Niemal 190% średnich wartości pomiarów wynosi stężenie szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 w zimowe, mroźne, wyżowe i bezchmurne noce, gdy dochodzi do inwersji temperatury w atmosferze – wynika z analiz meteorologów z Uniwersytetu Śląskiego.
Profesor Tadeusz Niedźwiedź przypomina, że przy normalnym rozkładzie temperatury jej wartość w troposferze (przyziemnej warstwie atmosfery) spada średnio o 0,6 stopnia Celsjusza na 100 m wysokości. Jednak czasem dochodzi do sytuacji anormalnej, gdy wraz z wysokością temperatura nie spada, ale wzrasta – i to nazywa się inwersją temperatury właśnie.
Nasze badania pokazały, że inwersje temperatury bardzo mocno wpływają na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń atmosfery, zwłaszcza zanieczyszczeń pyłowych pochodzących np. z domowych palenisk.
mówi prof. Niedźwiedź, inicjator pomiarów i kierownik zespołu badawczego
Z przywołanych przez niego analiz wynika, że stężenie zanieczyszczeń pyłowych przy inwersji temperatury jest wyższe: w zimie przy inwersji odnotowuje się średnio 190% średnich wartości z wszystkich pomiarów, a w lecie 114%.
Klimatolog dodał, że nocy, w których dochodzi do inwersji temperatury, w ciągu roku jest nieco ponad 50%. W zimie jest to 20-40%, a w lecie nawet 75%., choć wtedy emisja pyłowych zanieczyszczeń jest mała.
Najsilniejsza zanotowana przez nas inwersja wynosiła 11,8 stopnia Celsjusza na 100 m; było to 23 grudnia 2010 roku, tuż nad ranem. W tym dniu stężenie pyłu PM10 było niesamowicie wysokie: wg danych ze stacji WIOŚ wyniosło: w Dąbrowie Górniczej 219 µg/m3, w Katowicach 377, a w Rybniku przekroczyło nawet 700 – przy normie 50 µg/m3.
podaje prof. Niedźwiedź
Zjawisko inwersji powstaje szczególnie podczas mroźnych, wyżowych, bezchmurnych nocy, gdy nie ma wiatru. Wówczas przy powierzchni ziemi utrzymuje się dużo niższa temperatura niż na wysokości kilkudziesięciu lub kilkuset metrów nad gruntem.
Na skutek osiadania powietrza dochodzi więc do zatrzymania i kumulacji zanieczyszczeń sięgających czasem nawet do poziomu 100-300 metrów nad gruntem, ponieważ zanieczyszczenia generowane m.in. przez domowe paleniska nie mają się jak i gdzie rozproszyć w atmosferze. Często pojawia się też mgła przyziemna i tworzy się klasyczny smog. Wtedy też notowane są największe stężenia szkodliwych gazów i pyłów w powietrzu, nierzadko ogłaszany jest również alarm smogowy.
tłumaczy klimatolog
Zespół meteorologów z UŚ od ponad 20 lat bada zmiany w strukturze dolnej troposfery w zależności od warunków pogodowych – w jednym z najbardziej zurbanizowanych i zanieczyszczonych regionów Polski. Ciągłe pomiary prowadzone są w Sosnowcu, gdzie znajdują się stacje meteorologiczne zlokalizowane na dwóch poziomach: 2 i 88 metrów nad gruntem.
Z poziomu górnej stacji meteorologicznej naukowcy robią również zdjęcia.
Podczas jednej sytuacji inwersyjnej zauważyłem, że dymy z wysokich kominów przemysłowych wyraźnie przebijały się przez tę warstwę inwersyjną. Oznaczało to, że zanieczyszczenia wydostawały się ponad tę warstwę, gdzie łatwiej ulegały rozproszeniu poprzez silniej wiejące tam wiatry. Natomiast te pyły, które pochodzą z niskiej emisji czy środków komunikacji zostają przy ziemi.
zauważa prof. Niedźwiedź
Ostatnio, w ramach dofinansowania z NCN, badacze przeprowadzili analizę trendów i wieloletniej zmienności występowania inwersji temperatury powietrza, a także ocenili jej wpływ na zanieczyszczenie powietrza w warstwie granicznej atmosfery.
W ocenie klimatologa wiedza na temat występowania inwersji temperatury i jej wpływu na wzrost zanieczyszczenia powietrza w atmosferze może przydać się w prognozowaniu zagrożeń.
Jeśli spodziewamy się pogody wyżowej, przy bezchmurnym niebie, bez wiatru to mamy wyraźny sygnał, że podczas takiej nocy albo nad ranem stężenia pyłów będą duże. Warto jednak pamiętać, że rozmawiamy o naturalnym procesie, na występowanie którego niestety nie mamy wpływu. Możemy jedynie zmniejszać emisję zanieczyszczeń do atmosfery, zarówno przez zakłady przemysłowe, jak też przez gospodarstwa domowe. A w przypadku dużego stężenia pyłów czy alarmu smogowego – ograniczyć przebywanie na dworze.
podsumowuje prof. Niedźwiedź
źródło: naukawpolsce.pap.pl
Przydatne informacje
Ekoprognoza
Aktualna prognoza pogody na całym świecie. Interaktywne mapy zagrożeń podtopieniami terenów nadmorskich w związku ze zmianami klimatu. Prognoza zanieczyszczenia powietrza, wody, gleby, środowiska dla Polski, Europy i Świata. Alarmy smogowe, wyniki on-line pomiarów jakości powietrza dla polskich miast i województw.
Podstawowe informacje na temat smogu
Smog to nienaturalne zjawisko atmosferyczne, które polega na współwystępowaniu zanieczyszczeń powietrza, najczęściej spowodowanych działaniem ludzi, oraz innych niekorzystnych zjawisk atmosferycznych np. dużej wilgotności powietrza, wyżowej, bezwietrznej pogody.
Wpływ zanieczyszczonego powietrza na zdrowie kobiet w ciąży, dzieci i dorosłego człowieka
Zanieczyszczone powietrza wpływa na zdrowie człowieka powodując wiele dolegliwości układu oddechowego i krwionośnego. Szkodliwe substancje drażnią śluzówkę nosa, jamę ustną, krtań, oskrzela, płuca i w ten sposób może dojść do uszkodzenia tych narządów.
Jak się chronić przed smogiem i zanieczyszczonym powietrzem
Zagrożone zanieczyszczonym powietrzem są szczególnie dzieci, osoby o obniżonej odporności, przewlekle chore, oraz w podeszłym wieku. Zobacz 14 sprawdzonych sposobów na to jak chronić siebie i dziecko przed smogiem.
Wpływ terenów zielonych w mieści na zdrowie, samopoczucie i funkcjonowanie jego mieszkańców
Rośliny w mieście pomagają walczyć ze smogiem, zanieczyszczonym powietrzem, hałasem i zjawiskiem zwanym miejską wyspą ciepła. Zatrzymują wodę, zwiększają retencję, zapobiegają przesuszaniu gleby. Wprowadzają poczucie spokoju, wytchnienia, redukują stres.
Rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze w domu
Rośliny w wyniku fotosyntezy pobierają z powietrza dwutlenek węgla, oddając życiodajny tlen. Neutralizują dwutlenek siarki i metale ciężkie. Wychwytują cząsteczki pyłów i sadzy oraz substancje gazowe z powietrza. Zobacz listę roślin doniczkowych które najskuteczniej oczyszczają powietrze w domu.
Jak chronić się przed alergią na pyłki roślin wiatropylnych, czyli pyłkowicą?
Z roku na rok rośnie liczba osób uczulonych na różne alergie, w tym pyłki roślin wiatropylnych. Zmiany klimatu oraz coraz łagodniejsze zimy sprawiają, że silne pylenie wydłuża się rozpoczynając już w lutym i jest znacznie cięższe dla alergików.
