Znaczna większość mokradeł w Polsce i w Europie została już osuszona do różnych celów. Tymczasem osuszanie torfowisk i np. wprowadzanie tam lasu daje znacznie mniejsze zyski ekonomiczne niż ponowne ich nawadnianie. Zespół naukowców z udziałem Polaków wykazał, że w skali Litwy ponowne nawodnienie osuszonych leśnych torfowisk przyniosłoby zyski sięgające nawet 170 mln euro rocznie.
Naukowcy z warszawskiej SGGW, kowieńskiego Vytautas Magnus University oraz norweskiego Inland Norway University of Applied Sciences opowiadają o tym w swojej publikacji w „Journal of Environmental Management”.
Proces odtwarzania bagien jest stosunkowo prosty: mokradła mają być mokre. Zwykle sprowadza się to do ograniczenia odpływu wody z tych terenów. Jeśli więc na terenie jakiegoś torfowiska jest nieużywany lub niepotrzebny rów melioracyjny – zatykamy go. Należy uświadamiać społeczeństwu, jak bardzo ważne jest to zadanie.
Niektórzy mogą myśleć, że odtwarzanie mokradeł to zabawa dla hobbystów, że chcemy tylko, żeby tam było zielono. W zarządzaniu środowiskiem, dyskusja o ochronie przyrody coraz częściej zmierza jednak do analizy kosztów i korzyści. Są one trudne do oszacowania, gdy mówimy o różnorodności biologicznej. Gdy jednak zaczynamy analizować inne funkcje środowiska, rachunki stają się prostsze. W tej dyskusji podajemy więc konkretne argumenty ekonomiczne za ochroną i odtwarzaniem torfowisk.
Obliczyliśmy aktualną, historyczną i możliwą do uzyskania retencję wody w leśnych torfowiskach i porównaliśmy z kosztem magazynowania takiej wody przez człowieka – w sztucznych zbiornikach retencyjnych. Obliczyliśmy zyski z pozyskania drewna i magazynowania dwutlenku węgla przez środowisko – w glebie i roślinach. Choć wiemy, że trudno przywrócić środowisko przesuszonych torfowisk do ich pierwotnego stanu, to wiemy też, że przywracanie funkcji retencjonowania wody i sekwestracji węgla w powtórnie uwodnionych torfowiskach jest stosunkowo łatwe i skuteczne.
mówi dr hab. Mateusz Grygoruk, prof. SGGW
I tak, na przykładzie dostępnych danych z Litwy, badacze porównali roczne koszty i zyski związane z utrzymaniem lasów gospodarczych na przesuszonych torfowiskach, osuszaniem torfowisk oraz ich odtwarzaniem.
W świetle przeprowadzonej analizy ekonomicznej, najbardziej opłacalnym scenariuszem jest – tam gdzie jeszcze się da – pozostawienie lasów w siedliskach bagiennych bez ich odwadniania. Roczny zysk z retencji wody i węgla z jednego hektara takiego lasu jest szacowany na 582 Euro. W tym scenariuszu roczny zysk z magazynowania wody na jednym hektarze to 334 euro, zysk z pochłaniania dwutlenku węgla – w glebie i roślinach to łącznie 186 euro, a zysk z produkcji drewna to 61 euro.
Ponowne nawadnianie osuszonych leśnych torfowisk realizowane poprzez spowolnienie odpływu wody oraz ograniczenie tradycyjnej gospodarki leśnej na tych terenach również jest opłacalne, dając sumaryczną korzyść na poziomie około 120 euro z hektara rocznie. Wymagane jest tu jednak poniesienie pewnych kosztów związanych z restytucją torfowisk (57 euro na hektar rocznie). Jest on jednak równoważony przez korzyści związane z retencjonowaniem wody (312 euro na hektar rocznie) i dwutlenku węgla w drzewach i glebie (140 euro) oraz zyski ze sprzedaży drewna (64 euro z hektara rocznie). Pewnych kosztów środowiskowych nie da się już jednak zniwelować. Z osuszonych torfowisk do atmosfery jest emitowany dwutlenek węgla CO2.
Najgorszym scenariuszem jest utrzymywanie przesuszonych siedlisk bagiennych w lasach. Obliczony bilans zysków z drewna oraz kosztów utraty retencji wody i węgla jest ujemny i wynosi rocznie około 439 euro z jednego hektara.
Znając powierzchnię siedlisk leśnych na torfowiskach w Litwie badacze oceniają, że w optymalnym scenariuszu gospodarowania tymi ekosystemami poprzez restytucję właściwych warunków wodnych mamy rocznie do czynienia z zyskami na poziomie 170 mln euro.
W wielu krajach pojawia się retoryka konieczności sadzenia nowych lasów dla klimatu. Obejmuje ona niejednokrotnie plany przygotowania do tego celu torfowisk. Myśląc globalnie, w świetle przeprowadzonych przez nas badań, nie możemy dopuścić do przekształcania pozostałych, dobrze zachowanych torfowisk i ich osuszania w celu wprowadzania tam intensywnej gospodarki leśnej.
konkluduje Grygoruk
Naukowiec zwraca też uwagę na inny problem.
Wiele krajowych programów przeciwdziałania suszy i małej retencji jest zorientowanych na budowę małych zbiorników retencyjnych. Są na to przeznaczone znaczne środki finansowe. Zbiorniki retencyjne są jednak problematyczne, bo same będąc źródłem emisji gazów cieplarnianych, z czasem wymagają znacznych środków na ich utrzymanie. O wiele lepszą inwestycją byłoby przeznaczanie pieniędzy z tych programów na odtwarzanie torfowisk, bo zatrzymują wodę w środowisku znacznie skuteczniej i na znacznie dłużej.
Może i łatwiej wykazać w formularzu, że zbudowało się zbiornik retencyjny niż zablokowało odpływ wody z torfowiska, ale to nie znaczy, że zbiorniki skuteczniej zwiększają retencję niż odtworzone bagna.
mówi prof. Grygoruk
Prof. Grygoruk zwraca uwagę, że wyliczenia jego zespołu nie obejmują wielu innych usług, jakie świadczą nam mokradła.
Odtwarzanie mokradeł to przecież nie tylko retencjonowanie węgla czy wody. To również oczyszczanie wody, przywracanie bioróżnorodności, ochładzanie mikroklimatu, przywracanie mozaiki środowiskowej oraz poprawa jakości życia. Te funkcje jest jednak znacznie trudniej wycenić.
podsumowuje badacz
źródło: naukawpolsce.pl, Ludwika Tomala
🌍 Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie
🌱 formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe
ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code
konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Rozporządzenie UE przeciwko wylesianiu European Union Deforestation Regulation (EUDR)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)
🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕
🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl
🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
