Na Antarktyce powstanie nowy budynek Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego. Elementy budynku trafią na Wyspę Króla Jerzego w kontenerach, a na ich złożenie powinny wystarczyć trzy miesiące.
Polska Stacja Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego w Antarktyce jest jedną z około 40 stacji całorocznych, obecnych w tej części świata. Położona jest na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na wyspie Króla Jerzego. Placówka podlega Instytutowi Biochemii i Biofizyki PAN.
Działalność rozpoczęła w 1977 r. W momencie, gdy główny gmach stacji został wzniesiony, znajdował się kilkanaście metrów od morza; teraz przy wysokich stanach wód jest to niecały metr. Gdyby zostawić stację tak, jak jest, siły przyrody zmiotą ją z powierzchni ziemi. W czasie sztormów podnoszące się wody zatoki już niemal „pukają do drzwi stacji”. Dlatego naukowcy od kilku lat zabiegali o środki na nowy budynek.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosiło, że przeznaczy dotację celową w wysokości 88 mln zł na przebudowę infrastruktury stacji i budowę nowego budynku głównego w Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego.
Projekt stacji przygotowała w 2015 roku pracownia Kuryłowicz & Associates. Prof. Ewa Kuryłowicz z pracowni architektonicznej opowiada, że to szczególny projekt. Wyjaśnia, że na miejscu, gdzie powstać ma stacja nie ma żadnej infrastruktury. A warunki są bardzo trudne. To nie tylko mróz i śnieg, ale też wiatr wiejący nieraz z prędkością 220 km/h i niosący kamienie.
Nowa stacja ma mieć układ trójdzielny, a w rzucie budynek przypominać ma trójramienną gwiazdę. W sercu stacji ma się znaleźć przestrzeń wspólna, gdzie mieszkańcy będą mogli spędzać ze sobą czas. Dyrektor IBB PAN prof. Zielenkiewicz. zwraca uwagę, że polarnicy zostawiani są zimą na stacji na pół roku.
Oni tam muszą żyć przez ten czas we własnym sosie. Funkcje społeczne budynku są niezwykle ważne.
zwraca uwagę prof. Zielenkiewicz
Oprócz części mieszkalnej i wypoczynkowej na stacji znaleźć mają się m.in. pomieszczenia laboratoryjne, konferencyjne czy biblioteczne. Część mieszkalna będzie na piętrze. Na parterze znajdzie się tylko wejście do budynku. Umieszczone będzie w betonowej nodze po środku budynku. Ta część budynku stanowić ma śluzę. Tu będzie można się przebrać i zdjąć zabrudzone błotem i odchodami zwierząt buty.
Konstrukcja budynku będzie drewniana i drewno dominować będzie we wnętrzu. Autor projektu Bartosz Świniarski tłumaczy jednak, że elewacja budynku pokryta będzie żółtozłotą blachą – nierdzewnym stopem aluminium i miedzi. Kolor nie jest przypadkowy. Stacja Arctowskiego pomalowana była dotąd właśnie na żółto i badacze polarnicy z innych krajów kojarzą ten kolor właśnie z Arctowskim.
Ewa Kuryłowicz opowiada, że dużym wyzwaniem w tworzeniu projektu było uwzględnienie ograniczeń logistycznych. Odnosząc się do konstrukcji budynku mówi, że trzeba to złożyć tak, by się zmieściło do kontenerów, było upakowane ciasno i bardzo ekonomicznie, bo transport jest drogi.
Części budynku trzeba przewieźć na miejsce i ustawić w prosty sposób, bo nie będzie tam dostępna specjalistyczna firma wykonawcza. Dlatego budynek ma być złożony z modułów.
Układ przestrzenny pozwala na rozbudowywanie stacji. W każdą stronę te elementy rozgwiazdy mogą rosnąć.
opowiada Ewa Kuryłowicz
Architektka wyjaśnia, że części budynku będą wykonane w Polsce, a potem złożone w całość tu na miejscu, aby sprawdzić, czy wszystko się zgadza. Potem budynek będzie rozmontowany, jego części spakowane i przewiezione na Wyspę Króla Jerzego. A tam nastąpi ostateczny montaż.
W założeniu na konstrukcję budynku powinny starczyć trzy miesiące. To czas kiedy na Antarktyce warunki pogodowe są najlepsze.
Nowy budynek będzie oddalony od starego budynku stacji (zwyczajowo nazywanym samolotem) o 150 m. Będzie stał bliżej magazynów i generatorów. Dr Dariusz Puczko zapowiada, że z czasem stary budynek stacji Arctowskiego zostanie częściowo rozebrany.
Reguły antarktyczne mówią, że cokolwiek się tam przywiezie, trzeba zabrać z powrotem.
opowiada prof. Zielenkiewicz
Po starej stacji pozostać ma tylko najstarsza jej część zbudowana 40 lat temu. Powstać ma tam tzw. muzeum Stacji Arctowskiego, które będą mogli odwiedzać turyści.
źródło: naukawpolsce.pap.pl, Kuryłowicz & Associates
