REPowerEU

W odpowiedzi na trudności i zakłócenia na światowym rynku energii spowodowane inwazją Rosji na Ukrainę Komisja Europejska przedstawiła plan REPowerEU. REPowerEU to plan: oszczędzania energii, produkcji ekologicznej energii, dywersyfikacji dostaw energii. Stoją za nim środki finansowe i prawne służące budowie nowej infrastruktury energetycznej i systemu energetycznego, jakich potrzebuje Europa.

Plan REPowerEU opiera się na pełnym wdrożeniu pakietu Fit for 55 czyli Gotowi na 55. Cel, który przewidziano w tym pakiecie, zakłada zgodnie z europejskim zielonym ładem redukcję emisji netto gazów cieplarnianych w UE do 2030 roku o co najmniej 55% i osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku

Podstawowe informacje

Działania w ramach planu REPowerEU

Rosyjska inwazja na Ukrainę w bardzo dużym stopniu wpłynęła na gospodarkę i społeczeństwo w UE. W marcu 2022 roku unijni przywódcy uzgodnili, że należy stopniowo redukować uzależnienie UE od importu rosyjskiego gazu, ropy naftowej i węgla, a w szczególności:

• szybciej zmniejszać ogólną zależność od paliw kopalnych
• dywersyfikować dostawy i trasy dostaw
• dalej rozwijać unijny rynek wodoru
• zwiększać tempo rozwoju odnawialnych źródeł energii
• usprawniać wzajemne połączenia europejskich sieci gazowych i elektroenergetycznych
• wzmacniać unijne planowanie ewentualnościowe w zakresie bezpieczeństwa dostaw
• poprawiać efektywność energetyczną i promować systemy o zamkniętym obiegu

Zwrócili się do Komisji Europejskiej, aby opracowała plan pozwalający szybko zredukować nadmierne uzależnienie UE od importu rosyjskiego gazu, ropy naftowej i węgla. 18 maja 2022 roku Komisja przedstawiła plan REPowerEU.

W planie REPowerEU określono szereg środków mających na celu szybkie zmniejszenie zależności od rosyjskich paliw kopalnych i przyspieszenie transformacji ekologicznej, przy jednoczesnym zwiększeniu odporności ogólnounijnego systemu energetycznego.

Podstawa planu to:

• dywersyfikacja – wraz z partnerami międzynarodowymi UE szuka alternatywnych źródeł dostaw energii. W perspektywie krótkoterminowej potrzebuje alternatywnych dostaw gazu, ropy naftowej i węgla, a w przyszłości wodoru odnawialnego.
• oszczędności – każdy obywatel, każda firma i organizacja może oszczędzać energię. Niewielkie zmiany zachowań, wprowadzone przez wszystkich ludzi, mogą przynieść znaczącą poprawę. Potrzebne będą również środki awaryjne na wypadek przerw w dostawach.
• przyspieszenie wykorzystania czystej energii – energia ze źródeł odnawialnych jest najtańsza, najczystsza i może być produkowana w Unii, co zmniejszyłoby zapotrzebowanie Unii Europejskiej na import energii.

Środki krótkoterminowe

• wspólne zakupy gazu, LNG i wodoru za pośrednictwem unijnej platformy energetycznej, dostępne dla wszystkich chętnych państw członkowskich oraz dla Ukrainy, Mołdawii, Gruzji i Bałkanów Zachodnich
• nowe partnerstwa energetyczne z wiarygodnymi dostawcami, w tym współpraca w przyszłości w zakresie odnawialnych źródeł energii i gazów niskoemisyjnych
• szybkie uruchomienie projektów związanych z energią słoneczną i wiatrową, które w połączeniu z zastosowaniem wodoru odnawialnego pozwoli zaoszczędzić 50 mld m³ importowanego gazu
• zwiększenie produkcji biometanu, aby zaoszczędzić 17 mld m³ importowanego gazu
• zatwierdzenie do lata pierwszych ogólnounijnych projektów w zakresie wodoru
• komunikat UE w sprawie oszczędzania energii z zaleceniami dla obywateli i przedsiębiorstw dotyczącymi zaoszczędzenia około 13 mld m³ importowanego gazu
• napełnienie magazynów gazu do 80% pojemności do 1 listopada 2022 roku
• koordynacja na poziomie Unii planów ograniczania popytu w przypadku zakłóceń w dostawach gazu

Środki średnioterminowe, które powinny zostać wdrożone przed 2027 rokiem

• nowe krajowe plany REPowerEU oparte na zmienionym Funduszu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności w celu wsparcia inwestycji i reform o wartości 300 mld euro
• przyspieszenie dekarbonizacji przemysłu dzięki projektom, w których wydatki będą skoncentrowane na wstępie, o wartości 3 mld euro w ramach funduszu innowacyjnego
• nowe przepisy i zalecenia dotyczące szybszego wydawania zezwoleń na odnawialne źródła energii, szczególnie w specjalnych obszarach o niskim ryzyku środowiskowym
• inwestycje w zintegrowaną i przystosowaną sieć infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej
• większe ambicje w obszarze oszczędności energii dzięki podniesieniu ogólnounijnego celu w zakresie efektywności energetycznej na 2030 rok. z 9 do 13%
• podniesienie europejskiego celu w zakresie odnawialnych źródeł energii do 2030 roku z 40 do 45%
• nowe wnioski ustawodawcze UE zapewniające przemysłowi dostęp do surowców krytycznych
• środki regulacyjne mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej w sektorze transportu
• przyspieszenie wykorzystania wodoru: zwiększenie do 2025 roku mocy produkowanych elektrolizerów do 17,5 GW, aby móc produkować na terenie Unii 10 mln ton wodoru odnawialnego i pobudzić przemysł UE
• nowoczesne ramy regulacyjne dotyczące wodoru

Czysta energia

Położenie kresu zależności UE od rosyjskich paliw kopalnych wymagało będzie ogromnego zwiększenia udziału źródeł odnawialnych, a także szybszej elektryfikacji i zastąpienia paliw kopalnych i energii cieplnej wytwarzanej z tych paliw w przemyśle, budownictwie i sektorze transportowym. Przejście na czystą energię pomoże z czasem obniżyć ceny energii i zmniejszyć zależność od importu.

Energia odnawialna jest najtańszą i najczystszą dostępną energią i może być wytwarzana na poziomie krajowym, co zmniejsza nasze zapotrzebowanie na import energii. W marcu 2023 roku, w ramach Europejskiego Zielonego Ładu i planu REPowerEU, UE wstępnie uzgodniła bardziej rygorystyczne przepisy, aby przyspieszyć wprowadzanie energii odnawialnej. Tym samym wiążący cel UE w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na 2030 rok podwyższono do 42,5 %, przy czym ambicją jest osiągnięcie poziomu 45%. Osiągnięcie poziomu 45%przewidziane w planie REPowerEU niemal podwoiłoby obecny udział energii ze źródeł odnawialnych w UE, zwiększając do 2030 roku całkowitą moc wytwórczą z odnawialnych źródeł energii do 1236 GW w porównaniu z celem przewidzianym w ramach pakietu „Gotowi na 55” (Fit for 55) (1067 GW do 2030 roku).

Unijna strategia na rzecz energii słonecznej zwiększy upowszechnienie energii fotowoltaicznej. W ramach planu REPowerEU strategia ta ma na celu udostępnienie do 2025 roku ponad 320 GW z nowych instalacji fotowoltaicznych, czyli ponad dwa razy więcej niż obecnie i prawie 600 GW do 2030 roku. Te przyspieszone dodatkowe zdolności wytwórcze umożliwiają zastąpienie zużycia gazu ziemnego na poziomie 9 mld m³ rocznie do 2027 roku.

Czysty przemysł

Zastąpienie węgla, ropy naftowej i gazu w procesach przemysłowych pomoże zmniejszyć uzależnienie od rosyjskich paliw kopalnych, przy jednoczesnym przejściu na czystsze źródła energii, wzmocnieniu konkurencyjności przemysłu i wsparciu pozycji lidera technologicznego na arenie międzynarodowej.

• elektryfikacja, efektywność energetyczna i upowszechnienie odnawialnych źródeł energii mogłyby umożliwić uzyskanie przez przemysł oszczędności rzędu 35 mld m³ gazu ziemnego do 2030 roku, co wykracza poza cele pakietu „Gotowi na 55”.
• największe redukcje, jeśli chodzi o gaz, prawie 22 mld m³, można uzyskać w związku z produkcją i rafinacją minerałów niemetalicznych, cementu, szkła i ceramiki oraz chemikaliów
• oczekuje się, że do 2030 roku około 30% podstawowej produkcji stali w UE zostanie poddane dekarbonizacji w oparciu o wodór odnawialny

Sektor przemysłowy będzie również odgrywał kluczową rolę w zwiększaniu produkcji urządzeń i komponentów niezbędnych do szybkiej transformacji naszego systemu energetycznego.

Oszczędzanie energii

Oszczędzanie energii jest najtańszym, najbezpieczniejszym i najczystszym sposobem, by ograniczyć naszą zależność od importu paliw kopalnych z Rosji. Wszyscy możemy łatwo zmniejszyć zużycie energii – od konsumentów i przedsiębiorstw po wszystkie sektory gospodarki. Wraz ze środkami na rzecz efektywności energetycznej nasze indywidualne działania będą miały pozytywny wpływ na poziom cen – bezpośrednio obniżą rachunki za energię, dzięki czemu nasza gospodarka będzie bardziej odporna, przyspieszając przejście na czystą energię w UE.

Energię w codziennym życiu możemy oszczędzać na wiele sposobów, na przykład:

• przykręcając ogrzewanie / ograniczając użycie klimatyzacji
• wydajniej używając artykułów gospodarstwa domowego
• prowadząc samochód bardziej ekonomicznie- stosując zasady ekojazdy
• częściej jeżdżąc transportem publicznym i stosując aktywną mobilność
• gasząc światło

Wszyscy użytkownicy powinni wiedzieć, jak mogą najefektywniej oszczędzać energię. Komisja zapewni obywatelom ukierunkowane informacje, aby pomóc im podejmować świadome decyzje i dokonywać energooszczędnych zakupów. 

Komisja Europejska współpracuje również z organizacjami takimi jak Międzynarodowa Agencja Energetyczna oraz z państwami członkowskimi i samorządami terytorialnymi, aby identyfikować i promować działania, które najskuteczniej prowadzą do oszczędności energii.

dodatkowe informacje:
Najważniejsze działania prowadzące do oszczędności energii

Wdrażanie REPowerEU przez kraje członkowskie

Państwa UE włączają dodatkowe rozdziały do swoich krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności przygotowywanych w ramach Next Generation EU. Dzięki temu mogą finansować kluczowe inwestycje i reformy pomagające osiągnąć cele REPowerEU.

Reformy i inwestycje powinny się koncentrować na:

• poprawie infrastruktury i instalacji energetycznych, aby zaspokoić najpilniejsze potrzeby w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego, w tym skroplonego gazu ziemnego (LNG), zwłaszcza w celu umożliwienia dywersyfikacji dostaw w interesie UE jako całości
• zwiększaniu oszczędności energetycznej budynków
• dekarbonizacji przemysłu
• zwiększaniu produkcji i wykorzystania zrównoważonego biometanu oraz czystego lub odnawialnego wodoru
• zwiększeniu udziału i przyspieszeniu upowszechniania energii odnawialnej
• zwalczaniu ubóstwa energetycznego
• zachęcaniu do zmniejszenia zapotrzebowania na energię
• likwidowaniu wewnętrznych i transgranicznych wąskich gardeł w przesyle i dystrybucji energii oraz wspieraniu transportu bezemisyjnego i jego infrastruktury (w tym kolei)
• wspieraniu magazynowania energii

Państwa członkowskie muszą zapewnić synergię i komplementarność między środkami już finansowanymi w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności a inicjatywami wspieranymi z innych krajowych lub unijnych środków finansowych.

W rozdziałach dotyczących REPowerEU będą przedstawiane nowe reformy i inwestycje rozpoczęte 1 lutego 2022 roku lub po tej dacie lub poszerzone części reform i inwestycji uwzględnionych w już przyjętych planach odbudowy, wraz z odpowiadającymi im kamieniami milowymi i wartościami docelowymi.

Państwa członkowskie mogą wystąpić o zaliczki w wysokości do 20% środków przeznaczonych na rozdziały dotyczące REPowerEU, a zaliczki te są wypłacane w maksymalnie dwóch transzach.

W maju 2022 roku Komisja zaproponowała niezbędne zmiany w rozporządzeniu o Instrumencie na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. W grudniu 2022 roku Rada i Parlament osiągnęły porozumienie polityczne w sprawie finansowania REPowerEU, dzięki czemu państwa UE będą mogły dodawać nowe rozdziały do swoich krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności. 21 lutego 2023 roku Rada formalnie przyjęła rozporządzenie zmieniające.

Finansowanie REPowerEU

Według Komisji Europejskiej, aby móc do 2027 roku zrezygnować z dostaw rosyjskich paliw kopalnych do 2027 roku, konieczne są dodatkowe inwestycje w wysokości 210 mld EUR (z sektora publicznego i prywatnego).

Głównym źródłem finansowania REPowerEU jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF). Rozdziały dotyczące REPowerEU są finansowane głównie z niewykorzystanych pożyczek, których kwota wynosi 225 mld EUR.

Dotacje w wysokości nieprzekraczającej kwoty 20 mld EUR są finansowane z funduszu innowacyjnego (60%) i ze sprzedaży uprawnień w systemie handlu emisjami (ETS) (40%).

Kwota dotacji dla każdego państwa członkowskiego przydzielana jest według wzoru, który uwzględnia:

• kryteria polityki spójności
• zależność państw członkowskich od paliw kopalnych
• wzrost cen inwestycji

Inne źródła finansowania REPowerEU obejmują:

• fundusze polityki spójności
• Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
• instrument „Łącząc Europę”
• fundusz innowacyjny
• finansowanie krajowe i unijne na rzecz realizacji celów REPowerEU
• krajowe środki polityki budżetowej
• inwestycje prywatne
• Europejski Bank Inwestycyjny

Współpraca z partnerami międzynarodowymi

Unia Europejska planuje budować długoterminowe partnerstwa przynoszące wzajemne korzyści: pobudzanie energii ze źródeł odnawialnych i zwiększanie efektywności energetycznej na całym świecie oraz współpraca w zakresie ekologicznych technologii i innowacji. Nowa unijna platforma zakupu energii będzie pełnić kluczową rolę w łączeniu popytu, koordynacji korzystania z infrastruktury, negocjowaniu z partnerami na arenie międzynarodowej i przygotowaniu do wspólnego zakupu gazu i wodoru.

Działania:

• zwiększenie dostaw skroplonego gazu ziemnego (LNG) ze Stanów Zjednoczonych i Kanady oraz dostaw gazociągu i gazu LNG z Norwegii
• zacieśnienie współpracy z Azerbejdżanem, zwłaszcza w zakresie południowego korytarza gazowego
• porozumienia polityczne z dostawcami gazu, takimi jak Egipt i Izrael, w sprawie zwiększenia dostaw LNG
• wznowienie dialogu energetycznego z Algierią
• kontynuowanie współpracy z głównymi producentami w Zatoce Perskiej, w tym z Katarem, jak również z Australią
• koordynacja z nabywcami gazu, takimi jak Japonia, Chiny i Korea
• analiza potencjału krajów Afryki Subsaharyjskiej, takich jak Nigeria, Senegal i Angola, w zakresie eksportu

UE będzie ponadto współpracować z G7, G20 i innymi forami międzynarodowymi, w tym z OPEC i MAE, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie rynków naftowych na świecie.

Kalendarium

• 30 marca 2023 – Rada i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie dyrektywy w sprawie energii odnawialnej.
• 14 grudnia 2022 – Parlament Europejski i Rada osiągają porozumienie polityczne w sprawie finansowania planu REPowerEU i umożliwienia państwom członkowskim wprowadzenia rozdziałów dotyczących REPowerEU w swoich planach odbudowy i zwiększania odporności
• 9 grudnia 2022 – Inauguracja nowego sojuszu przemysłowego na rzecz zwiększenia produkcji energii słonecznej i bezpieczeństwa energetycznego UE
• 9 listopada 2022 – Przyspieszając wydawanie pozwoleń na odnawialne źródła energii, Komisja zwiększa tempo zielonej transformacji, która pozwoli odejść od rosyjskiego gazu
• 26 lipca 2022 – W oparciu o wniosek Komisji Rada osiąga porozumienie w sprawie zorganizowanego i skoordynowanego ograniczenia zużycia gazu w całej UE w celu przygotowania się na nadchodzącą zimę.
• 20 lipca 2022 – Oszczędzanie gazu na bezpieczną zimę: Komisja proponuje plan redukcji zapotrzebowania na gaz, aby przygotować UE na przerwy w dostawach.
• 18 lipca 2022 – UE i Azerbejdżan podpisują nowy protokół ustaleń w sprawie strategicznego partnerstwa w dziedzinie energii, który kładzie podwaliny pod długoterminowe partnerstwo w zakresie efektywności energetycznej i czystej energii. Dzięki temu podwoi się zdolność przesyłowa południowego korytarza gazowego, tak aby w perspektywie do 2027 roku do UE trafiało co najmniej 20 mld metrów sześciennych gazu rocznie.
• 15 lipca 2022 – Komisja zatwierdza „IPCEI Hy2Tech” – pierwszy w historii ważny projekt stanowiący przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania w sektorze wodoru. Celem projektu jest opracowanie innowacyjnych technologii dla łańcucha wartości wodoru w celu dekarbonizacji procesów przemysłowych i sektora mobilności. Obejmuje on 35 przedsiębiorstw i 41 projektów z 15 państw członkowskich.
• 27 czerwca 2022 – Przyjęto nowe przepisy dotyczące magazynowania gazu. Wzmocnią one bezpieczeństwo dostaw gazu w UE podczas najbliższych okresów zimowych. Nowe przepisy zobowiążą państwa członkowskie do wypełnienia magazynów gazu do 80% pojemności do listopada bieżącego roku i do 90% w kolejnych latach.
• 23 czerwca 2022 – UE i Norwegia pogłębiają partnerstwo w celu zwiększenia krótko- i długoterminowych dostaw gazu, rozwiązania problemu wysokich cen energii oraz zacieśnienia współpracy w zakresie czystej energii, w tym wodoru.
• 17 czerwca 2022 – UE, Stany Zjednoczone i 11 państw ogłaszają strategię wdrożenia globalnego zobowiązania dotyczącego redukcji emisji metanu w celu przyspieszenia redukcji emisji metanu w sektorze ropy naftowej i gazu, co przyczyni się zarówno do postępów w dziedzinie klimatu, jak i do bezpieczeństwa energetycznego.
• 15 czerwca 2022 – UE, Egipt i Izrael podpisują trójstronny protokół ustaleń w sprawie eksportu gazu ziemnego do Europy. Gaz ziemny z Izraela, Egiptu i innych źródeł we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego będzie przesyłany do Europy za pośrednictwem egipskiej infrastruktury eksportowej LNG.
• 25 maja 2022 – Komisja ustanawia grupę zadaniową ds. unijnej platformy zakupu energii w celu zabezpieczenia alternatywnych dostaw.
• 18 maja 2022 – Komisja przedstawia plan REPowerEU, tj. plan szybkiego zmniejszenia zależności od rosyjskich paliw kopalnych i przyspieszenia transformacji ekologicznej.

źródło: materiały prasowe
REPowerEU: przystępna cenowo, bezpieczna i zrównoważona energia dla Europy, licencja CC BY SA 4.0
REPowerEU: polityka energetyczna w krajowych planach odbudowy i zwiększania odporności

Zrównoważony rozwój – dodatkowe informacje:
Agenda 21, air-commerce, biologiczny potencjał Ziemi, carsharing, Cele Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals SDGs), cleantech, cykl życia produktu (Life Cycle Assesment LCA), czynniki ESG, degrowth (postwzrost), dekarbonizacja gospodarki (przemysłu), Dow Jones Sustainability Index (DJSI), dyrektywa (Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), Dzień długu ekologicznego, efektywność energetyczna, ekologiczna dystrybucja, ekonomia ekologiczna, ekonomia subskrypcji, ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, Europejski Zielony Ład (European Green Deal), Fit for 55, ekologiczna wysyłka i dostawa towarów, ekoprojekt, ekoprojektowanie, greentech, gospodarka niskooemisyjna, gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ), greenwashing (ekościema, ekomanipulacja, zielone kłamstwo), inteligentna wieś (smart village), Konferencja RIO+20, kryteria ESG, Less waste, Lifestyles of Health and Sustainability (LOHAS), neutralność klimatyczna (net-zero), normy środowiskowe z serii ISO 14000 14001 26000, opakowanie ekologiczne (zielone opakowanie) (green packaging, sustainable packaging), paperless, Społeczna Odpowiedzialności Biznesu (CSR), Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR), produkty ekologiczne, Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu, Ranking Best Global Green Brands, REPowerEU, sparing economy, ślad ekologiczny (ecological footprint), ślad środowiskowy (environmental footprint), ślad węglowy (carbon footprint), ślad wodny (water footprint), transformacja energetyczna, United Nations Environment Programme (UNEP), Zero Waste, zielona gospodarka (green economy), zielone inwestycje, zielona rewolucja, zielona transformacja, zielone miejsca pracy – zielone kołnierzyki (green collar jobs, green jobs), zielone certyfikaty dla budynków (BREAM, LEED), zielone technologie, zielone trendy, zielone zarządzanie, zielony marketing – green (eco) marketing, zielony wzrost (green growth), znaki i oznaczenia ekologiczne, zrównoważone miasto, zrównoważony rozwój (sustainable development)

Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)

Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl

Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie