Budownictwo – eksploatacja budynków

Domy, które grzeją planetę

Dom. Miejsce ciepła, schronienia i bezpieczeństwa. Nasza codzienna przystań. Ale co, jeśli właśnie te domy, nasze mieszkania, biura, szkoły, po cichu podgrzewają całą planetę? Każdy budynek zużywa energię. Grzanie zimą, chłodzenie latem, światło, pralka, komputer, ciepła woda. Energia ta pochodzi najczęściej z elektrowni spalających węgiel, gaz lub ropę.

Efekt? Eksploatacja budynków odpowiada dziś za około 17–20% globalnych emisji gazów cieplarnianych – głównie przez zużycie energii elektrycznej i cieplnej.

Nowoczesne domy potrafią być energooszczędne, ale większość z nas wciąż mieszka w budynkach, które bardziej przypominają niedziałający termos – zimą tracąc ciepło, latem zamieniając się w piekarniki. Wtedy sięgamy po klimatyzatory i zużywamy jeszcze więcej prądu. Dom, który ogrzewa nas, może też ogrzewać Ziemię.

O co tu chodzi?

Eksploatacja budynków to zużycie energii na potrzeby codziennego funkcjonowania przestrzeni mieszkalnych, biurowych i publicznych. Obejmuje m.in.:

• ogrzewanie i chłodzenie pomieszczeń,
• podgrzewanie wody,
• zasilanie urządzeń elektrycznych,
• oświetlenie.

Im więcej energii zużywamy, tym więcej emisji CO₂, zwłaszcza gdy korzystamy z paliw kopalnych. To, jak zaprojektowany i użytkowany jest budynek, ma realny wpływ na klimat, każdego dnia i w każdej porze roku.

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Dlaczego to ważne?
Bo budynki odpowiadają za ok. ⅕ globalnych emisji gazów cieplarnianych.

Jak to dotyczy mojego życia?
Każdy stopień więcej w budynki i każde zbędne włączenie klimatyzacji to dodatkowy ślad węglowy.

Czy mam wpływ?
Tak. Poprzez ocieplanie budynków, wybór energooszczędnych urządzeń, korzystanie z OZE i zmianę codziennych nawyków.

A co z rządami i firmami?
To one mogą tworzyć standardy budowlane, dofinansowania do termomodernizacji, regulacje energetyczne.

Czy muszę coś poświęcić?
Czasem tak  np. koszt inwestycji w lepsze okna, drzwi czy pompę ciepła, ale zyskujemy niższe rachunki i mniejszy ślad węglowy.

Fakty, które robią wrażenie

Globalne:

• Budynki odpowiadają za ok. 34% światowych emisji CO₂ związanych z energią.
• Około 90% naszego życia spędzamy w budynkach, które zużywają ponad 30% globalnej energii końcowej.
• W 2022 roku emisje z ogrzewania, chłodzenia i eksploatacji budynków osiągnęły rekordowy poziom.

Systemowe:

• Tylko 3% nowych budynków na świecie spełnia aktualne standardy efektywności energetycznej.
• Emisje utajone, związane z produkcją cementu, stali i innych materiałów, to ponad 10% globalnych emisji.
• W Unii Europejskiej budynki pochłaniają ponad 40% całej zużywanej energii – głównie na ogrzewanie.

Indywidualne:

• Termomodernizacja może zmniejszyć zapotrzebowanie budynku na energię nawet o 60%.
• Zamiana starego pieca na pompę ciepła może ograniczyć emisje nawet o 90% – jeśli energia pochodzi z OZE.
• Obniżenie temperatury ogrzewania o zaledwie 1°C pozwala zaoszczędzić około 6% energii rocznie.
• Dom pasywny zużywa nawet 8–10 razy mniej energii do ogrzewania niż przeciętny dom.

Źródła: IPCC AR6, IEA, UNEP Buildings Report 2023/2024, EEA, Our World in Data, Passive House Institute.
Dostępne online:

Obraz, który zapamiętasz

Dom jak termos, który przecieka
Wyobraź sobie, że Twój dom to termos. Ma trzymać ciepło zimą i chłód latem, ale jeśli ma dziury, jest uszkodzony, to wszystko ucieka. W odpowiedzi zużywamy więcej energii: grzejemy mocniej, chłodzimy intensywniej. Ciągle dokładamy paliwa, efekt znika w powietrzu i za każdym razem z tym ciepłem ulatuje do atmosfery porcja CO₂.  A przecież wystarczyłoby uszczelnić dom.

Słowa, które zostają w głowie

Hasła działania:

• Niech energia zostanie w czterech ścianach.
• Izoluj, oszczędzaj, odnawiaj.
• Świadome mieszkanie – mniej emisji.
• Buduj z głową dla ludzi i dla klimatu.
• Ciepły dom, chłodna planeta – da się!

Refleksje i aforyzmy:

• Twój dom też ma ślad węglowy.
• Najbardziej zielona energia to ta, której nie zużyjesz.
• Mury, które grzeją i chłodzą bezmyślnie – mogą szkodzić jak komin fabryki.
• Dom to schronienie – także dla przyszłości.
• Każdy stopień ma znaczenie.

Cytaty:

• „Dom jest maszyną do mieszkania” – Le Corbusier
• „Ziemia nie potrzebuje kolejnego grzejnika. Potrzebuje mądrych domów.”

Co możesz zrobić już dziś?

• Zmniejsz temperaturę w mieszkaniu o 1–2°C.
• Wyłącz ogrzewanie w pustych pomieszczeniach.
• Używaj energooszczędnych sprzętów i LED-ów.
• Rozważ termomodernizację – izolację, wymianę okien i drzwi, pompę ciepła.
• Korzystaj z zielonej energii, jeśli to możliwe.

To nie muszą być wielkie inwestycje, ale jeśli zrobi je milion osób, świat się ochłodzi.

Zajrzyj pod powierzchnię – Budownictwo i emisje

Pojęcia kluczowe:

Budynki wysokoemisyjne – Obiekty o dużym zapotrzebowaniu na energię i niskiej efektywności energetycznej. Często są to starsze budynki z niedostateczną izolacją termiczną.

Efektywność energetyczna budynku – Stopień, w jakim dany budynek wykorzystuje energię. Zależy m.in. od izolacji, systemów grzewczych, wentylacyjnych, rodzaju używanej energii i zachowań użytkowników.

Raporty i dane:

• IPCC AR6 – Buildings Chapter – Szczegółowy przegląd globalnych emisji związanych z sektorem budynków oraz ścieżki ich redukcji.
  https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg3/chapter/chapter-9/
• IEA – Buildings – Global Status Report – Dane o zużyciu energii i emisjach w budynkach.
  https://www.iea.org/energy-system/buildings
• UNEP – GlobalABC – Raporty o koniecznych działaniach modernizacyjnych i adaptacyjnych w sektorze budownictwa.
  https://globalabc.org/
• Our World in Data – CO₂ emissions by sector – Interaktywny wykres udziału sektora budynków w globalnych emisjach.
  https://ourworldindata.org/co2-emissions#co2-emissions-by-sector

źródło: materiały prasowe
wlaczoszczedzanie.pl

Puzzle Ziemi
Puzzle Klimatyczne: Budownictwo, Działalność człowieka, Przemysł, Rolnictwo, Ślad człowieka, Transport, Urbanizacja, Wykorzystanie paliw kopalnych, Zegar klimatyczny

Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

📩 Zapisz się na newsletter i otrzymuj ekowiadomości prosto na swoją skrzynkę!
Subskrypcja daje Ci także dostęp do specjalnego działu na portalu, gdzie znajdziesz darmowe materiały do pobrania: poradniki, przewodniki, praktyczne zestawienia, wzory, karty pracy, checklisty i ściągi. Wszystko, czego potrzebujesz, aby skutecznie wprowadzać ekologiczne zmiany w swoim życiu.

☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc…..

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl

🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie