Za sprawą zmian klimatu zmieniają się zasięgi występowania różnych gatunków. Tym razem badacze pokazali, że do Polski powraca chroniony gatunek – kotewka orzech wodny. Wcale jednak nie są pewni, czy to powód do radości. Badacze proszą obywateli o wskazywanie kolejnych miejsc, w których roślina ta się pojawia.
Podczas gdy wiele badań kładzie nacisk na rozprzestrzenianie się obcych lub inwazyjnych gatunków obcych, to szybkie rozprzestrzenianie się rzadkich, rodzimych gatunków jest słabo zbadane. Nie zawsze zaś musi być to zjawisko sprzyjające zwiększeniu się bioróżnorodności. Szybka ekspansja – nawet gatunków rodzimych – może bowiem niekiedy prowadzić do wycofywania się innych gatunków.
Badacze z IOP PAN i Instytutu Botaniki PAN w publikacji w Ecological Indicators skupili się na kotewce orzechu wodnym (Trapa natans). Choć jest to gatunek rodzimy (a jej nasiona są jadalne), badacze mają wątpliwości, czy jego szybka ekspansja to pozytywne zjawisko. Gatunek ten sprawia problemy w Ameryce Północnej i Australii, gdzie jest uznany za inwazyjny.
Kotewka orzech wodny występuje w warunkach naturalnych w Europie, Azji oraz Afryce północnej i wschodniej. Północna granica jego zasięgu znajduje się w wodach, w których temperatura osiąga 22 stopnie C przez co najmniej dwa miesiące w roku.
Jest gatunkiem ściśle chronionym w Europie (załącznik I Konwencji Berneńskiej), w Polsce znajduje się w Czerwonej Księdze Roślin, a na Litwie i w Hiszpanii uznany został za wymarły. Jednak w ostatniej dekadzie w Europie obserwuje się coraz liczniejsze jego występowanie, gdzie pojawia się w miejscach znanych jako historyczne jego siedliska. Co ciekawe, w Ameryce Północnej i Australii jest uważany za obcy gatunek inwazyjny – mówi jeden z autorów publikacji, dr Edward Walusiak z Instytutu Ochrony Przyrody PAN.
Aktualne dane dotyczące obecności kotewki zostały pozyskane dzięki nauce obywatelskiej. Mapa miejsc zasiedlonych przez kotewkę jest cały czas aktywna. Zachęcamy do zaznaczania obecności gatunku.
piszą naukowcy
Porównując dane historyczne i współczesne, stwierdziliśmy szybkie rozprzestrzenianie się kotewki orzecha wodnego w Polsce, które tłumaczymy jako odpowiedź na zmiany klimatyczne Analizy statystyczne wykazały, iż średnia temperatura najcieplejszego kwartału i opady najsuchszego miesiąca są najważniejszymi zmiennymi klimatycznymi określającymi przydatność siedlisk dla tego gatunku. Modele uwidoczniły, że w ciągu kilku kolejnych dekad cały obszar Europy będzie nadawał się do kolonizacji przez ten gatunek (z wyjątkiem regionów wysokogórskich i Hiszpanii).
mówi dr Wojciech Krztoń.
Kotewka orzech wodny jest reprezentatywnym gatunkiem, którego rozmieszczenie i niedawne zmiany zasięgu pozwalają nam śledzić sprzężenia zwrotne gatunków wodnych ze zmianami klimatu w ich macierzystym obszarze występowania i jest dobrym ekologicznym wskaźnikiem globalnego ocieplenia.
dodają dr hab. Elżbieta Cieślak i dr hab. Magdalena Szczepaniak z Instytutu Botaniki PAN
Z powodu zmian klimatycznych, zasięgi gatunków ciepłolubnych będą się rozszerzać. Dr hab. Elżbieta Wilk-Woźniak zwraca uwagę, że gatunki klasyfikowane dotąd jako gatunki rzadkie mogą pojawiać się coraz liczniej i zasiedlać nowe miejsca, stając się gatunkami ekspansywnymi.
Badacze zwracają uwagę, że gatunki, które do tej pory były gatunkami rzadko występującymi, wymagają pilnego przeglądu. Należy też zaktualizować miejsca ich występowania i liczebność. Wiedza ta może być bowiem potrzebna, aby dokonać zmian w zaleceniach ochronnych.
źródło: naukawpolsce.pap.pl
Zagrożenia ekologiczne – dodatkowe informacje:
definicje, teorie, hipotezy, zjawiska:
antropocen, antropopresja, bezpieczeństwo ekologiczne, biologiczny potencjał Ziemi do regeneracji (biocapacity), bioremediacja, ekobójstwo (ekocyd), ekomodernizm, ekosystem sztuczny, ekoterroryzm, globalne zagrożenia ekologiczne, granice planetarne, hipoteza wypadających nitów (rivet popping), homogenocen, kapitalocen, katastrofy i klęski ekologiczne, katastrofy ekologiczne na świecie, klęski żywiołowe, masowe wymieranie, monokultura, komodyfikacja żywności (utowarowanie), plantacjocen, plastikoza, plastisfera (plastisphere), przeludnienie, syndrom przesuwającego sią punktu odniesienia, szóste masowe wymieranie (szósta katastrofa), tragedia wspólnego pastwiska, utrata bioróżnorodności, Wielkie przyspieszenie, zielony anarchizm, zjawisko przedniej szyby
degradacja środowiska:
akwakultura, betonoza (betonowanie miast), choroby odzwierzęce, górnictwo morskie, hodowla zwierząt, melioracja, monokultura, niszczenie siedlisk, przełownie, przemysł wydobywczy, przyłów, rolnictwo, spadek liczebności owadów, turystyka masowa, wylesianie (deforestacja), wypalanie traw
ozon i ozonosfera (warstwa ozonowa):
dziura ozonowa, freon (CFC)
zanieczyszczenie środowiska:
azbest, beton, bisfenol A (BPA), eutrofizacja, farmaceutyki, handel emisjami zanieczyszczeń, kwaśny deszcz, mikroplastik, martwe strefy, nanoplastik, neonikotynoidy, niedopałki papierosów, odpady niebezpieczne, pestycydy, polichlorowane bifenyle (PCB), przemysł tekstylny (włókienniczy). sieci widma, sinice, składowiska odpadów (wysypiska śmieci), smog, sól drogowa, sztuczne ognie (fajerwerki, petardy), tworzywa sztuczne (plastik), Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, wycieki ropy naftowej, zakwaszenie wód (rzek, jezior, mórz i oceanów), zanieczyszczenie gleby, zanieczyszczenie hałasem, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie światłem, zanieczyszczenie wody, związki per- i polyfluoroalkilowe (PFAS) – wieczne chemikalia
zmiany klimatu (kryzys klimatyczny):
blaknięcie (bielenie) raf koralowych, denializm klimatyczny (zaprzeczanie globalnemu ociepleniu), efekt cieplarniany, ekstremalne zjawiska, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie, kryzys wodny, miejska wyspa ciepła (MWC), migracje gatunków, nawałnice, ocieplenie oceanu, wzrost poziomu mórz i oceanów, podtopienie, powódź, pożar lasu, przyducha, pustynnienie, susza, topnienie lodowców i lądolodów, topnienie lodu morskiego, trąba powietrzna, upał
klęski i katastrofy ekologiczne:
katastrofy jądrowe (nuklearne), katastrofy przemysłowe, największe katastrofy ekologiczne na świecie, największe katastrofy ekologiczne w Polsce, wycieki ropy naftowej
Czerwona księga gatunków zagrożonych, Czerwona Lista IUCN (The IUCN Red List):
gatunek wymarły (extinct EX), gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild EW), gatunek krytycznie zagrożony (critically endangered CR), gatunek zagrożony (endangered EN), gatunek narażony gatunek wysokiego ryzyka (vulnerable VU), gatunek bliski zagrożenia (near threatened NT), gatunek najmniejszej troski (least concern LC)
Polska czerwona księga roślin, Polska czerwona księga zwierząt
gatunek inwazyjny (inwazyjny gatunek obcy IGO)
Poruszający i inspirujący do działania apel Davida Attenborough
Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne
Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)
Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
