Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy uczestniczy w europejskim projekcie MIDSafe, w którym z popiołów lotnych i odpadów górniczych powstają nowe geomateriały. Mają one stabilizować hałdy, pochłaniać metale ciężkie i ograniczać zanieczyszczenia.
Jak wynika z informacji rzeczniczki placówki Sylwii Jarosławskiej-Sobór, GIG w tym projekcie odpowiada m.in. za dobór substancji do produkcji innowacyjnych materiałów oraz opracowanie receptur syntezy wykorzystujących popioły spoiw.
Instytut wyjaśnia, że geomateriały to ogólne określenie materiałów pochodzenia geologicznego lub wykorzystywanych w geoinżynierii, geotechnice, budownictwie, ochronie środowiska czy inżynierii lądowej. Mogą to być materiały naturalne, jak skały, kruszywa i minerały oraz przetworzone przez człowieka, np. geokompozyty czy geopolimery.
Ich zastosowanie jest szerokie, od budowy dróg, nasypów, tuneli i rekultywacji terenów zdegradowanych, przez ochronę przed erozją i budowę wałów przeciwpowodziowych, po zabezpieczanie składowisk odpadów.
GIG-PIB ma doświadczenie w zakresie syntezy geomateriałów, jak zeolity (grupa minerałów glinokrzemianowych o postaci kryształów) czy geopolimery (syntetyczne polimery – glinokrzemiany). Dzięki temu placówka weszła do projektu MIDSafe, realizowanego przez międzynarodowe konsorcjum.
Projekt „MiDSafe: Poprawa bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju składowisk odpadów pogórniczych” łączy tematykę geomateriałów z wyzwaniem zarządzania hałdami odpadów z górnictwa węgla kamiennego oraz brunatnego.
Jednym z celów tego projektu jest ograniczanie ryzyk geotechnicznych i środowiskowych dzięki opracowaniu innowacyjnych materiałów na bazie odpadów wydobywczych.
W tym zakresie projekt koncentruje się na syntezie i zastosowaniu geopolimerów oraz zeolitów, jako materiałów o właściwościach stabilizujących i sorpcyjnych, które mogą znacząco poprawić stateczność zboczy hałd, a także ograniczyć migrację zanieczyszczeń do środowiska.
Surowcem do ich wytwarzania są głównie popioły lotne oraz inne materiały odpadowe na bazie popiołów otrzymanych ze spalania węgla kamiennego i brunatnego. Ich wykorzystanie oznacza realizację założeń gospodarki obiegu zamkniętego.
Instytut odpowiada tu m.in. za dobór prekursorów do produkcji zeolitów i geopolimerów z odpadów przemysłowych oraz surowców naturalnych, a także opracowanie receptur syntezy spoiw geopolimerowych na bazie popiołów lotnych z polskich i greckich kopalń węgla kamiennego i brunatnego.
Kierownik projektu GIG-PIB prof. Barbara Białecka wskazuje, że obecnie Instytut syntetyzuje geomateriały głównie na bazie popiołów lotnych, a także innych odpowiednich materiałów odpadowych, stosując w tym celu metodę hydrotermalną.
Kolejnym krokiem będzie opracowanie zeolitów ukierunkowanych na absorpcję metali ciężkich i zanieczyszczeń ze składowisk. Ich skuteczność sprawdzimy w warunkach rzeczywistych, aby ocenić ich wpływ na glebę i roślinność. Ostatnim krokiem będzie utworzenie banku próbek i bazy innowacyjnych materiałów, stanowiącej kompendium wiedzy o ich właściwościach i zastosowaniach.
tłumaczy Białecka
Projekt MIDSafe jest realizowany przez międzynarodowe konsorcjum 10 partnerów w ramach Funduszu Badawczego Węgla i Stali (RFCS), którym zarządza Europejska Agencja Wykonawczej ds. Badań Naukowych. Jego czas realizacji przypada od połowy 2024 roku do połowy 2027 roku.
Projekt o wartości ok. 1,5 mln zł po stronie GIG jest współfinansowany kwotą ponad 0,5 mln zł przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Koordynatorem projektu jest Instytut Techniki Górniczej KOMAG, po polskiej stronie uczestniczą w nim też Instytut Technologii Paliw i Energii, Politechnika Wrocławska i spółka Haldex.
W 2019 roku Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła, że choć liczba hałd i innych obiektów, gdzie składowane są odpady wydobywcze, sukcesywnie maleje, skala zjawiska nadal jest znaczna, a pogórnicze hałdy i zwałowiska pozostają problemem.
NIK doliczyła się wówczas w Polsce ponad 150 takich miejsc o łącznej powierzchni 11,3 tys. hektarów, z czego blisko 140 w woj. śląskim. Izba obliczyła również, że do celów gospodarczych innych, niż wieczyste składowanie, np. do produkcji kruszyw dla budownictwa, wykorzystywane jest 2,2%odpadów pogórniczych, a tylko nieco większa część jest zużywana np. do rekultywacji terenów pogórniczych.
źródło: naukawpolsce.pl
Powiązane artykuły:
- Hałdy kopalniane to cenne magazyny z surowcami
- Jedynie 20% zużywanych w kraju surowców pochodzi z Polski. Rozwiązaniem może być recykling części metali
- Naukowcy z UG opracowali nową technologię oczyszczania powietrza
- Uboczne produkty spalania węgla mogą być cennym surowcem dla różnych gałęzi przemysłu
- W Głównym Instytucie Górnictwa opracowano technologię zamieniającą osady ściekowe w organiczny nawóz
📩 Zapisz się na newsletter
Chcesz być na bieżąco z ekologicznymi treściami? Dołącz do newslettera i otrzymuj artykuły, poradniki oraz darmowe materiały do pobrania prosto na swoją skrzynkę. Dzięki nim łatwiej wprowadzisz ekologiczne zmiany w swoim życiu.
☕ Wesprzyj portal
Każdy artykuł to godziny pracy i poszukiwania rzetelnych informacji. Jeśli cenisz to, co robię, możesz postawić mi wirtualną kawę albo zostać Patronem na Patronite. Twoja pomoc daje mi siłę, by rozwijać portal, a dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła.
