Płazy do rozrodu wymagają siedlisk wodnych i dlatego coraz bardziej cierpią wskutek suszy i zanikania terenów podmokłych, stawów, oczek wodnych. Paradoksalnie jednak mogą im zagrażać także deszcze ekstremalne, nawalne, tzw. oberwania chmury – ustalili naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie po badaniach larw kumaka górskiego w Gorcach.
Przypadek śmierci kilkuset młodych larw kumaka górskiego Bombina variegata wskutek nagłego, nawalnego deszczu, udokumentowali i opisali na łamach czasopisma „Ecology” naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.
Kumaki górskie składają jaja do niewielkich i zazwyczaj okresowych zbiorników wodnych we wczesnych stadiach sukcesji. Często są to po prostu duże kałuże na gruntowych drogach leśnych – przypominają autorzy publikacji, dr hab. Paweł Adamski, prof. IOP PAN i dr Małgorzata Łaciak, którzy w 2020 roku na terenie pasma Lubania w Gorcach przeprowadzili badania pilotażowe, obejmujące między innymi liczenie kijanek zasiedlających tego typu zbiorniki.
Podczas jednej z kontroli wystąpiło zjawisko ekstremalnie ulewnego deszczu, w trakcie którego badacze zauważyli, że gwałtownie przelewająca się przez takie zbiorniki woda porywa niektóre z kijanek, które są w ten sposób „wypłukiwane” na drogi lub w ściółkę – a więc w siedliska, w których nie są w stanie przeżyć.
Po ustaniu opadów, autorzy artykułu zliczyli powtórnie wszystkie kijanki w kontrolowanych wcześniej tego dnia zbiornikach. Okazało się, że na wszystkich stanowiskach liczba kijanek wyraźnie spadła, a jedno stanowisko zostało zupełnie zniszczone w wyniku zmiany biegu strumienia. Naukowcy zauważyli, że skala strat wyraźnie różniła się w zależności od charakteru i lokalizacji zbiornika.
Co zaskakujące, najwyższe straty odnotowały zbiorniki pochodzenia naturalnego, podczas gdy w antropogenicznych były one znacznie niższe. Jednak jak się wydaje, znaczenie ma tu nie samo pochodzenie zbiornika, ale jego lokalizacja. Naturalne zbiorniki rozrodcze kumaka położone są zwykle blisko strumieni, którymi podczas intensywnych ulew mogą przechodzić duże fale wezbraniowe. W przypadku płytkich stawków i kałuży położonych na zboczach górskich gwałtownie spływająca woda 'przelewa się’ przez nie, zabierając ze sobą istotną część kijanek. Stosunkowo najmniejsze straty odnotowano w głębokich kałużach położonych na gruntowej drodze biegnącej wzdłuż szerokiego grzbietu górskiego − w takich zbiornikach objętość wody może znacznie wzrosnąć, ale spływ nie jest tak mocny, jak w pozostałych typach zbiorników.
relacjonują naukowcy
Jak dodają, obserwacja ta może mieć bezpośredni wpływ na ochronę kumaka górskiego. Od pewnego czasu, w ramach aktywnej ochrony, tworzy się dla tego zagrożonego płaza sztuczne zbiorniki rozrodcze, w których nie jest on narażony np. na rozjeżdżanie przez pojazdy. Opisana obserwacja wskazuje, że przy ich planowaniu należy brać także pod uwagę ryzyko, związane z konsekwencjami lokalnych gwałtownych opadów. Jest to tym bardziej istotne w kontekście obserwowanych zmian klimatycznych, które w Karpatach obejmują także coraz częstsze występowania gwałtownych zjawisk pogodowych, w tym nawalnych opadów deszczy.
Można by rzec – ironia losu. Powszechnie wiadomo, że płazy to zwierzęta, które 'uwielbiają’ deszcz i które ewolucyjnie uzależniły swój rozród od obecności siedlisk wodnych − dlatego coraz bardziej cierpią wskutek zanikania terenów podmokłych, stawów, oczek wodnych; we znaki dają się im też powtarzające się coraz częściej susze. Okazuje się jednak, że niekorzystne mogą być dla nich także deszcze ekstremalne, nawalne, określane także jako 'oberwanie chmury’.
podsumowują autorzy publikacji
źródło: naukawpolsce.pap.pl
Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie
formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe
ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code
konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)
Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne
Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)
Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
