Roślinność działa jak naturalny filtr dla osadów i zanieczyszczeń, wspomagając samooczyszczanie się wody. Naukowczyni z IGF PAN zwraca uwagę, że w kanałach rolniczych ma to szczególne znaczenie, ponieważ rośliny zatrzymują pozostałości nawozów i środków ochrony roślin.
Wnioski z badań dr hab. inż. Moniki Kalinowskiej, prof. PAN z Instytutu Geofizyki PAN, która zajmuje się modelowaniem rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w kanałach otwartych (czyli rzekach, strumieniach itp.), zostały opublikowane z czasopiśmie „Hydrology and Earth System Sciences”.
Jak przypomina badaczka, powszechnie obecna w rzekach i kanałach roślinność istotnie wpływa nie tylko na sam przepływ wody, ale również na rozprzestrzenianie się rozpuszczonych w niej substancji, którymi mogą być różnego rodzaju zanieczyszczenia.
Roślinność działa jak naturalny filtr dla osadów i zanieczyszczeń, wspomagając samooczyszczanie się wody. W kanałach rolniczych ma to szczególne znaczenie, ponieważ roślinność korzystnie wpływa na oczyszczenie wody z pozostałości używanych nawozów i środków ochrony roślin, które spływają do kanałów z okolicznych pól.
podkreśla Kalinowska
Naukowcy z jej zespołu przeprowadzili tzw. eksperymenty znacznikowe (z użyciem specjalnego, bezpiecznego dla środowiska czerwonego barwnika), aby zrozumieć wpływ roślinności na przepływ i transport substancji rozpuszczonych w dwóch skrajnych wariantach: silnie porośniętym kanale oraz po oczyszczeniu kanału z roślinności. Kluczowym zadaniem było wyznaczenie parametrów charakteryzujących procesy mieszania i rozprzestrzeniania się substancji rozpuszczonej w wodzie (np. zanieczyszczeń) oraz ich zależności od pokrycia roślinnością.
Nasze wyniki potwierdzają, że naturalna roślinność ma duży wpływ na przepływ wody i transport substancji rozpuszczonych, a przy dużych pokryciach roślinności zmniejsza tzw. współczynnik dyspersji podłużnej (najważniejszy, a jednocześnie zwykle najtrudniejszy do określenia parametr używany w modelach komputerowych, kontrolujący mieszanie się substancji w rzekach i kanałach). Ponadto, zauważyliśmy, że zależność między badanym pokryciem roślinnością a współczynnikiem dyspersji jest liniowa.
Wyniki dotyczą tylko warunków wysokiego pokrycia roślinnością. W kolejnych badaniach planujemy uzupełnić je o obserwacje prowadzone w różnych warunkach przepływu i pokrycia roślinnością.
W przeciwieństwie do większości dostępnych badań dotyczących wpływu roślinności na przepływ i mieszanie, które do tej pory były prowadzone głównie w warunkach laboratoryjnych – zwykle ze sztucznymi elementami imitującymi naturalną roślinność w wybranych konfiguracjach i warunkach, nasze badania dotyczyły roślinności w złożonych naturalnych warunkach przyrodniczych, z którymi mamy do czynienia w praktyce.
zauważa Kalinowska
Zdaniem Kalinowskiej poznanie skomplikowanego mechanizmu wpływu roślinności na przepływ i mieszanie zanieczyszczeń jest ważnie zarówno w kontekście badań naukowych, jak i przy opracowywaniu modeli komputerowych do strategii zarządzania wodą, włącznie z sytuacjami kryzysowymi. W ten sposób będziemy w stanie przygotować modele, które pozwolą na skuteczne określenie szybkości rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w rzekach, a także pomogą w planowaniu działań prewencyjnych i odpowiednim reagowaniu w przypadku awarii lub katastrof.
Tego typu badania mogą być także pomocne w sformułowaniu nowych wytycznych dotyczących utrzymania cieków w tym kanałów rolniczych z uwzględnieniem kompromisów równoważących potrzeby ochrony przeciwpowodziowej z działaniami proretencyjnymi i ochroną jakości wody.
Naukowczyni przypomniała, że w przeszłości roślinność w rzekach i kanałach była traktowana głównie jako „przeszkoda” i często była usuwana w celu zapewnienia przepustowości koryta i zaspokojenia potrzeb przeciwpowodziowych.
Ekstensywne usuwanie roślinności jest nadal szeroko praktykowane. Zasady zrównoważonego rozwoju są jednak coraz częściej brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji dotyczących wszelkich projektów inżynieryjnych na rzekach i kanałach. W kontekście zmieniającego się klimatu roślinność w ciekach zaczyna więc być postrzegana nie tylko jako coś niepożądanego, ale także jako sposób na zwiększenie retencji oraz jako naturalna pułapka oraz filtr dla osadów i zanieczyszczeń.
podsumowuje Monika Kalinowska
źródło: naukawpolsce.pap.pl, Agnieszka Kliks-Pudlik
🌍 Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie
🌱 formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe
ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code
konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Rozporządzenie UE przeciwko wylesianiu European Union Deforestation Regulation (EUDR)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)
🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne
🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕
🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl
🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
