Z problemem suszy borykamy się od wielu lat, a niedobory wody w południowo-zachodniej części Polski dają prawdziwy obraz długotrwałego zjawiska stającego się coraz większym wyzwaniem – mówi dr inż. Marcin Wdowikowski, hydrolog z Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej.
W lipcu problem z niedoborami wody wystąpił m.in. w Świeradowie-Zdroju. To miejscowość uzdrowiskowa położona w Sudetach Zachodnich, w Górach Izerskich. Przez miasteczko przepływa jedna z najładniejszych dolnośląskich rzek – Kwisa, która ma źródła w Górach Izerskich. Od 23 lipca, w związku z suszą hydrologiczną, obowiązuje tam „bezwzględny zakaz podlewania trawników, ogrodów czy napełnienia basenów”.
Dr Wdowikowski zwraca uwagę, że w Polsce z problemem suszy borykamy się nieprzerwanie do wielu lat. Przykład niedoborów wody w południowo-zachodniej części Polski, w tym w szczególności w gminach sudeckich, daje prawdziwy obraz suszy, która jako długotrwałe zjawisko staje się coraz większym wyzwaniem dla lokalnych władz i społeczeństwa.
Naukowiec wskazuje przy tym, że susza jest zjawiskiem wieloetapowym, od suszy atmosferycznej wynikającej z długich okresów bezopadowych, przez suszę hydrologiczną i rolniczą, po najtrudniejszą, suszę hydrogeologiczną, której wyznacznikiem jest ograniczony dostęp do wód podziemnych.
Z ostatnim, najtrudniejszym etapem ograniczenia zasobów wodnych mamy właśnie do czynienia na terenie województwa dolnośląskiego. Wskazuje przy tym na ostrzeżenia IMGW – PIB dotyczące występowania suszy hydrologicznej w zlewniach referencyjnych obejmujących obszar od Świeradowa, przez Jelenią Górę, po Wałbrzych i Legnicę oraz ostrzeżenia Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB o występowaniu suszy hydrogeologicznej w tym rejonie.
Wobec stwierdzenia niekorzystanego stanu, w jakim znajduje się hydrosfera, czyli warstwa wód powierzchniowych i podziemnych, która dla wielu miejscowości jest źródłem wody, następnym krokiem, co zresztą już się dzieje, będą komunikaty lokalnych zakładów wodno-kanalizacyjnych o konieczności czasowego ograniczenia dostaw wody lub wręcz organizacji dostaw tego zasobu w formie beczkowozów.
zauważa naukowiec
Dr Wdowikowski podkreśla, że na etapie występowania suszy hydrogeologicznej specjaliści są w zasadzie bezradni; wszelkie działania trzeba prowadzić wcześniej, aby to tego etapu nie dopuścić. Należy pamiętać, że zasoby wodne w Polsce, a przede wszystkim zasoby wód powierzchniowych kształtowane są przez opady atmosferyczne oraz – jeśli chodzi o odnawialne zasoby wód podziemnych – przez infiltrację z wód powierzchniowych. Dlatego w sytuacji występowania suszy hydrogeologicznej w istotny sposób ograniczone są źródła, z których wodę możemy ujmować, uzdatniać i dystrybuować.
Obecne niedobory wody związane z suszą powinny skłonić decydentów do poświęcenia znacznie większej uwagi zagadnieniom bezpieczeństwa zasobów wodnych.
Zagadnienie jest złożone i wieloaspektowe (…) Warto zaznaczyć, że gminy sudeckie położone są w obszarze podgórskim i górskim, zatem woda odpływa z takiego terenu znacznie szybciej niż z terenów nizinnych, rzeki są wąskie i płytkie. Podobnie zachowuje się woda w gruncie, to kwestia grawitacji i w wielu miejscach geologii.
tłumaczy naukowiec
W tym kontekście istotny element stanowi pokrywa śnieżną, która jest ważna dla stabilizacji zasobów wodnych. Występowanie coraz wyższych wartości temperatury powietrza, również w okresie zimowym powoduje, że śniegu z roku na rok jest coraz mniej, a pokrywa śnieżna występuje coraz krócej.
Kolejnym wyzwaniem dla gospodarki wodnej na terenach o dużych różnicach wysokości i silnym zróżnicowaniu przestrzennym jest też infrastruktura wodno-kanalizacyjna. Sytuacji „wodnej” na tym obszarze zdecydowanie nie pomaga rozwój turystyczny i gospodarczy miejscowości w regionie, który powoduje zwiększenie zapotrzebowania na wodę oraz wzrost punktowych zanieczyszczeń. Warto też pamiętać, że w regionie funkcjonuje duża ilość obszarów górniczych, a w zachodniej części województwa znajduje się istotna dla systemu energetycznego kraju elektrownia Turów, której proces technologiczny również wymaga zasobów wodnych.
Naukowiec podkreśla, że do problemu suszy i niedoborów wody należy podejść holistycznie i wielowątkowo. To co jest ważne, a po części już zaczyna być realizowane, to zatrzymanie jak największej ilości wody w krajobrazie i miastach. Mając na uwadze fakt, że opady atmosferyczne są głównym źródłem wody, działania powinny być silnie ukierunkowane na możliwie duże ograniczenie odpływu. Pierwszy krok został już postawiony, ponieważ w wielu miejscach powstają elementy retencji; natomiast ważne jest, aby retencja wody nie była punktowa, a przestrzenna, czyli tzw. retencja rozproszona.
Jedynie kompleksowe podejście do wieloetapowego ograniczania spływu wód opadowych oraz zagospodarowywania wody opadowej może przynieść efekt.
Niezbędne jest racjonalne wykorzystanie wody, z której korzystamy na co dzień również jako konsumenci. Odpowiednie nawyki niemarnowania wody podczas codziennych czynności są ważne, ale dobrze mieć z tyłu głowy również nakład energetyczny i ślad wodny, które są związane z produktami, które nabywamy – pożywienie, odzież, przedmioty i urządzenia, itp.
podsumowuje dr Wdowikowski
źródło: naukawpolsce.pl, Piotr Doczekalski
⚠️ Zagrożenia ekologiczne – dodatkowe informacje:
definicje, teorie, hipotezy, zjawiska:
antropocen, antropopresja, bezpieczeństwo ekologiczne, biologiczny potencjał Ziemi do regeneracji (biocapacity), bioremediacja, ekobójstwo (ekocyd), ekomodernizm, ekosystem sztuczny, ekoterroryzm, globalne zagrożenia ekologiczne, granice planetarne, hipoteza wypadających nitów (rivet popping), homogenocen, kapitalocen, katastrofy i klęski ekologiczne, katastrofy ekologiczne na świecie, klęski żywiołowe, masowe wymieranie, monokultura, komodyfikacja żywności (utowarowanie), plantacjocen, plastikoza, plastisfera (plastisphere), przeludnienie, stres cieplny, syndrom przesuwającego sią punktu odniesienia, szóste masowe wymieranie (szósta katastrofa), tragedia wspólnego pastwiska, utrata bioróżnorodności, wieczne chemikalia, Wielkie przyspieszenie, zielony anarchizm, zjawisko przedniej szyby
degradacja środowiska:
akwakultura, betonoza (betonowanie miast), choroby odzwierzęce, górnictwo morskie, hodowla zwierząt, koszenie trawników, melioracja, monokultura, niszczenie siedlisk, przełownie, przemysł wydobywczy, przyłów, rolnictwo, spadek liczebności owadów, turystyka masowa, wylesianie (deforestacja), wypalanie traw
ozon i ozonosfera (warstwa ozonowa):
dziura ozonowa, freon (CFC)
zanieczyszczenie środowiska:
azbest, beton, bisfenol A (BPA), eutrofizacja, farmaceutyki, handel emisjami zanieczyszczeń, kwaśny deszcz, mikroplastik, martwe strefy, nanoplastik, neonikotynoidy, niedopałki papierosów, odpady niebezpieczne, pestycydy, polichlorowane bifenyle (PCB), przemysł tekstylny (włókienniczy). sieci widma, sinice, składowiska odpadów (wysypiska śmieci), smog, sól drogowa, sztuczne ognie (fajerwerki, petardy), tworzywa sztuczne (plastik), Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, wycieki ropy naftowej, zakwaszenie wód (rzek, jezior, mórz i oceanów), zanieczyszczenie gleby, zanieczyszczenie hałasem, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie światłem, zanieczyszczenie wody, związki per- i polyfluoroalkilowe (PFAS) – wieczne chemikalia
zmiany klimatu (kryzys klimatyczny):
blaknięcie (bielenie) raf koralowych, denializm klimatyczny (zaprzeczanie globalnemu ociepleniu), efekt cieplarniany, ekstremalne zjawiska, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie, kryzys wodny, miejska wyspa ciepła (MWC), migracje gatunków, nawałnice, ocieplenie oceanu, wzrost poziomu mórz i oceanów, podtopienie, powódź, pożar lasu, przyducha, pustynnienie, susza, topnienie lodowców i lądolodów, topnienie lodu morskiego, trąba powietrzna, upał
klęski i katastrofy ekologiczne:
katastrofy jądrowe (nuklearne), katastrofy przemysłowe, największe katastrofy ekologiczne na świecie, największe katastrofy ekologiczne w Polsce, wycieki ropy naftowej
Czerwona księga gatunków zagrożonych, Czerwona Lista IUCN (The IUCN Red List):
gatunek wymarły (extinct EX), gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild EW), gatunek krytycznie zagrożony (critically endangered CR), gatunek zagrożony (endangered EN), gatunek narażony gatunek wysokiego ryzyka (vulnerable VU), gatunek bliski zagrożenia (near threatened NT), gatunek najmniejszej troski (least concern LC)
Polska czerwona księga roślin, Polska czerwona księga zwierząt
gatunek inwazyjny (inwazyjny gatunek obcy IGO)
Poruszający i inspirujący do działania apel Davida Attenborough
🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕
🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl
🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
