Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu ETZT

Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu ETZT (European Mobility Week) to kampania zainicjowana przez Komisję Europejską w 2002 roku, odbywająca się corocznie w dniach od 16 do 22 września.

Akcja ma obecnie zasięg ogólnoświatowy, oprócz podmiotów z Europy, swój udział zarejestrowały miasta m.in. z Japonii, Argentyny czy Korei Południowej.

Przez cały Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu władze samorządowe oraz inne zaangażowane podmioty w szczególny sposób starają się zachęcić mieszkańców do zmiany niekorzystnych dla zdrowia i środowiska przyzwyczajeń transportowych. W ramach kampanii przygotowują szereg atrakcji: wystawy, konkursy z nagrodami, happeningi. Punktem kulminacyjnym jest obchodzony co roku 22 września Europejski Dzień bez Samochodu, podczas którego tradycyjnie wyłączony z ruchu zostaje fragment infrastruktury drogowej danego miasta.

Na obszarach miejskich mamy do wyboru wiele opcji mobilności, zarówno niezmotoryzowanych, jak i zmotoryzowanych, które mogą być współdzielone, publiczne lub indywidualne, tradycyjne lub nowe. Obejmują one ruch pieszy i rowerowy, transport publiczny (tzn. autobus, tramwaj, metro i pociąg) oraz wiele innych wariantów, takich jak wypożyczalnie rowerów, taksówki, wstępnie zarezerwowane wahadłowe autobusy lub carpooling. W tym kontekście multimodalność obejmuje wiele potencjalnych kombinacji środków transportu, które mogą być wykorzystane do poruszania się po mieście. Podróże miejskie są zazwyczaj krótsze w porównaniu z podróżami międzymiastowymi, a transport multimodalny opisuje również wykorzystanie różnych środków transportu w różnych podróżach w ciągu tygodnia. W przypadku krótszych podróży można wybrać spacer i/lub jazdę na rowerze, natomiast w przypadku dłuższych podróży można skorzystać z jazdy autobusem lub pociągiem.

Juan Caballero, Europejski Sekretariat kampanii

Polskie miasta biorą udział w kampanii od samego początku istnienia kampanii. Za koordynację ETZT w Polsce odpowiada Departament Strategii Transportu Ministerstwa Infrastruktury.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą przyłączyć się do kampanii oraz rejestrować organizowane wydarzenia poprzez stronę: registration.mobilityweek.eu

Inne podmioty, takie jak firmy, szkoły, uczelnie, fundacje czy organizacje pozarządowe mogą przyłączyć się do ETZT rejestrując (rejestracja jest możliwa do końca września każdego roku) swoje działania na stronie: mobility-action.mobilityweek.eu

oficjalna strona kampanii: mobilityweek.eu

Hasła przewodnie Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu

Kampania Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu co roku odbywa się pod innym hasłem.

2005 rok – Do pracy bez samochodu
2006 rok – Ty też masz wpływ na zmiany klimatu
2007 rok – Ulice dla ludzi
2008 rok – Czyste powietrze dla wszystkich
2009 rok – Popraw klimat swojego miasta
2010 rok – Podróżuj mądrzej, żyj lepiej
2011 rok – Wybierz wygodną alternatywę! Nie warto zamykać się w samochodzie
2012 rok – Zostań ekojeźdźcem! Oszczędź na paliwie 1000 zł rocznie!
2013 rok – Czyste powietrze? Ruch należy do Ciebie, Czyste powietrze – teraz twój ruch
2014 rok – Nasze ulice, nasz wybór
2015 rok – Wybierz. Zmień. Połącz
2016 rok – Inteligentny i zrównoważony transport – inwestycją dla Europy, Inteligentny transport. Silna gospodarka
2017 rok – Mobilność czysta, współdzielona i inteligentna
2018 rok – Multimodalność – Przesiadaj się i jedź
2019 rok – Bezpieczny ruch pieszy i rowerowy – Chodź z nami
2020 rok – Zeroemisyjna mobilność dla każdego

Typy aktywności w czasie trwania kampanii ETZT

Kampania Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu skupia się głównie na:

• zachęceniu jak największej liczby osób do używania alternatywnych form transportu (komunikacja publiczna, piesza lub rowerowa)
• zwiększeniu świadomości oraz informowaniu o negatywnych konsekwencjach tradycyjnego transportu spalinowego
• stworzeniu miasta bardziej przyjaznego mieszkańcom

Samorządy lokalne mogą wziąć udział w kampanii poprzez organizacje jednego, dwóch lub trzech typów aktywności.

Tydzień Działań

Organizacja wydarzeń w tygodniu od 16 do 22 września
z uwzględnieniem tematu przewodniego obowiązującego w danym roku.

Dzień Bez Samochodu

Świętowanie Dnia Bez Samochodu, najlepiej 22 września, poprzez wydzielenie jednego lub kilku obszarów zarezerwowanych dla pieszych, rowerzystów i transportu publicznego na co najmniej jeden cały dzień. W Polsce samorządy zwykle praktykują prowadzanie na ten dzień bezpłatnej komunikacji miejskiej oraz organizację wydarzeń towarzyszących.

Działania Trwałe – Katalog Działań Trwałych

Wdrożenie co najmniej jednego nowego działania trwałego, które przyczyni się do odejścia od samochodu prywatnego na rzecz zorganizowanego środka transportu. Działania realizowane w ciągu ostatnich 12 miesięcy są również kwalifikowane pod warunkiem, że będą promowane w tygodniu od 16 do 22 września

Nowa lub zmodernizowana infrastruktura rowerowa

• nowa lub zmodernizowana sieć ścieżek rowerowych – budowa, przedłużenie, poszerzenie, modernizacja, oznakowanie ścieżek rowerowych, itd.
• rozwój miejskiego/gminnego systemu wypożyczania lub współdzielenia rowerów
• rozwój innej infrastruktury rowerowej – parkingi, wiaty, schowki, stojaki, itd.

Rozwój ruchu pieszego

• utworzenie lub powiększenie stref dla pieszych, deptaków
• rozwój infrastruktury – nowe mosty dla pieszych, chodniki, przejścia dla pieszych, itd.
• utworzenie lub przedłużenie szlaków dla pieszych

Transport publiczny

• rozwój i usprawnienie sieci transportu publicznego – utworzenie pasów dla środków transportu zbiorowego, nowe przystanki, linie, itd.
• rozwój i usprawnienie publicznych usług transportowych – skrócenie czasów przejazdu, większa częstotliwość kursowania, itd.
• zakup ekologicznych środków transportu
• zakup nowych technologii usprawniających transport publiczny
• wprowadzenie zintegrowanych usług dla różnych środków transportu
• rozwój usług transportowych dostępnych dla wszystkich

Uspokojenie ruchu i wyznaczenie stref ograniczonego ruchu

• programy ograniczenia prędkości w pobliżu placówek edukacyjnych
• ograniczenie liczby parkingów i przeznaczenie przestrzeni na inne cele
• tworzenie parkingów „parkuj&jedź”
• nowe zasady dotyczące ruchu w mieście/gminie i parkowania
• stworzenie nowych stref ograniczonego ruchu

Dostępność

• wprowadzenie oznakowań dla osób niewidomych
• tworzenie podjazdów dla osób poruszających się na wózkach
• obniżanie krawężników
• poszerzanie chodników
• wyposażenie sygnalizacji świetlnej w sygnały dźwiękowe
• usuwanie barier architektonicznych
• przygotowanie planów zwiększania dostępności
• tworzenie usprawnień dla osób z ograniczoną możliwością poruszania się

Nowe formy użytkowania i współdzielenia samochodów

• wprowadzenie internetowej platformy współdzielenia samochodów: carsharing, carpooling
• odpowiedzialne korzystanie z samochodu – edukacja w zakresie ekojazdy, czyli ekologicznych porad dla kierowców, itd.
• używanie ekologicznych pojazdów

Dystrybucja towarów

• nowe zasady dystrybucji towarów w mieście/gminie
• używanie ekologicznych pojazdów
• tworzenie współpracy różnych podmiotów w celu optymalizacji dostaw towarów w ramach miasta/gminy

Zarządzanie transportem

• opracowanie planów podróży dla pracowników
• opracowanie planów podróży dla uczniów
• utworzenie centrów mobilności i internetowych informatorów -np. dotyczących planowania podróży
• prowadzenie działań edukacyjnych/kampanii społecznych
• przygotowanie materiałów edukacyjnych
• opracowanie planów podróży/mobilności w porozumieniu z interesariuszami
• zachęty dla przedsiębiorców
• stałe ograniczenie wjazdu do centrum miejscowości
• stworzenie niezawodnego systemu transportu publicznego, ułatwiającego dostęp do dzielnic/stref biznesowych, przemysłowych i innych
• stworzenie systemu bus-pasów i szlaków pieszych
• zakup sprzętu i budowa stacji pomiaru jakości powietrza w miastach/gminach
• dialog ze społeczeństwem i badanie opinii publicznej

Nagrody w ramach kampanii Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu

Komisja Europejska przyznaje co roku nagrody za najlepszą kampanię, dla miast poniżej i powyżej 50 000 mieszkańców. Komisja Europejska przyznaje też nagrody za najlepszy Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej.

Laureaci nagród, wybrani przez niezależny zespół ekspertów, otrzymują trzyminutowe wideo w języku angielskim i ojczystym, podkreślające ich osiągnięcia. Ponadto zwycięskie gminy i finaliści są promowani za pośrednictwem kanałów kampanii.

W Polsce od 2018 roku przyznawane są Nagrody Ministra Infrastruktury w polskiej kampanii Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu. Nagrody mają charakter honorowy i są przyznawane w 4 kategoriach konkursowych:

• nagroda ETZT za najlepszą kampanię lokalną – dla dużego miasta/gminy (powyżej 50 000)
• nagroda ETZT za najlepszą kampanię lokalną – dla małego miasta/gminy (poniżej 50 000 mieszkańców)
• nagroda ETZT za najbardziej innowacyjne działanie, aktywność – dla miasta, gminy, grupy ludzi, organizacji pozarządowej, partnera społecznego, instytucji badawczej/dydaktycznej, władzy lokalnej/krajowej, instytucji publicznej, przedsiębiorstwa publicznego/prywatnego
• wyróżnienie ETZT dla najbardziej aktywnego województwa

źródło: wikipedia.pl, mobilityweek.eu,