Stan siedlisk nadmorskich wydm od lat jest zły; wpływa na to obecność gatunków inwazyjnych, znaczący udział drzew, obecność wydeptanych ścieżek i śmieci – mówi dr Magdalena Lazars z Uniwersytetu Gdańskiego. Projekt ratowania wydm „LIFE for Dunes PL”, którym pokieruje, otrzymał z UE ponad 3,6 mln euro.
Celem projektu „LIFE for Dunes PL”, realizowanego w ramach programu LIFE jest ochrona i renaturyzacja nadmorskich siedlisk wydmowych oraz przeprowadzenie badań naukowych, które stanowią fundament dla efektywnego zarządzania strefą brzegową Bałtyku. Projekt obejmuje fragmenty wybrzeża Morza Bałtyckiego w Polsce, Niemczech i na Litwie, które są chronione w ramach sieci Natura 2000.
Projekt został dofinansowany przez Unię Europejską w wysokości ponad 8,6 mln euro, z czego ponad 3,6 mln euro przypadnie Uniwersytetowi Gdańskiemu. Projektem po stronie UG kieruje dr Magdalena Lazarus z Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody, Wydziału Biologii.
PAP: Projekt „LIFE for Dunes PL”, którym pani kieruje, otrzymał dofinansowanie w wysokości 3,6 mln euro. Jakie działania – jako naukowcy – będziecie podejmowali?
Magdalena Lazarus: W projekcie zaplanowano szereg działań, będących odpowiedzą na występujące zagrożenia. Chcielibyśmy wypracować metodę analizy stanu zachowania siedlisk wydmowych na postawie zdjęć lotniczych uzyskanych z drona (lub satelity). Takie metody są coraz bardziej popularne, ponieważ umożliwiają sprawną analizę dużych obszarów z zaangażowaniem niewielkiej liczby osób.
Ocena stanu zachowania siedlisk będzie szczególnie przydatna np. po wystąpieniu gwałtownych zjawisk pogodowych, ale możliwe będzie również szacowanie rozprzestrzeniania się gatunków inwazyjnych itp. Z działań badawczych zaplanowaliśmy również m.in. badania z zakresu stabilności wałów wydmowych, a także zachodzących zjawisk geomorfologicznych. Znalezienie odpowiedzi na szereg postawionych przez nas pytań umożliwi sprawniejsze planowanie rozwiązań służących zachowaniu tych cennych siedlisk.
PAP: Co jest główną częścią projektu?
M.L.: Renaturyzacja siedlisk wydmowych poprzez usuwanie gatunków roślin inwazyjnych, a także odmładzanie siedlisk poprzez usuwanie drzew. W przypadku niewłaściwego korzystania z wałów wydmowych przez turystów – zaplanowaliśmy szeroką akcję edukacyjną. Mamy nadzieję, że uda się nam przekonać miłośników plaży i morza, że razem możemy chronić te cenne siedliska.
PAP: Które nadmorskie wydmy są zagrożone zanikaniem?
M.L.: Pogarszanie się stanu zachowania nieleśnych siedlisk wydmowych to niestety problem, który dotyczy w zasadzie całego wybrzeża morskiego, nie tylko w granicach Polski. Rozciąga się on na wybrzeże Bałtyku, a nawet szerzej – w wielu krajach Europy Zachodniej również siedliska te są zagrożone.
PAP: Jakie czynniki wpływają na zanikanie nadmorskich wydm?
M.L.: Takich czynników można wymienić kilka. Jednym z nich jest wprowadzanie w przeszłości (a częściowo również obecnie) gatunków roślin sprowadzanych z innych stref geograficznych i sadzenie ich na wydmach w celu stabilizacji piasku. Niestety efekt po latach jest taki, że zamiast naturalnej roślinności wydmowej, mamy w wielu miejscach zarośla wierzbowe lub agregacje róży pomarszczonej.
Kolejnym problemem jest ignorowanie zakazu wchodzenia na wydmy przez turystów. Siedliska wydmowe są wrażliwe na wydeptywanie, a jeśli dodać do tego zostawiane przez ludzi śmieci, niestety nie sprzyja to ochronie przyrody wydmowej.
Wiele powierzchni wydm nadmorskich zostało również zalesionych w przeszłości (sadzono głównie sosnę zwyczajną, ale nie tylko). Lasy mieszane i bory na wydmach to co prawda naturalnie formujące się zbiorowiska roślinne i same w sobie są również cenne przyrodniczo, jednak jeśli wprowadzamy nasadzenia, zaburzamy równowagę między siedliskami leśnymi a nieleśnymi, co w wielu miejscach prowadzi do zaniku tych drugich lub sprowadzenia ich do wąskiego pasa wału wydmowego. Jeśli do tego dodać zmiany klimatyczne (np. gwałtowne sztormy rozwiewające i rozmywające piasek wydmowy), w wielu miejscach mamy sytuację, w której morze spotyka się z wąską plażą, wałów wydm nieleśnych nie ma, zamiast tego woda morska podmywa las. Wymieniona lista czynników nie wyczerpuje jednak wszystkich zagrożeń siedlisk wydm nadmorskich.
PAP: Jak oceniłaby pani stan zachowania polskich wydm?
M.L.: Stan zachowania siedlisk przyrodniczych to ich cecha, która podlega regularnej ocenie i jest raportowana do Komisji Europejskiej. Ostateczna ocena jest trzystopniowa – stan zachowania może być dobry, niezadowalający lub zły. W przypadku siedlisk nadmorskich wydm – stan ten od lat jest niestety zły, na co wpływają wymienione przeze mnie wyżej czynniki (obecność gatunków inwazyjnych, znaczący udział drzew, obecność wydeptanych ścieżek, śmieci itp.).
PAP: Czy grozi nam całkowity zanik wydm?
M.L.: Całkowity zanik nieleśnych wydm nadmorskich raczej nam nie grozi. Wybrzeże w granicach Polski skutecznie chronimy chociażby na obszarze Słowińskiego Parku Narodowego, ale nie tylko. Na pewno jednak bez działań z zakresu ochrony czynnej powierzchnia dobrze zachowanych nieleśnych wydm będzie się zmniejszać, i to coraz szybciej. Skutkiem będzie zmniejszanie się różnorodności biologicznej i naturalnego zróżnicowania siedlisk.
źródło: naukawpolsce.pl, Piotr Mirowicz – PAP
Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie
formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe
ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code
konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Rozporządzenie UE przeciwko wylesianiu European Union Deforestation Regulation (EUDR)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)
Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)
Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
