Według naukowców w tej chwili mierzymy się z potrójnym globalnym kryzysem – syndemią

Według naukowców w tej chwili mierzymy się z potrójnym globalnym kryzysem – syndemią
Pixabay / @ Bru-nO

Czym jest syndemia i dlaczego odpowiedź na nią ma stanowić m.in. dieta planetarna, czyli przyjazna planecie, wyjaśnia prof. Katarzyna Neubauer, kierownik Katedry i Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu na konferencji „One Health – Jedno Zdrowie”.

Syndemia to są trzy pandemie. W tym przypadku dotyczą większości osób zamieszkujących większość krajów i obszarów świata. Mają wspólne tło, background.

mówi prof. Katarzyna Neubauer, przedstawiając jedną z 15 rekomendacji przyjętych przez uczestników 5. Kongresu „Zdrowie Polaków” – naukowców i specjalistów różnych dziedzin medycznych

Termin syndemia pojawił się w 2019 roku, gdy na łamach czasopisma „Lancet” opublikowano raport z prac Komisji ds. Otyłości. Chodzi tutaj o współwystępowanie trzech pandemii, za które uznano: otyłość, niedożywienie oraz zmiany klimatyczne. Według specjalistów pomocna w walce z tymi kryzysami może być m.in. dieta planetarna. Jak wyjaśnili, w połączeniu z aktywnością fizyczną ma ona zmniejszać ryzyko chorób cywilizacyjnych, ale też wpłynąć na ograniczenie produkcji zwierzęcej, która przyczynia się do zmian klimatycznych. Chodzi o produkcję wołowiny, jagnięciny, wieprzowiny i drobiu, ale też produktów mlecznych i ryb.

W trosce o środowisko rekomendujemy promocję diety zawierającej mniej produktów pochodzenia zwierzęcego, a więcej pochodzenia roślinnego oraz dietę zero waste (bez marnowania żywności)” – brzmi rekomendacja.

Prof. Neubauer uściśla, że dieta planetarna jest „prosta do zastosowania w praktyce”.

Jej filarem jest ograniczenie (ale nie całkowita eliminacja) spożycia produktów zwierzęcych. W Polsce mówimy o tym, by ograniczyć spożycie mięsa o 50%, a o 100% zwiększyć spożywanie produktów pochodzenia roślinnego

podkreśla ekspertka

To właśnie te produkty mogą stanowić alternatywę dla mięsa. Na stronie Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej czytamy, że jakkolwiek czerwone mięso jest źródłem białka i niezbędnych aminokwasów, a ponadto dostarcza nam ważnych witamin (np. B12) i minerałów, to jednak istnieją inne źródła tych składników odżywczych. Wymieniane tu są m.in. tofu z soi oraz nasiona innych roślin strączkowych, np. fasola czy soczewica. Zdaniem specjalistów warto pamiętać też o orzechach. Te alternatywne do mięsa produkty roślinne wraz z pełnoziarnistymi produktami zbożowymi dostarczać mają niezbędnych naszemu organizmowi aminokwasów.

Jak powinien dokładnie wyglądać nasz planetarny talerz?

Składać się w połowie z warzyw i owoców, a w drugiej z pełnych ziaren, źródeł białka roślinnego, nienasyconych olejów roślinnych i (opcjonalnie) niewielkich ilości zwierzęcych źródeł białka. Warto pamiętać, że na świecie mamy ponad 30 tys. roślin jadalnych, więc jest w czym wybierać.

Staraj się spożywać co najmniej 125 gramów suchej fasoli, soczewicy, grochu i innych orzechów lub roślin strączkowych dziennie.

radzą eksperci z Komisji EAT-Lancet

A jeśli chodzi o mięso, zalecają jedzenie tygodniowo nie więcej niż 98 gramów czerwonego mięsa (wieprzowiny, wołowiny lub jagnięciny), 203 gramów drobiu i 196 gramów ryb. Ponadto wskazują, że dieta planetarna może zapobiec 11 mln przedwczesnych zgonów dorosłych rocznie i przyspieszyć przejście do zrównoważonego globalnego systemu żywnościowego do 2050 roku, który zapewni zdrową żywność wszystkim osobom na całym świecie.

Obecnie na świecie produkcja żywności wykorzystuje blisko 40% całkowitej powierzchni naszego globu i zużywa aż 70% wody pitnej. Produkcja zwierzęca odpowiada zaś za wytwarzanie 19% wszystkich gazów cieplarnianych (fermentacja jelitowa zwierząt, używanie nawozów azotowych czy emisja gazów z obornika). Wpływa też na zmniejszanie obszarów leśnych.

Narasta również problem otyłości i nadwagi.

Ponad 2 mld dorosłych mają nadwagę i otyłość, a choroby niezakaźne związane z dietą, w tym cukrzyca, nowotwory i choroby serca, należą do głównych przyczyn zgonów na świecie.

podkreślają członkowie Komisji The EAT-Lancet

Przytaczają również dane dotyczące niedożywienia: na całym świecie ponad 820 mln ludzi w dalszym ciągu codziennie odczuwa głód, 150 mln dzieci cierpi z powodu długotrwałego głodu, który utrudnia ich wzrost i rozwój, a 50 mln dzieci odczuwa dotkliwy głód z powodu niewystarczającego dostępu do żywności.

źródło: zdrowie.pap.pl
Raport „Kongres Zdrowie Polaków 2023” pod red. prof. Henryka Skarżyńskiego, Warszawa 2024, str.74-76
Konferencja pt. „One Health – Jedno Zdrowie”
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej o diecie planetarnej
Strona internetowa komisji The EAT-Lancet

🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl

🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie

Scroll to Top