Naukowcy sprawdzili, jak rysie radzą sobie w krajobrazie Europy, który jest m.in. mocno przekształcony przez człowieka i pofragmentowany. Okazuje się, że o perspektywach przetrwania gatunku decydować może kombinacja dostępności środowisk i oddziaływania człowieka. Ma to ogromne znaczenie dla ich ochrony – podkreślają autorzy badania, m.in. z Polski.
Zasięg występowania rysia w Europie jest mocno pofragmentowany, co jest związane głównie z dostępnością kluczowych dla tych dużych drapieżników środowisk. Zdominowany przez człowieka kontynent europejski oferuje środowiska o bardzo zróżnicowanym poziomie przekształceń antropogenicznych. Strategia użytkowania terenu i dostępnych siedlisk przez rysie może być czynnikiem istotnym dla ich przetrwania w środowisku przekształconym przez człowieka. Szczególne ważne mogą być środowiska zapewniające rysiom osłonę, ale również możliwość zdobywania pokarmu, takie jak lasy i obszary o urozmaiconej rzeźbie terenu.
Międzynarodowy zespół badaczy, w którym uczestniczyli naukowcy z Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży i Instytutu Ochrony Przyrody w Krakowie, postanowił zbadać strategię użytkowania środowiska przez rysie w obrębie poszczególnych areałów osobniczych, oraz pod względem ich usytuowania w krajobrazie, w obszarach o różnym stopniu przekształcenia przez człowieka.
Do analiz wykorzystano dane z badań telemetrycznych 434 osobników rysia z 7 europejskich populacji, od gór Jura w Szwajcarii i Bałkanów po Skandynawię i kraje bałtyckie, bytujących na terenie 13 krajów. Wyniki analiz ukazały się właśnie w czasopiśmie naukowym „Landscape Ecology”.
Odkryliśmy, że wraz ze wzrostem stopnia przekształcenia krajobrazu wzrasta intensywność użytkowania przez rysie środowisk zapewniających osłonę i ukrycie, takich jak lasy i obszary o urozmaiconej rzeźbie terenu. Ma to miejsce zarówno wewnątrz terytoriów osobniczych jak i w skali ulokowania terytoriów w krajobrazie. Lasy są najsilniej preferowane na terenach o najmniejszym stopniu pokrycia roślinnością drzewiastą. Taka strategia pozwala na unikanie przez te duże drapieżniki kontaktu z człowiekiem.
informuje prof. Rafał Kowalczyk z Instytutu Biologii Ssaków Pan w Białowieży, współautor artykułu
Co więcej, dostępność lasów umożliwia rysiom zasiedlanie krajobrazu bardziej przekształconego przez człowieka. Presja człowieka i dostępność środowisk osłonowych wpływają również na czasowe użytkowanie siedlisk przez rysie. Te duże koty zwiększają wykorzystanie środowisk zapewniających osłonę i zmniejszają wykorzystanie obszarów zmodyfikowanych przez człowieka w okresach wysokiego ryzyka kontaktu z człowiekiem (w ciągu dnia) oraz zwiększonego zagrożenia dla młodych (okres pierwszych trzech miesięcy ich życia.
Nasze badania wskazują na niezwykłą zdolność adaptacyjną rysia do presji człowieka i podkreślają znaczenie siedlisk osłonowych w różnej skali przestrzennej dla współistnienia dużych drapieżników i ludzi w zmodyfikowanym krajobrazie Europy. Podkreślamy, że struktura krajobrazu w dużym stopniu determinuje w jaki sposób duże drapieżniki mogą przystosować się do presji człowieka, a tym samym odgrywa ważną rolę w kształtowaniu rozmieszczenia i użytkowania środowisk przez te duże drapieżniki. To co ważne, nie sama presja człowieka, ale kombinacja dostępności środowisk i oddziaływania człowieka decyduje o tym, czy duże drapieżniki mogą powracać i przetrwać na obszarach Europy zdominowanych przez ludzi. Ma to ogromne znaczenie dla ich ochrony.
podkreśla prof. Krzysztof Schmidt z Instytutu Biologii Ssaków PAN
Opublikowany artykuł to kolejna praca naukowa na temat rysi na bazie danych pochodzących od dużej liczby osobników z wielu obszarów Europy. Takie analizy pozwalają poznawać uniwersalne wzorce i czynniki wpływające na ekologię rysi, co nie zawsze jest możliwe do zbadania na poziomie poszczególnych populacji bytujących w specyficznych lokalnych warunkach.
Planujemy publikację kolejnych artykułów naukowych w ramach sieci naukowej Eurolynx, zrzeszającej badaczy rysi z całej Europy, gromadzących dane na temat tych dużych drapieżników.
podsumowuje prof. Kowalczyk
źródło: naukawpolsce.pap.pl
Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie
formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe
ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code
konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)
Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne
Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)
Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
