Czas czytania: 7 minut
Ostatnia aktualizacja:
Termin upcykling używany jest dla określenia produktów wysokiej jakości, które zostały stworzone z surowców niskiej jakości pochodzących z recyklingu. Oznacza nie „wrzucenie do ponownego obiegu”, ale „wrzucenie do wyższego obiegu”. Przykładem upcyklingu jest tworzenie ekskluzywnej biżuterii z butelek PET, szycie toreb z plandek i bannerów reklamowych, produkcja sandałów ze zużytych opon, postarzanie własnych starych, znoszonych jeansów na bardziej wytarte, podziurawione i uszkodzone (tzw. wycieruchy).
To forma przetwarzania wtórnego odpadów, w wyniku którego powstają wyroby o wartości wyższej, traktowane jako wartościowe surowce. Proces ten pozwala zmniejszyć zarówno ilość odpadów, jak i materiałów wykorzystywanych w produkcji pierwotnej.
Przeciwieństwem koncepcji upcyklingu jest downcykling, czyli wykorzystanie surowców do wyprodukowania rzeczy mniej cennych. Przykładem tego zjawiska może być przerabianie znoszonych lub podartych ubrań na szmatki.
Spis treści
Podstawowe informacje
Koncepcja upcyklingu została przedstawiona przez Riemanna Verlaga w publikacji Upcycling z 1999 roku. Później określenie to zostało rozpowszechnione przez Williama McDonougha oraz Michaela Braungarta, autorów książki Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things w 2002 roku.
Mianem upcyklingu określa się formę wtórnego przetwarzania odpadów, w ramach której otrzymuje się produkt o wartości większej niż bazowa wartość surowców użytych podczas produkcji. Z tego powodu upcykling określany jest potocznie jako wyższa forma recyklingu, która zmniejsza ilość odpadów i wykorzystywanych materiałów, ale też wnosi istotną wartość dodaną w życie człowieka w postaci nowych mebli, sprzętów czy akcesoriów wykonanych niskim kosztem.
Choć w naszym kręgu kulturowym upcykling staje się zjawiskiem z którym mamy coraz częściej do czynienia, w krajach Trzeciego Świata jest dość powszechny. Nowe życie otrzymują tam stare plandeki, billboardy, palety, czy skrzynki. Często to, co my uznajemy za śmieci i niepotrzebne materiały, z powodzeniem zostaje wykorzystane w innej części świata.
Przykładem praktycznego wykorzystania koncepcji upcyklingu w Polsce są second handy, czyli sklepy z odzieżą używaną. To, co dla jednych stało się niepotrzebnym ubraniem, dla innych jest pełnowartościowym towarem, kupionym za nieduże pieniądze. Dzięki takiemu rozwiązaniu odzież nie trafia na wysypiska śmieci, a zakup używanych ubrań zmniejsza popyt na nowe, tym samym wpływając na tempo ich produkowania.
Art upcykling
W przypadku upcykingu odpadów warto wyodrębnić art upcykling, czyli sztukę powstałą poprzez kreatywne wykorzystanie odpadów.
Włoski imigrant Simon Rodia, mieszkający w dzielnicy Watts w Los Angeles, stworzył w latach 1921-1954 niesamowite, upcyklingowe dzieło. To tzw. Watts Towers – obiekt, wykonany z 17 budowli, z których największa ma ponad 30 metrów wysokości, a wszystkie konstrukcje powstały z materiałów z odzysku takich jak złom, ceramika i rozbite szkło.
Kolejna data na osi czasu art upcyklingu to 1942 rok. Wtedy Pablo Picasso skonstruował „Głowę byka”, czyli rzeźbę wykonaną z siodełka rowerowego i kierownicy. W lata 90. XX wieku Tim Noble i Sue Webster podjęli się natomiast tworzenia instalacji artystycznych z wykorzystaniem odpadów.
źródło: materiały prasowe
Upcykling, autorzy, licencja CC BY SA 4.0
Upcykling w Polsce – wszystko, co musisz wiedzieć, trashki.pl
🛒 Świadomy konsument – dodatkowe informacje:
ekologiczne i zrównoważone święta, black friday, Clean label, cyber monday, cyfrowy paszport produktu (Digital Product Passport, DPP), cykl życia produktu (Life Cycle Assesment, LCA), data przydatności do spożycia, data ważności, degrowth, domowe (naturalne) środki czystości, dyrektywa Cyfrowa, Dyrektywa Omnibus, dyrektywa PPWD (Packaging and Packaging Waste Directive), dyrektywa Towarowa, dyrektywa Single-Use Plastics, ekoprojekt, ekoprojektowanie (ecodesign), etykiety energetyczne, garderoba kapsułowa (capsule gardrobe), greenwashing (ekościema, ekomanipulacja, zielone kłamstwo), ekonomia subskrypcji, fast fashion (szybka, śmieciowa moda), fast homeware, gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ), kosmetyki naturalne (ekokosmetyki), lęk przed wypadnięciem z obiegu (Fear of missing out, FOMO), marnowanie żywności, Nutri-Score (5-Colour Nutrition Label, 5-CNL) pięciokolorowa etykieta żywieniowa, olej palmowy, odpowiedzialna konsumpcja, pakiet odpadowy, Prawo Do Naprawy (#RightToRepair), produkt bio, produkt ekologiczny (eko), produkt naturalny, recykling, redesign, rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP), ekonomia współdzielenia (sharing economy), slow fashion, społeczna lodówka, strategia Od pola do stołu, system kaucyjny, transport ekologiczny, turystyka ekologiczna, upcykling, uwalnianie książek (bookcrosing), zdrowa żywność, zrównoważona moda, zrównoważone rybołówstwo, żywność alternatywna, żywność drukowana, żywność ekologiczna
ślad ekologiczny (ecological footprint), ślad środowiskowy (environmental footprint), ślad węglowy (carbon footprint), ślad wodny (water footprint)
air-commerce, downsizing, overpackaging
Jak każdego dnia dbać o środowisko naturalne:
na wakacjach, na zakupach, w podróży, ograniczenie zużycia papieru
oszczędzanie energii elektrycznej (oszczędzanie prądu): tryb czuwania Stand-by
energooszczędne oświetlenie: świetlówka kompaktowa (energooszczędna), żarówka LED
oszczędzanie gazu, oszczędzanie wody: perlator
energooszczędna wentylacja, energooszczędne ogrzewanie
energooszczędne urządzenia: czajnik elektryczny, komputer, lodówka i zamrażarka, odkurzacz, okap kuchenny, piekarnik, płyta grzejna, pojemnościowy podgrzewacz do wody, pralka, telewizor, zmywarka
segregacja odpadów
znaki i oznaczenia ekologiczne
Ekologiczny styl życia:
dieta planetarna, fleksitarianizm, foodsharing, freganizm, jadłodzielnia, Lifestyles of Health and Sustainability (LOHAS), Less Waste, lodówka społeczna, roślinne zamienniki mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, Repair Cafe, Slow fashion, Slow life, weganizm, wegetarianizm,
Zero Waste
zasada 3R, zasada 5R, zasada 8R: Rethink (Przemyśl swoją relację ze środowiskiem), Refuse (Odmawiaj), Reduce (Unikaj), Reuse (Użyj ponownie), Rehome (Znajdź nowy dom), Repair (Naprawiaj), Recycle (Utylizuj, Recyklinguj, Oddaj do odzysku), Rot (kompostuj)
🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕
🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl
🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne
