacity), bioremediacja, ekobójstwo (ekocyd), ekomodernizm, ekosystem sztuczny, ekoterroryzm, globalne zagrożenia ekologiczne, granice planetarne, hipoteza wypadających nitów (rivet popping), homogenocen, kapitalocen, katastrofy i klęski ekologiczne, katastrofy ekologiczne na świecie, klęski żywiołowe, masowe wymieranie, monokultura, komodyfikacja żywności (utowarowanie), plantacjocen, plastikoza, plastisfera (plastisphere), przeludnienie, syndrom przesuwającego sią punktu odniesienia, szóste masowe wymieranie (szósta katastrofa), tragedia wspólnego pastwiska, utrata bioróżnorodności, Wielkie przyspieszenie, zielony anarchizm, zjawisko przedniej szyby
degradacja środowiska:
akwakultura, betonoza (betonowanie miast), choroby odzwierzęce, górnictwo morskie, hodowla zwierząt, melioracja, monokultura, niszczenie siedlisk, przełownie, przemysł wydobywczy, przyłów, rolnictwo, spadek liczebności owadów, turystyka masowa, wylesianie (deforestacja), wypalanie traw
ozon i ozonosfera (warstwa ozonowa):
dziura ozonowa, freon (CFC)
zanieczyszczenie środowiska:
beton, bisfenol A (BPA), eutrofizacja, farmaceutyki, handel emisjami zanieczyszczeń, kwaśny deszcz, mikroplastik, martwe strefy, nanoplastik, neonikotynoidy, niedopałki papierosów, odpady niebezpieczne, pestycydy, polichlorowane bifenyle (PCB), przemysł tekstylny (włókienniczy). sieci widma, sinice, składowiska odpadów (wysypiska śmieci), smog, sól drogowa, sztuczne ognie (fajerwerki, petardy), tworzywa sztuczne (plastik), Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, wycieki ropy naftowej, zakwaszenie wód (rzek, jezior, mórz i oceanów), zanieczyszczenie gleby, zanieczyszczenie hałasem, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie światłem, zanieczyszczenie wody, związki per- i polyfluoroalkilowe (PFAS) – wieczne chemikalia
zmiany klimatu (kryzys klimatyczny):
blaknięcie (bielenie) raf koralowych, denializm klimatyczny (zaprzeczanie globalnemu ociepleniu), efekt cieplarniany, ekstremalne zjawiska, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie, kryzys wodny, miejska wyspa ciepła (MWC), migracje gatunków, nawałnice, ocieplenie oceanu, wzrost poziomu mórz i oceanów, podtopienie, powódź, pożar lasu, przyducha, pustynnienie, susza, topnienie lodowców i lądolodów, topnienie lodu morskiego, trąba powietrzna, upał
klęski i katastrofy ekologiczne:
katastrofy jądrowe (nuklearne), katastrofy przemysłowe, największe katastrofy ekologiczne na świecie, największe katastrofy ekologiczne w Polsce, wycieki ropy naftowej
Czerwona księga gatunków zagrożonych, Czerwona Lista IUCN (The IUCN Red List):
gatunek wymarły (extinct EX), gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild EW), gatunek krytycznie zagrożony (critically endangered CR), gatunek zagrożony (endangered EN), gatunek narażony gatunek wysokiego ryzyka (vulnerable VU), gatunek bliski zagrożenia (near threatened NT), gatunek najmniejszej troski (least concern LC)
Polska czerwona księga roślin, Polska czerwona księga zwierząt
gatunek inwazyjny (inwazyjny gatunek obcy IGO)
Poruszający i inspirujący do działania apel Davida Attenborough
Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne
Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)
Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
