Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD)

Czas czytania: 14 minut

W obliczu narastających wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, Unia Europejska intensyfikuje swoje działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Jednym z kluczowych elementów tej strategii jest efektywność energetyczna budynków, które w krajach członkowskich stanowią znaczącą część całkowitego zużycia energii oraz emisji CO₂. Sektor budowlany odpowiada aż za około 36% ogólnych emisji dwutlenku węgla w UE, co sprawia, że jego modernizacja i transformacja w kierunku neutralności klimatycznej stała się jednym z priorytetów Unii. W marcu 2023 roku przyjęto zrewidowaną wersję Dyrektywy EPBD (Energy Performance of Buildings Directive), czyli dyrektywy dotyczącej efektywności energetycznej budynków, która wyznacza nowe, ambitne cele mające na celu poprawę jakości życia mieszkańców Europy oraz realizację zobowiązań klimatycznych.

Wprowadzenie Dyrektywy EPBD to także sygnał, że Unia Europejska planuje skoordynowane działania na poziomie lokalnym i krajowym, aby zapewnić wsparcie dla obywateli i przedsiębiorstw w dostosowywaniu się do nowych wymagań. Modernizacja budynków niesie ze sobą wiele korzyści, ale wymaga też dużych nakładów finansowych oraz zaangażowania społecznego. Nowe przepisy przyspieszą rozwój technologii energooszczędnych, takich jak inteligentne systemy zarządzania energią, instalacje OZE, a także nowoczesne materiały budowlane, które pozwalają na lepszą izolację i zmniejszenie strat energii.

Nowe wymagania oznaczają, że najbliższe dekady będą czasem intensywnej transformacji sektora budowlanego w Europie. Dostosowanie do dyrektywy wymagać będzie skoordynowanej współpracy na wszystkich szczeblach administracji oraz dużych inwestycji ze strony sektora prywatnego. Dzięki wsparciu finansowemu i politycznemu ze strony Unii Europejskiej oraz wdrożeniu odpowiednich strategii na poziomie krajowym, możliwe będzie stworzenie bardziej zrównoważonego, efektywnego i przyjaznego dla środowiska sektora budowlanego.

W niniejszym artykule poznasz kluczowe założenia nowej Dyrektywy EPBD, wyzwania stojące przed państwami członkowskimi, oraz korzyści jakie niesie wdrożenie tych przepisów. Poznasz znaczenie technologii wspierających efektywność energetyczną, rolę jaką dyrektywa może odegrać w kształtowaniu rynku pracy i jakie programy wsparcia są już dostępne dla właścicieli budynków i społeczności lokalnych.

Tło historyczne i powód wprowadzenia nowych przepisów

Dyrektywa EPBD została po raz pierwszy wprowadzona w 2002 roku, a jej głównym celem było zredukowanie zużycia energii w budynkach oraz ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Z biegiem lat, dyrektywa była kilkakrotnie modyfikowana (w latach 2010 i 2018), jednak konieczność realizacji celów klimatycznych wynikających z Porozumienia Paryskiego zmusiła UE do wprowadzenia bardziej rygorystycznych przepisów.

W marcu 2023 roku została przyjęta nowa wersja Dyrektywy EPBD, która kładzie większy nacisk na modernizację budynków, zwłaszcza tych starszych, które często charakteryzują się niską efektywnością energetyczną. Nowe przepisy mają za zadanie przyspieszyć proces dekarbonizacji sektora budowlanego, zwiększyć efektywność energetyczną budynków i tym samym przyczynić się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Główne założenia nowej Dyrektywy EPBD

W nowej wersji Dyrektywy EPBD wprowadzono szereg zmian i wymogów, które mają na celu zwiększenie efektywności energetycznej budynków.

• Neutralność klimatyczna do 2050 roku: Wszystkie budynki w Unii Europejskiej mają osiągnąć zerowy bilans emisji CO2 do 2050 roku. Oznacza to, że zarówno nowo budowane, jak i istniejące budynki będą musiały zostać dostosowane do wymogów niskoemisyjnych.
• Wymóg „Zeroemisyjnych Budynków”: Od 2030 roku wszystkie nowo budowane budynki mają być zeroemisyjne, co oznacza, że ich zapotrzebowanie na energię będzie minimalne, a pozostała część będzie pochodzić ze źródeł odnawialnych.
• Stopniowe zaostrzanie norm energetycznych: Przepisy przewidują, że istniejące budynki będą musiały osiągać wyższe standardy efektywności energetycznej. Wymogi te będą stopniowo wprowadzane od 2027 roku dla budynków komercyjnych i od 2030 roku dla budynków mieszkalnych. Wiele budynków będzie musiało przejść modernizację, aby spełnić nowe standardy.

Wprowadzenie tych przepisów oznacza, że właściciele nieruchomości będą musieli inwestować w modernizację budynków, aby dostosować je do wymogów zeroemisyjności. Dla wielu państw członkowskich będzie to duże wyzwanie finansowe i logistyczne.

Wpływ dyrektywy na właścicieli i użytkowników budynków

Dla właścicieli budynków, zwłaszcza starszych, nowe przepisy oznaczają konieczność poniesienia kosztów związanych z modernizacją i dostosowaniem nieruchomości do wyższych standardów energetycznych. Przepisy nakładają na nich obowiązek przeprowadzania audytów energetycznych oraz instalacji energooszczędnych rozwiązań, takich jak lepsza izolacja, nowoczesne systemy grzewcze i chłodzące oraz odnawialne źródła energii.

Wpływ na użytkowników budynków może być również znaczący. Chociaż modernizacja budynków może wiązać się z krótkoterminowym wzrostem kosztów wynajmu lub zakupów nieruchomości, w dłuższej perspektywie pozwala na oszczędności wynikające z mniejszych rachunków za energię. Zwiększenie efektywności energetycznej budynków poprawi również komfort użytkowników, dzięki lepszej izolacji termicznej i nowoczesnym systemom wentylacyjnym, które zapewnią lepszą jakość powietrza wewnętrznego.

Technologie wspierające osiąganie celów EPBD

Aby sprostać wymaganiom Dyrektywy EPBD, konieczne będzie wdrożenie nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Oto niektóre z nich:

• Inteligentne systemy zarządzania energią: Te systemy umożliwiają monitorowanie zużycia energii w czasie rzeczywistym, co pozwala na optymalizację i zmniejszenie zużycia energii. Inteligentne termostaty, czujniki i aplikacje mobilne umożliwiają użytkownikom kontrolę nad zużyciem energii, co wpływa na poprawę efektywności budynków.
• Odnawialne źródła energii (OZE): Włączenie OZE, takich jak panele słoneczne, pompy ciepła czy turbiny wiatrowe, jest kluczowe dla redukcji emisji CO2 i zapewnienia dostępu do czystej energii. Dyrektywa zachęca do wykorzystania energii słonecznej, geotermalnej i biomasy jako alternatywy dla paliw kopalnych.
• Efektywna izolacja termiczna: Inwestycje w nowoczesne systemy izolacyjne, takie jak izolacje cieplne i podwójne szyby, mają na celu ograniczenie strat ciepła, co przyczynia się do obniżenia zapotrzebowania na energię. Dzięki lepszej izolacji budynki zużywają mniej energii na ogrzewanie zimą i chłodzenie latem, co prowadzi do mniejszych rachunków za energię.

Wyzwania związane z wdrażaniem dyrektywy EPBD

Wdrożenie dyrektywy wiąże się z szeregiem wyzwań, które mogą utrudniać osiągnięcie celów klimatycznych.

• Wysokie koszty modernizacji: Koszty termomodernizacji starszych budynków do nowych standardów mogą być znaczące, zwłaszcza w krajach o starszej infrastrukturze budowlanej. Finansowanie modernizacji stanowi duże wyzwanie dla właścicieli nieruchomości oraz dla samorządów lokalnych.
• Zróżnicowanie warunków w państwach członkowskich: Każde państwo członkowskie ma inny poziom zaawansowania w zakresie efektywności energetycznej budynków. W niektórych krajach budynki są już dostosowane do nowoczesnych standardów, natomiast inne, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej, mają wiele do nadrobienia.
• Brak wykwalifikowanej siły roboczej: Realizacja wymogów dyrektywy wymaga zaangażowania wykwalifikowanych pracowników, w tym specjalistów od instalacji systemów OZE oraz inżynierów budowlanych. Niedobory na rynku pracy mogą spowolnić wdrażanie nowych standardów.

Możliwe korzyści i wpływ na klimat

Przyjęcie Dyrektywy EPBD może przynieść korzyści zarówno dla środowiska, jak i dla gospodarki. Najważniejsze z nich to:

• Redukcja emisji CO2: Dzięki modernizacji budynków i zwiększeniu efektywności energetycznej, sektor budowlany przyczyni się do znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE, co pomoże w ograniczeniu zmian klimatu i realizacji celów klimatycznych. Modernizacja budynków prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania na energię, co skutkuje mniejszym zużyciem paliw kopalnych i w konsekwencji redukcją emisji CO2.
• Oszczędności energetyczne: Dzięki wdrożeniu nowoczesnych technologii, takich jak inteligentne systemy zarządzania energią, efektywna izolacja oraz odnawialne źródła energii, właściciele budynków mogą znacząco obniżyć swoje rachunki za energię. Oczekuje się, że poprawa efektywności energetycznej budynków przyniesie mieszkańcom wymierne korzyści finansowe, a także zmniejszy ogólne zużycie energii w UE, co z kolei przyczyni się do zwiększenia niezależności energetycznej państw członkowskich.
• Poprawa zdrowia publicznego: Nowoczesne budynki zaprojektowane zgodnie z wymaganiami Dyrektywy EPBD oferują lepszą jakość powietrza wewnętrznego, co może przyczynić się do poprawy zdrowia mieszkańców. Wysokiej jakości systemy wentylacyjne redukują ryzyko wystąpienia wilgoci i pleśni, co ma szczególne znaczenie dla osób cierpiących na alergie i problemy z układem oddechowym.
• Zwiększenie wartości nieruchomości: Nieruchomości spełniające nowe standardy energetyczne mogą stać się bardziej atrakcyjne dla potencjalnych kupujących lub najemców, co może prowadzić do wzrostu ich wartości rynkowej. Zmodernizowane budynki są postrzegane jako bardziej przyszłościowe i dostosowane do wymogów klimatycznych, co stanowi atut na rynku nieruchomości.

Dyrektywa EPBD a rynek pracy

Implementacja dyrektywy wiąże się z koniecznością zaangażowania dużej liczby specjalistów, co może stworzyć nowe, zielone miejsca pracy w sektorze budowlanym, inżynieryjnym oraz w branży energii odnawialnej. Wymagania dotyczące modernizacji budynków mogą przyczynić się do powstania licznych stanowisk dla inżynierów, instalatorów systemów OZE, specjalistów ds. zarządzania energią oraz pracowników budowlanych.

Jednocześnie wyzwanie stanowi konieczność przekwalifikowania obecnej siły roboczej. Szacuje się, że kraje członkowskie będą musiały inwestować w szkolenia dla pracowników, aby zapewnić odpowiednią liczbę specjalistów do realizacji wymogów dyrektywy. Dla pracowników oznacza to możliwość zdobycia nowych kwalifikacji i kompetencji, które będą niezbędne na rynku pracy przyszłości, w szczególności w sektorze zielonej energii i budownictwa energooszczędnego.

Wsparcie finansowe dla państw członkowskich

Wdrożenie Dyrektywy EPBD wymaga znacznych nakładów finansowych, dlatego Unia Europejska przewidziała szereg instrumentów wspierających państwa członkowskie. Najważniejsze z nich to:

• Fundusz Modernizacyjny: Unia Europejska stworzyła fundusz, który wspiera finansowanie modernizacji budynków w krajach o niższym PKB. Fundusz Modernizacyjny jest przeznaczony dla krajów takich jak Polska, Węgry czy Rumunia, które mają przed sobą większe wyzwania związane z modernizacją sektora budowlanego. Środki z funduszu mogą być przeznaczane na poprawę efektywności energetycznej oraz inwestycje w odnawialne źródła energii.
• Programy wsparcia narodowego: Wiele krajów członkowskich uruchomiło narodowe programy wsparcia finansowego, które mają na celu ułatwienie właścicielom budynków modernizacji. W Polsce funkcjonują np. programy „Czyste Powietrze” i „Mój Prąd”, które oferują dofinansowania na modernizację budynków i instalację technologii OZE, takich jak panele fotowoltaiczne.
• Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji: Jest to kolejny instrument UE, który ma na celu wsparcie regionów i sektorów szczególnie dotkniętych skutkami transformacji energetycznej, w tym modernizacji sektora budowlanego. Środki przeznaczone są m.in. na szkolenia zawodowe oraz inwestycje w regiony o wysokim uzależnieniu od paliw kopalnych, co ma na celu zminimalizowanie negatywnych skutków społeczno-ekonomicznych.

Wszystkie te instrumenty finansowe mają wspierać państwa członkowskie w realizacji celów Dyrektywy EPBD, minimalizując jednocześnie obciążenia finansowe dla właścicieli budynków oraz wspólnot mieszkaniowych.

Podsumowanie

Przyjęcie zrewidowanej Dyrektywy EPBD to krok milowy na drodze Unii Europejskiej do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Nowe przepisy, które wymagają modernizacji sektora budowlanego, stanowią odpowiedź na potrzebę pilnego ograniczenia emisji CO₂ oraz poprawy efektywności energetycznej budynków w całej Europie. Dzięki zaangażowaniu państw członkowskich oraz wdrożeniu licznych programów wsparcia, transformacja sektora budowlanego staje się możliwa, choć niepozbawiona wyzwań.

Dyrektywa EPBD nie tylko przyczynia się do ochrony środowiska, lecz także ma potencjał do wywołania pozytywnych zmian społecznych i gospodarczych. Modernizacja budynków przynosi szereg korzyści dla właścicieli i użytkowników nieruchomości, w tym niższe rachunki za energię, poprawę komfortu życia, a także wyższe wartości rynkowe nieruchomości. Inwestycje w nowoczesne technologie mogą z kolei napędzać innowacje i tworzyć miejsca pracy. Sektor budowlany zyskuje szansę na transformację w kierunku bardziej zrównoważonego, innowacyjnego oraz efektywnego energetycznie modelu, co przynosi korzyści nie tylko środowisku, ale także gospodarce i społeczeństwu.

Wdrożenie przepisów EPBD wymaga jednak skoordynowanego wysiłku ze strony państw członkowskich, sektora prywatnego oraz samych obywateli. Kluczowe będzie zapewnienie odpowiedniego finansowania oraz wsparcia technicznego, zwłaszcza w krajach, gdzie istnieje wiele starszych budynków o niskiej efektywności energetycznej. Przykłady programów wsparcia pokazują, że współpraca na poziomie lokalnym, krajowym i europejskim może przynosić realne efekty i ułatwiać proces transformacji.

Osiągnięcie celów Dyrektywy EPBD będzie wymagało także zmiany świadomości społecznej. Edukacja na temat korzyści wynikających z modernizacji budynków, a także promocja postaw proekologicznych mogą przyczynić się do większego zaangażowania obywateli w proces transformacji energetycznej. Warto również podkreślić, że Dyrektywa EPBD przewiduje specjalne mechanizmy wsparcia dla najuboższych gospodarstw domowych, aby transformacja była sprawiedliwa społecznie i obejmowała wszystkie grupy społeczne.

Podsumowując, Dyrektywa EPBD to nie tylko przepis prawny, ale także część szerokiej wizji zrównoważonej przyszłości Europy. Przyszłość budownictwa w Europie zmierza w kierunku zeroemisyjności, efektywności energetycznej oraz troski o zdrowie i komfort mieszkańców. Skuteczna realizacja tych ambitnych celów jest możliwa dzięki determinacji i wspólnemu wysiłkowi całej Unii Europejskiej oraz jej obywateli. Dyrektywa EPBD stanowi więc krok dalej nie tylko ku ochronie klimatu, ale także ku poprawie jakości życia wszystkich Europejczyków oraz ku gospodarce przyszłości, która opiera się na innowacji, ekologii, zrównoważonym rozwoju i odpowiedzialności za otaczający nas świat.

źródło: materiały prasowe
wlaczoszczedzanie.pl

Powiązane artykuły:

• Coraz bliżej zielonej rewolucji w budownictwie
• Eksperci apelują o jak najszybsze uchwalenie prawa ochrony klimatu
• Modernizacja wsi negatywnie wpływa na liczebność ptaków

🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕

🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl

🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie