Zmiany klimatu wpłyną na zawartość koszyka grzybiarzy

Zmiany klimatu wpłyną na zawartość koszyka grzybiarzy
Pixabay / @ fjord77

W związku ze zmianami klimatu w polskich lasach coraz mniej będzie kurek i podgrzybków, które są związane z drzewami z rodziny sosnowatych – prognozują naukowcy. Ograniczone mogą zostać także zbiory borowika szlachetnego. Grzybiarze będą za to zbierać m.in. borowika usiatkowanego. Prognozowane zmiany klimatu wpłyną na ilość i skład gatunkowy grzybów w koszykach kolejnych pokoleń grzybiarzy.

Produkcja owocników leśnych grzybów jadalnych w latach 2016-2100 będzie prawdopodobnie o 23 do 93% wyższa w porównaniu do aktualnych danych, głównie ze względu na wydłużenie sezonu owocnikowania, na skutek zwiększonych opadów na początku sezonu i wyższych temperatur pod jego koniec.

podkreśliła dr Marta Kujawska z Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk

Owocnikiem nazywa się część grzyba służącą rozmnażaniu. U „klasycznych” grzybów kapeluszowych owocnik jest zbudowany z trzonu i z kapelusza. Jednak ciało grzyba to nie tylko owocnik, który widzimy gołym okiem, ale cała grzybnia. Jest to w większej części sieć niewidocznych gołym okiem, silnie wydłużonych komórek (strzępek), przenikających podłoże (drewno, glebę, tkanki żywiciela itp.).

Analiza danych z lat 1960-2010, dotycząca występowania owocników grzybów na terenie austriackich i szwajcarskich Alp wykazała, że owocniki grzybów ektomykorozowych, w tym grzybów jadalnych, pojawiają się na coraz to wyżej położonych stanowiskach, nawet ponad dwa metry rocznie.

podała Kujawska

Co ciekawe, zmiany klimatu nieco inaczej wpływają na produkcję owocników w drzewostanach liściastych i iglastych.

W drzewostanach iglastych na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat nie zaobserwowano istotnych zmian – w przeciwieństwie do drzewostanów liściastych, w których związane z nimi grzyby mykoryzowe produkują obecnie owocniki nieco później niż w latach 70.

Drzewa liściaste utrzymują w tej chwili liście nieco dłużej niż przed laty, co może się przekładać na nieco późniejsze rozpoczęcie produkcji owocników.

zaznacza naukowczyni

Przewiduje się, że obserwowane zmiany klimatu całkowicie zmienią strukturę rodzimych lasów w Polsce, w których strukturze przeważają siedliska borowe i w których pod względem gatunkowym króluje w nich sosna zwyczajna. Zmiany klimatu powodują, że nie będzie już miejsca dla sosny zwyczajnej, brzozy, świerka oraz modrzewia. W nowym, cieplejszym klimacie odnajdzie się np. jodła, buk, dąb szypułkowy i bezszypułkowy.

Jaki to będzie miało wpływ na grzyby – i dlaczego?

Ta sytuacja może znacząco wpłynąć na to, jakie gatunki grzybów będą się pojawiać w tych zmienionych lasach i tym samym przełoży się na strukturę gatunkową koszyka przyszłych grzybiarzy. Zmieniający się klimat nieuchronnie wpływa na koszyk polskiego grzybiarza przede wszystkim przez oddziaływanie na funkcjonowanie partnera roślinnego: drzewo.

tłumaczy badaczka

Pomiędzy grzybnią przerastającą glebę leśną a najdrobniejszymi korzeniami drzew zachodzi związek zwany ektomikoryzą, dzięki któremu mamy w ogóle grzyby w lesie. W rezultacie tego związku na korzeniach drzew powstają charakterystyczne struktury ektomikoryzy. Są to miejsca wymiany substancji pomiędzy partnerami.

Partner roślinny – drzewo, przekazuje partnerowi grzybowemu wytworzone w procesie fotosyntezy węglowodany. Zaś grzyby dostarczają drzewom, w przyswajalnej formie, związki mineralne oraz wodę pobraną nawet z najdalszych zakątków gleby.

Partner grzybowy, wytwarzając specyficzne związki, stanowi swoistą tarczę, chroniąc system korzeniowy przed patogenami i skażeniami środowiska. Ta obopólnie korzystna reakcja zachodzi w przypadku większości gatunków drzew występujących w naszych lasach, to jest występuje głównie u roślin drzewiastych z rodzin: sosnowate, bukowate, brzozowate, wierzbowate, lipowate, leszczynowate itd.

zaznacza Kujawska

Szacunki wskazują na to, że aż 60% drzew na kuli ziemskiej to drzewa z ektomikoryzą, gdzie pojedyncze drzewa mogą tworzyć symbiozę z kilkudziesięcioma, a nawet z setkami gatunków grzybów ektomikoryzowych jednocześnie, zaś pojedyncze ektomikoryzy liczone są w milionach na metr kwadratowy lasu.

Temat tego obligatoryjnego związku pomiędzy grzybnią a korzeniami drzew wciąż nie jest dostatecznie zbadany. Dlatego na razie nie możemy kupować świeżych grzybów leśnych poza sezonem.

zauważa badaczka

To różni grzyby leśne od popularnych pieczarek i boczniaków.

Skoro zmiany klimatu wpłyną m.in. na zmniejszenie populacji sosny, to – co za tym idzie – prawdopodobnie coraz rzadziej będą dostępne popularne kurki (pieprznik jadalny) i podgrzybki, a także maślaki, które są głównie związane z drzewami z rodziny sosnowatych. Również zbiory jednego z najbardziej szlachetnych grzybów – borowika, mogą zostać ograniczone ze względu na jego szczególne powiązanie z borami iglastymi. W perspektywie najbliższych kilkudziesięciu lat grzybiarze prawdopodobnie będą zmuszeni sięgać po inne gatunki grzybów, związane z gatunkami drzew, które zastąpią sosnę, na przykład borowika usiatkowanego, występującego pod bukami, dębami i grabami.

Zmieniający się klimat nieuchronnie wpływa na koszyk polskiego grzybiarza przede wszystkim przez oddziaływanie na funkcjonowanie partnera roślinnego, czyli drzewo.

podsumowuje ekspertka

Jej zdaniem trudno jest teraz odpowiedzieć na pytanie, czy wszystkie zabiegi stosowane w polskim leśnictwie, związane z wprowadzaniem gatunków drzew preferujących cieplejszy klimat, np. klonu, lipy, dębu czy buka, czy chociażby zwiększenie zalesienia kraju – zaspokoją potrzeby miłośników grzybobrania? .

Zbyt wiele tajemnic kryje przed nami nieodkryty świat grzybów i ich stopień adaptacji do nowych warunków klimatycznych. Grzyby są organizmami wykazującymi ogromną plastyczność. Są też najmniej poznaną i najbardziej tajemniczą grupą organizmów.

dodaje badaczka

Szacuje się, że na kuli ziemskiej występuje około 5 milionów gatunków grzybów. Niektórzy naukowcy coraz śmielej zaznaczają, że taksonów grzybów może istnieć nawet 15 milionów. Wśród wielkiego bogactwa grzybów dotychczas opisano zaledwie sto tysięcy gatunków.

Od 70 lat zbiór grzybów w Lasach Państwowych jest dozwolony dla każdego i bezpłatny. Rocznie mieszkaniec Polski spożywa od kilku do nawet 10 kg grzybów. Grzyby stanowią naturalne źródło rozmaitych substancji bioaktywnych. Aktualne badania naukowe potwierdzają pozytywny wpływ tych bioaktywnych związków w leczeniu wielu chorób, na przykład zapalenia wątroby, nadciśnienia, astmy, schorzeń układu nerwowego, chorób układu krążenia czy nowotworów.

Do handlu i obrotu w Polsce dopuszczono 44 gatunki grzybów leśnych. Ochroną prawną objętych jest obecnie ponad 100 gatunków grzybów.

źródło: naukawpolsce.pap.pl, Anna Mikołajczyk-Kłębek

🌍 Ekologia, przyroda, środowisko – dodatkowe informacje:
agrocenoza, agroleśnictwo, atmosfera, biocenoza, biodegradacja, biofilia, biofobia, biologia, biom, bioróżnorodność, biosfera, biotop, błękitna planeta Ziemia, czwarta przyroda, drzewa, ekologia, ekoaktywizm, ekologizm, ekopolityka, ekosystem, ekozofia, eukarionty, ewolucja, fauna, fitocenoza, flora, gatunek, geosfera, habitat, hydrosfera, kalendarz ekologiczny, kalendarium wydarzeń ekologicznych, klimaks, koszenie trawników, krajobraz, las pierwotny, litosfera, łąka, mała retencja, martwe drewno, miedza, mikroorganizm, mokradło, natura, obszary siedliskowe, ochrona bierna, ochrona czynna, ochrona przyrody, ochrona środowiska, oczyszczanie ścieków, organizm, pastwisko, park ciemnego nieba, pedosfera, populacja, powłoka ziemska, prawa zwierząt, przyroda, reintrodukcja, renaturalizacja, rekultywacja, renaturyzacja, restytucja, retencja, rewilding (zdziczanie, zadziczanie), rewitalizacja, rolnictwo ekologiczne, rolnictwo ekstensywne, rolnictwo regeneratywne, sieć troficzna, siedlisko, sozoligia, stanowisko, starodrzew, struktura ekosystemu, sukcesja, środowisko: przyrodnicze (naturalne), antropogeniczne, sztuczne, zdegradowane, torfowisko, trzeci krajobraz, turystyka ekologiczna, woda, wszechświat, zadrzewienia śródpolne, zasoby naturalne, Ziemia, zoocenoza, życie

🌱 formy ochrony przyrody w Polsce:
Obszar Natura 2000, obszar chronionego krajobrazu, ochrona gatunkowa roślin zwierząt i grzybów, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, rezerwat przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe

ekologiczne idee:
filozofia Leave No Trace, kodeks (dekalog) podróżnika, głęboka ekologia, Hipoteza Gai, Wildlife Selfie Code

konwencje, traktaty, konferencje, święta:
Agenda 21
Dyrektywy ws. jakości powietrza (AAQD)
Rozporządzenie UE przeciwko wylesianiu European Union Deforestation Regulation (EUDR)
Konwencją Helsińską HELCOM (Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku)
Konwencja Jamajska (Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza)
Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – Konwencja Berneńska
Konwencja Londyńska (Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz przez zatapianie odpadów i innych substancji)
Konwencja MARPOL (Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza Przez Statki)
Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (United Nations Convention on the Law of the Sea, UNCLOS)
Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt – Konwencja Bońska CMS
Konwencja o różnorodności biologicznej CBD
Konwencja Ramsarska
Konferencja i deklaracja Sztokholmska ONZ
Konwencja Waszyngtońska CITIES
Konwencja Wiedeńska w Sprawie Ochrony Warstwy Ozonowej
Konwencja w Sprawie Ochrony i Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN
Nature Restoration Law
Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy EUROBATS
Porozumienie o ochronie małych waleni Bałtyku Północno-Wschodniego Atlantyku Morza Irlandzkiego i Morza Północnego ASCOBANS
Porozumienie Paryskie
Protokół z Kioto
Protokół z Montrealu (Protokół Montrealski)
Ramowa dyrektywa wodna
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu UNFCCC
Strategia Różnorodności Biologicznej w UE do 2030
Szczyt Ziemi 1992 (Earth Summit 1992)
Szczyt Ziemi 2002 (The World Summit on Sustainable Development)
Światowy Dzień Środowiska
Traktat o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty)

🧠 Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-) 💪☕

🔔 Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl

🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie

Scroll to Top