Światowy Dzień Mokradeł (World Wetland Day)

Magazynują węgiel, filtrują wodę, stanowią siedliska rzadkich gatunków zwierząt i roślin. Mokradła to jedne z najcenniejszych i zarazem najbardziej zagrożonych w skali świata ekosystemów. Obchodzony 2 lutego Światowy Dzień Mokradeł to okazja, by przypominać o pilnej potrzebie ratowania tych obszarów.

Od 2022 roku Międzynarodowy Dzień Mokradeł jest oficjalnym świętem Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Podstawowe informacje

Zasadniczym celem obchodów Światowego Dnia Mokradeł jest podnoszenie świadomości społecznej w zakresie roli ekologicznej i gospodarczej mokradeł, czyli obszarów wodno-błotnych. Promocja działań, które doprowadzą do ich ochrony, odpowiedzialnego odtwarzania i użytkowania.

Wydarzenie ma podkreślić znaczenie tych szczególnych obszarów w wymiarze globalnym i uświadomić jak ważną rolę mokradła pełnią w życiu codziennym.

Mokradła to tereny podmokłe, obszary lądowe stale bądź okresowo nasycone lub zalane wodą. Do śródlądowych terenów podmokłych zalicza się bagna, torfowiska, jeziora, rzeki i tereny zalewowe. do mokradeł nadbrzeżnych należą solniska, estuaria, lasy namorzynowe, laguny, a nawet rafy koralowe. Stawy rybne, pola ryżowe i saliny, to tereny podmokłe utworzone przez człowieka

O ich znaczeniu świadczy fakt, że jak dotąd jest to jedyna grupa ekosystemów, którą objęto konwencją podpisaną 2 lutego 1971 roku. Konwencja Ramsarska jest pierwszą międzynarodowa konwencja dotycząca ochrony przyrody i środowiska.

Zgodnie z Konwencją Ramsarską mokradło to obszar leżący na pograniczu środowiska wodnego i lądowego, czyli zarówno obszary podmokłe (bagna), jak i wszelkie wody śródlądowe, a także najpłytsze przybrzeżne wody morskie. W czasie Dnia Mokradeł uwaga poświęcana jest również nieco szerszym obszarom np. łęgom, które poza powodziami nie są pokryte ani przesycone wodą.

Głównym organizatorem Światowego Dnia Mokradeł jest Sekretariat Konwencji o obszarach wodno-błotnych. Państwa-Strony obchodzą ten dzień od 1997 roku, a Polska od 2002 roku.

W Polsce Światowy Dzień Mokradeł organizowany jest przez organizacje ekologiczne, agencje rządowe, oraz instytucje. Są to m.in Parki Narodowe, Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, uczelnie, polskie fundacje i stowarzyszenia, w tym Centrum Ochrony Mokradeł, WWF Polska.

W czasie Dnia (lub Tygodnia) Mokradeł organizowane są konferencje, wycieczki edukacyjne, konkursy, audycje w mediach, a czasem uruchamianie nowych programów ochronnych lub powoływanie nowych obszarów chronionych.

Niezwykłe funkcje mokradeł

Tereny podmokłe pełnią niezwykle istotne funkcje nie tylko dla przyrody, ale także ludzi. Zaczynając od filtrowania i magazynowania wody, poprzez ochronę przed sztormami i powodziami, kończąc na podtrzymywaniu bioróżnorodności i magazynowaniu węgla.

• tylko 2,5% wody na Ziemi stanowię wody słodkie
  • większość z nich zmagazynowana jest w lodowcach i warstwach wodonośnych
  • mniej niż 1% nadaje się do użytku
  • 0,3% wody znajduje się na terenach podmokłych, takich jak rzeki czy jeziora
• mokradła magazynują więcej węgla niż lasy
  • torfowiska zajmuję 3% naszej planety, ale zgromadzone jest w nich około 30% całego węgla na lądzie.
  • przybrzeżne mokradła, takie jak lasy namorzynowe, pochłaniają i magazynuję węgiel do 55 razy szybciej niż tropikalne lasy deszczowe
• mokradła pomagają nam radzić sobie ze sztormami i powodziami
  • 60% ludzkości mieszka i pracuje na obszarach przybrzeżnych
  • solniska, lasy namorzynowe, podmorskie łęki, oraz rafy koralowe chronię przybrzeżne społeczności przed ekstremalnymi warunkami pogodowymi
  • w głębi lądu, jeden hektar terenów podmokłych może wchłonąć do 14 milionów litrów wody pochodzącej z obszarów dotkniętych powodzią
• mokradła są źródłem utrzymania i pożywienia
  • ponad miliard ludzi utrzymuje się z rybołówstwa, akwakultury i turystyki
  • mokradła zapewniają ryż dla 3,5 miliarda ludzi

• mokradła zanikają trzy razy szybciej niż lasy
  • są najbardziej zagrożonym ekosystemem na Ziemi
  • od 1700 roku zanikło ponad 80% wszystkich mokradeł
  • tempo zanikania mokradeł wzrasta
  • od 1970 roku, na całym świecie ubyło co najmniej 35% mokradeł
• działalność człowieka przyczyną degradacji mokradeł
  • mokradła są osuszane i zabudowywane na potrzeby rolnictwa i budownictwa miejskiego
  • zanieczyszczenie wody, nadmierne połowy ryb, oraz inwazyjne gatunki szkodzę ekosystemom zależnym od wód
• gatunkom wodno-błotnym grozi wyginięcie.
  • co trzeciemu gatunkowi słodkowodnemu, oraz 25% wszystkich gatunków wodno-błotnych grozi wyginięcie z powodu zanikania terenów podmokłych.
  • w ciągu ostatnich 50 lat zanikło 81% śródlądowych gatunków wodno-błotnych oraz 36% gatunków przybrzeżnych i morskich.

Ochrona mokradeł

Zniszczyć mokradła można łatwo i szybko, ale odbudowa takiego ekosystemu trwa wiele lat. Działania muszą zostać podjęte niezwłocznie ze względu na konieczność zabezpieczania zasobów wodnych, ochronę cennych ekosystemów i ich bioróżnorodności, oraz adaptację do zmian klimatu.

W 1971 roku podpisano Konwencję Ramsarską, czyli pierwszy międzynarodowy dokument, który chroni tereny związane z wodą.

Ochroną terenów mokradłowych w Polsce zajmują się różne instytucje. Kompetencje są dzielone między resorty środowiska i klimatu, rolnictwa i infrastruktury.

Komitet Mokradłowy to grupa ekspercka, która skupia przedstawicieli resortów, naukowców i przyrodników. Komitet określa, jakie są najpilniejsze potrzeby do zrealizowania w celu poprawy stanu mokradeł.

GDOŚ wraz regionalnymi dyrekcjami ochrony środowiska realizuje projekt Ochrona siedlisk i gatunków terenów nieleśnych zależnych od wód. Ponadto GDOŚ powołuje obszary Sieci Ramsar, których celem jest ochrona terenów wodno-błotnych. Jest ich obecnie dziewiętnaście.

Cały czas rozbudowywana jest sieć kanalizacji i oczyszczalni ścieków w Polsce, co ma też wpływ na poprawę jakości wód w rzekach. Te działania prowadzone są przez samorządy, które wydają na to własne lub unijne środki.

Tematyka obchodów Dnia Mokradeł

Każda edycja Światowego Dnia Wody ma swoje hasło przewodnie.

1998 – Only one drop of water
1999 – People and Wetlands: the Vital Link
2000 – Celebrating Our Wetlands of International Importance
2001 – Wetland world – A world to discover!
2002 – Wetlands: Water, Life, and Culture
2003 – No wetlands – no water!
2004 – From the Mountains to the Sea – Wetlands at Work for Us
2005 – There’s wealth in wetland diversity – don’t lose it!
2006 – No water, no wetlands; No wetlands, poorer quality of life
2007 – Fish for tomorrow?
2008 – Healthy Wetlands, Healthy People – Zdrowe bagna – zdrowi ludzie
2009 – Upstream-Downstream: Wetlands connect us all – Od źródeł do ujścia
2010 – Caring for wetlands – an answer to climate change – Ochrona mokradeł szansą dla klimatu
2011 – Forests for water and wetlands – Lasy dla wód i mokradeł
2012 – Wetland Tourism – A Great Experience
2013 – Wetlands and Water Management – Wetlands take care of water – Mokradła dbają o wodę
2014 – Wetlands and Agriculture: Partners for Growth – Mokradła a rolnictwo – partnerstwo dla wzrostu
2015 – Wetlands for Our Future – Join Us – Mokradła a nasza przyszłość: zacznij działać!
2016 – Wetlands for Our Future – Sustainable Livelihood – Mokradła w zrównoważonym rozwoju)
2017 – Wetlands for Disaster Risk Reduction – Mokradła zmniejszają ryzyko katastrof
2018 – Wetlands for a Sustainable Urban Future – Mokradła dla zrównoważonej przyszłości miast
2019 – Wetlands and Climate Change – Mokradła a zmiany klimatu
2020 – Wetlands and Biodiversity – Live thrives at wetland – Życie na bagnach
2021 – Wetlands and Water – Mokradła i woda
2022 – Wetlands Action for People and Nature – ze sloganem: Value – manage – restore – love
2023 – Wetland Restoration – Już czas na przywrócenie mokradeł
2024 – Wetlands and human wellbeing – Mokradła i dobrostan człowieka

dodatkowe informacje:
worldwetlandsday.org
ochronaprzyrody.gdos.gov.pl/ochrona-mokradel.

źródło: materiały prasowe
Ludzkość potrzebuje mokradeł, gov.pl, licencja CC BY NC ND 3.0
Mokradło
Mokradło, autorzy, licencja CC BY SA 3.0
Światowy Dzień Mokradeł, autorzy, licencja CC BY SA 3.0
Światowy Dzień Mokradeł 2021, gov.pl, licencja CC BY NC ND 3.0
Światowy Dzień Mokradeł – publikacje i materiały promocyjne, gdos.gov.pl

🌍 Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie

🌱 formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe

ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code

konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Rozporządzenie UE przeciwko wylesianiu European Union Deforestation Regulation (EUDR)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)

🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕

🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl

🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie