Prądotwórcze wiatraki opanowują świat. Farmy wiatrowe produkują już prawie 15% wytwarzanej w Polsce energii elektrycznej. Elektrownie wiatrowe to także odgłosy, które, jak twierdza niektórzy, mogą szkodzić np. zakłócać sen. Co na to nauka? Na razie mało jest szeroko zakrojonych badań na ten temat, ale ugruntowane, choć wciąż robocze hipotezy już są.
Jak na przykład donosi zespół z Uniwersytetu w Göteborgu, emitowane przez turbiny dźwięki mogą wpływać na subiektywnie postrzeganą wartość snu oraz na fazę snu głębokiego REM. W badaniu wzięło udział 50 ochotników, z których niecała połowa przynajmniej od roku mieszkała w odległości do 1 km od turbiny wiatrowej. Pozostali nie mieli z turbinami bliskiego kontaktu. Należy zastrzec, że badana próba jest na tyle mała, że nie można jednak wysnuwać kategorycznych wniosków, a raczej jako podpowiedź do głębszego sprawdzenia hipotezy badawczej. Na tzw. bias, czyli zakłócenie wyników mogą mieć też warunki opisywanego eksperymentu – czyli rejestracja efektów nocnych dźwięków była sprawdzana nie w warunkach domowych, a laboratoryjnych.
Chcieliśmy dowiedzieć się, czy osoby narażone na hałas pochodzący z turbin wiatrowych stają się z czasem bardziej wrażliwe, czy też przyzwyczajają się do tych dźwięków, tak że ich sen może być zmieniony w odniesieniu do snu kogoś, kto nie mieszka w pobliżu wiatrowych elektrowni.
informuje prof. Kerstin Persson, autorka badania przedstawionego w periodyku „Sleep”
Ochotnicy spędzili trzy noce w specjalnym laboratorium, gdzie okresowo byli poddawani działaniu dźwięków typowych dla elektrowni, na poziomie słyszalnym w domu. Poziom dźwięku był nieco wyższy, niż przewiduje norma, ale niższy niż uznawany za całkowicie bezpieczny w przypadku odgłosów ruchu drogowego. Badacze wykryli pewne skutki oddziaływania wiatrakowego hałasu.
Ochotnicy spędzali o 11 minut mniej w fazie głębokiego snu REM. Jednocześnie, po nocy przespanej w obecności hałasu czuli się mniej wypoczęci. Badanie nie wskazało przy tym na różnice między grupami w reakcji na hałas – osoby mieszkające blisko elektrowni reagowały podobnie, jak ochotnicy z grupy kontrolnej. Jednak uczestnicy eksperymentu pochodzący z terenów z turbinami, ogólnie gorzej spali – zarówno w czasie działania dźwięków, jak i w ciszy.
Na pewne zagrożenie ze względu na hałas wiatraków wskazują też specjaliści z Flinders University. Z pomocą techniki EEG analizowali oni pracę mózgów 23 młodych ochotników podczas krótkich – trzyminutowych ekspozycji na działanie odgłosów turbin oraz ruchu drogowego o różnym natężeniu – 33, 38 i 45 dB. 30 dB to natężenie dźwięku typowe np. dla bardzo cichej ulicy, 40 – dla szmerów w domu, a 50 dB – biurowego szumu.
Obserwacja zmian w falach mózgowych uczestników pokazała, że reagowali oni podobnie, zarówno na hałas generowany przez farmy wiatrowe, jak i na hałas drogowy, zwłaszcza gdy dźwięk był głośniejszy. Jednak stwierdziliśmy, że podczas lekkiego snu, niski poziom hałasu generowanego przez farmy wiatrowe wywoływał większą aktywację mózgu w porównaniu z hałasem drogowym odtwarzanym na tym samym poziomie.
mówi autorka badania Claire Dunbar
Aktywność mózgu szybko jednak wracała do normy – wystarczyło 30 sekund od momentu włączenia dźwięku. To pokazuje na, że ogólny wpływ hałasu na sen uczestników był stosunkowo niewielki. I ponownie – badanie to ma istotne ograniczenia, m.in. bardzo małą liczbę uczestników.
Rezultaty te uzupełniają jednak inne wyniki uzyskane przez specjalistów z Flinders University. Analiza znalezionych w literaturze naukowej kilku badań wskazała, że turbiny nie wpływają na podstawowe parametry snu, takie jak czas potrzebny na zaśnięcie czy całkowity czas snu, jednak mogą oddziaływać na subtelniejsze parametry. Badacze wymieniają przesunięcie faz snu i skrócenie czasu snu głębokiego.
Ciche, obecne w środowisku dźwięki, takie jak hałas uliczny, mają dobrze udokumentowany wpływ na sen. Ponieważ generowanie energii z wiatru wiąże się z hałasem o niskiej częstotliwości, który może się nieść na duże odległości i łatwiej przenikać do budynków, ważne jest lepsze zrozumienie potencjalnych skutków hałasu turbin wiatrowych na sen.
podkreśla dr Gorica Micic, współautorka badania
Wiele może przy tym zależeć od tego, czego się człowiek po bliskości turbin spodziewa – wskazało badanie przeprowadzone przez specjalistów z University of Auckland. W opisanym na łamach magazynu „Health Psychology” doświadczeniu wybrana grupa ochotników była w jednym momencie poddawana działaniu infradźwięków, a pozostałym tylko powiedziano, że infradźwięki będą na nich oddziaływać. Co więcej, uczestnikom prezentowano internetowe materiały, które wywoływały wysokie albo niskie oczekiwania względem pojawienia ewentualnych objawów. Wiara okazała się mieć kluczowe znaczenie. Przekonanie o silnym działaniu infradźwięków na organizm towarzyszyło pojawieniu się ich subiektywnie odczuwanego wpływu. Dotyczyło to zarówno prawdziwej ekspozycji, jak i tej udawanej.
Zdrowi ochotnicy, którzy otrzymali informacje na temat spodziewanego efektu fizjologicznego działania infradźwięków, zgłaszali objawy zgodne z tą informacją, zarówno podczas prawdziwej ekspozycji na dźwięki, jak i fałszywej. Oczekiwania co do objawów zostały wywołane przez dostępne w internecie informacje, co wskazuje na możliwość tworzenia się oczekiwań co do podobnych symptomów także poza laboratorium, w realnym świecie. Wyniki sugerują, że oczekiwania psychologiczne mogą wyjaśniać związek między ekspozycją na turbiny wiatrowe a skargami na zdrowie.
podsumowują swojej pracy naukowcy
Nie jest to nowe zjawisko – w wielu badaniach wykazano, że oczekiwania mogą kształtować percepcję. M. in. na tym opiera się efekt nocebo i placebo.
źródło:
Artykuł na temat rozwoju elektrowni wiatrowych w Polsce
https://www.rynekelektryczny.pl/moc-zainstalowana-farm-wiatrowych-w-polsce/
Doniesienie o pogorszeniu snu z powodu bliskości elektrowni wiatrowych
https://gmv.gu.se/english/news-and-events/news-details/wind-turbine-noise-affects-dream-sleep-and-perceived-sleep-restoration-.cid1683304
Doniesienie o podobnym działaniu elektrowni jak ruchu drogowego
https://news.flinders.edu.au/blog/2021/12/06/wind-farm-and-traffic-noise-impacts-sleeping-brain/
Doniesienie na temat zmian w subtelnych parametrach snu
https://news.flinders.edu.au/blog/2020/12/08/new-findings-on-wind-farms-and-sleep-disruption/
Praca naukowa na temat wpływu psychicznego nastawienia
https://psycnet.apa.org/record/2013-07740-001
zdrowie.pap.pl, Marek Matacz
☀️ Odnawialne źródła energii – dodatkowe informacje:
bateria ze stałym elektrolitem, biogaz, biogazownia, biomasa, biometan, biopaliwo, biowodór, blackout, Cable pooling, dynamiczne ceny energii, efektywność energetyczna budynków, energetyka prosumencka, energetyka jądrowa, energetyka rozproszona, energia cieplna oceanu, energia geotermalna, energia prądów morskich pływów i falowania, energia słoneczna, energia wiatru, energia wodna, fleksument, fuzja termojądrowa, klastry energii, kogeneracja, konsument, kryzys energetyczny, linia bezpośrednia, LNG, LPG, magazyny energii, offshore, perowskit, prosument, prosument lokatorski, prosument zbiorowy, REPowerEU, Small Modular Reactor (SMR), spółdzielnie energetyczne (wspólnoty energetyczne), system net-billingu, transformacja energetyczna, wirtualny magazyn, wodór, ubóstwo energetyczne, zielona energia, zrównoważona energetyka
🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne
🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕
🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl
🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
