Zmiana klimatu powoduje przesuwanie się zasięgów występowania ptaków w Europie, ale bariery geograficzne kontrolują ich ruch. Międzynarodowy zespół naukowców z udziałem Polaków opisał to zjawisko na łamach Proceedings of the National Academy of Sciences.
Wiele gatunków ptaków występujących w Europie w ciągu ostatnich 30 lat wyraźnie przesunęło swoje zasięgi występowania w kierunku północno-wschodnim. Chociaż zgrupowania ptaków przemieszczały się w kierunku chłodniejszych obszarów, nie robiły tego wystarczająco szybko, aby nadążyć za wzrastającymi temperaturami. Zmiany zasięgów były dodatkowo ograniczane przez naturalne bariery geograficzne, takie jak pasma górskie i wybrzeża morskie.
Zmiany klimatu mają znaczny wpływ na ekosystemy, prowadzą m.in. do zmian w składzie zgrupowań gatunków w wyniki przesuwania się zasięgów występowania. Jednak odpowiedź poszczególnych gatunków ptaków na zmiany klimatu nie zawsze jest zgodna z oczekiwaniami. W pracy opublikowanej właśnie na łamach prestiżowego czasopisma Proceedings of the National Academy of Sciences (www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2213330120 ) badacze przeanalizowali wpływ rozległych przeszkód geograficznych, takich jak łańcuchy górskie i wybrzeża morskie, na zmiany rozmieszczeniu niemal wszystkich europejskich gatunków ptaków, spowodowane zmianami klimatycznymi w ciągu ostatnich 30 lat.
Opublikowane wyniki badań opierają się na porównaniu danych z dwóch europejskich atlasów podsumowujących rozmieszczenie ptaków lęgowych z lat 80. XX wieku oraz pierwszej dekady XXI wieku. Dane dla Polski były zbierane w ramach szerokiej współpracy ornitologów pod kierownictwem OTOP.
mówi Tomasz Chodkiewicz, współautor badań z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków i Polskiej Akademii Nauk
Autorzy badania odkryli, że dwie trzecie zgrupowań ptaków przemieściło się do chłodniejszych obszarów w ciągu ostatnich 30 lat, przesuwając się średnio o 100 kilometrów, zwłaszcza w kierunku północy i wschodu. Zmiany w zasięgach poszczególnych gatunków były uzależnione od barier geograficznych.
Zgrupowania ptaków przesuwały się dalej, gdy znajdowały się w oddaleniu od linii brzegowych, co wskazuje, że wybrzeża morskie mogą działać jak przeszkody ograniczające nadążanie gatunków za zmianami klimatycznymi.
wyjaśnia współautor badań, Tomasz Wilk z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków
Ogólnie zgrupowania ptaków przesuwają się wolniej, niż tempo ocieplania się klimatu. Może to oznaczać, że lokalne warunki klimatyczne stają się nieodpowiednie dla niektórych gatunków ptaków, które jednocześnie nie są w stanie przenieść się do korzystniejszych termicznie obszarów ze względu na bariery geograficzne. Takie gatunki mogą być zagrożone wyginięciem. Badanie pokazuje, że nawet bardzo mobilne gatunki ptaków mogą napotykać trudności związane z przeszkodami takimi jak góry czy linie brzegowe, co uniemożliwia im nadążanie za szybkimi zmianami temperatury. Przykładowo pełzacz leśny, dzięcioł średni czy pierwiosnek będą miały trudności w przesunięciu zasięgu z krajów bałtyckich do chłodniejszych obszarów, np. w Finlandii, ponieważ Morze Bałtyckie działa jako bariera między tymi obszarami.
źródło: naukawpolsce.pap.pl
Zagrożenia ekologiczne – dodatkowe informacje:
definicje, teorie, hipotezy, zjawiska:
antropocen, antropopresja, bezpieczeństwo ekologiczne, biologiczny potencjał Ziemi do regeneracji (biocapacity), bioremediacja, ekobójstwo (ekocyd), ekomodernizm, ekosystem sztuczny, ekoterroryzm, globalne zagrożenia ekologiczne, granice planetarne, hipoteza wypadających nitów (rivet popping), homogenocen, kapitalocen, katastrofy i klęski ekologiczne, katastrofy ekologiczne na świecie, klęski żywiołowe, masowe wymieranie, monokultura, komodyfikacja żywności (utowarowanie), plantacjocen, plastikoza, plastisfera (plastisphere), przeludnienie, stres cieplny, syndrom przesuwającego sią punktu odniesienia, szóste masowe wymieranie (szósta katastrofa), tragedia wspólnego pastwiska, utrata bioróżnorodności, Wielkie przyspieszenie, zielony anarchizm, zjawisko przedniej szyby
degradacja środowiska:
akwakultura, betonoza (betonowanie miast), choroby odzwierzęce, górnictwo morskie, hodowla zwierząt, melioracja, monokultura, niszczenie siedlisk, przełownie, przemysł wydobywczy, przyłów, rolnictwo, spadek liczebności owadów, turystyka masowa, wylesianie (deforestacja), wypalanie traw
ozon i ozonosfera (warstwa ozonowa):
dziura ozonowa, freon (CFC)
zanieczyszczenie środowiska:
azbest, beton, bisfenol A (BPA), eutrofizacja, farmaceutyki, handel emisjami zanieczyszczeń, kwaśny deszcz, mikroplastik, martwe strefy, nanoplastik, neonikotynoidy, niedopałki papierosów, odpady niebezpieczne, pestycydy, polichlorowane bifenyle (PCB), przemysł tekstylny (włókienniczy). sieci widma, sinice, składowiska odpadów (wysypiska śmieci), smog, sól drogowa, sztuczne ognie (fajerwerki, petardy), tworzywa sztuczne (plastik), Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, wycieki ropy naftowej, zakwaszenie wód (rzek, jezior, mórz i oceanów), zanieczyszczenie gleby, zanieczyszczenie hałasem, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie światłem, zanieczyszczenie wody, związki per- i polyfluoroalkilowe (PFAS) – wieczne chemikalia
zmiany klimatu (kryzys klimatyczny):
blaknięcie (bielenie) raf koralowych, denializm klimatyczny (zaprzeczanie globalnemu ociepleniu), efekt cieplarniany, ekstremalne zjawiska, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie, kryzys wodny, miejska wyspa ciepła (MWC), migracje gatunków, nawałnice, ocieplenie oceanu, wzrost poziomu mórz i oceanów, podtopienie, powódź, pożar lasu, przyducha, pustynnienie, susza, topnienie lodowców i lądolodów, topnienie lodu morskiego, trąba powietrzna, upał
klęski i katastrofy ekologiczne:
katastrofy jądrowe (nuklearne), katastrofy przemysłowe, największe katastrofy ekologiczne na świecie, największe katastrofy ekologiczne w Polsce, wycieki ropy naftowej
Czerwona księga gatunków zagrożonych, Czerwona Lista IUCN (The IUCN Red List):
gatunek wymarły (extinct EX), gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild EW), gatunek krytycznie zagrożony (critically endangered CR), gatunek zagrożony (endangered EN), gatunek narażony gatunek wysokiego ryzyka (vulnerable VU), gatunek bliski zagrożenia (near threatened NT), gatunek najmniejszej troski (least concern LC)
Polska czerwona księga roślin, Polska czerwona księga zwierząt
gatunek inwazyjny (inwazyjny gatunek obcy IGO)
Poruszający i inspirujący do działania apel Davida Attenborough
Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)
Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
