Negatywny wpływ fajerwerków na ptaki i inne dzikie zwierzęta nie ogranicza się do jednej nocy. Silny stres i związane z nim przemieszczanie się zwierząt mogą je długofalowo osłabić – ocenia Agnieszka Gołębiowska z Fundacji Szklane Pułapki.
Ekspertka podkreśla, że mitem jest przekonanie, iż skutki fajerwerków dla ptaków oraz innych dzikich zwierząt są krótkotrwałe i dotyczą wyłącznie jednej nocy (np. sylwestrowej).
Pokazy fajerwerków, pokazy pirotechniczne odbywają się przeważnie nocą, w ciemności, kiedy orientacja przestrzenna ptaków jest bardzo ograniczona. Na hałas i rozbłyski reagują paniczną ucieczką ze swoich schronień. Lecą na oślep i uderzają w różne przeszkody, zarówno antropogeniczne, jak budynki czy słupy energetyczne, ale też uderzając w drzewa.. Mogą wówczas doznać urazu (zewnętrznego lub wewnętrznego), ale często też giną na miejscu. To jest naprawdę okrutna śmierć.
mówi Gołębiowska
Nagłe wybuchy i efekty świetlne powodują zwiększone wydzielanie hormonu stresu i przyspieszenie akcji serca. Część ptaków umiera z powodu zawału serca.
Ale fajerwerki mają również skutki długofalowe. Pod wpływem stresu zwierzęta opuszczają swoje bezpieczne schronienia i przemieszczają się na długie dystanse. Wiąże się to z ogromnym wydatkiem energetycznym, który może je doprowadzić do wyczerpania, a nawet śmierci. W dłuższej perspektywie może pogarszać ich kondycję i zdolność radzenia sobie w środowisku, np. ucieczki przed drapieżnikami.
wymienia ekspertka
Aby nadrobić straty energetyczne, ptaki muszą zdobywać dodatkowe pożywienie, co zimą jest znacznie utrudnione. Oznacza to, że szkody dla populacji będą odroczone w czasie i trudniej mierzalne. Co ważne, unoszące się w powietrzu w czasie pokazów pirotechnicznych i po ich zakończeniu toksyczne opary i pyły są szkodliwe dla wszystkich organizmów żywych.
Po ostatniej nocy sylwestrowej (2024/2025) w okolicy miasta Kopriwsztica w Bułgarii odnotowano śmierć ponad 1000 jerów (gatunek zięby).
Ptaki wybierają sobie bezpieczne miejsca, w których chronią się przed zagrożeniami i mają lepszy dostęp do bazy pokarmowej. Wskutek niespodziewanego huku część z nich ginie po zderzeniu z przeszkodami, a te, którym uda się przeżyć, w panice oddalają się z noclegowiska i trafiają do miejsca przypadkowego, gdzie trudniej im się obronić przed drapieżnikami albo są gorsze warunki do żerowania. Często podawana przez branżę pirotechniczną argumentacja, iż szkody to kwestia wyłącznie jednej nocy, jest niesłuszna.
wymienia Gołębiowska
Fundacja Szklane Pułapki prowadzi akcję pod nazwą „Hangover bird count” (w wolnym tłumaczeniu: „liczenie ptaków na kacu”). W jej ramach gromadzone są dane na temat bezpośrednich skutków wystrzałów sylwestrowych dla ptaków.
Jest to badanie, które fundacja prowadzi już piąty sezon, angażując do tego wolontariuszki i wolontariuszy z całej Polski. Do 15 stycznia 2025 roku ochotnicy mogli jeszcze wziąć w nim udział, odbywając spacery kontrolne.
mówi Gołębiowska
1 stycznia każdy z ochotników pokonywał dowolną liczbę kilometrów w miejscu, w jakim się aktualnie się znajdował. Po drodze liczył martwe lub ranne ptaki i robił dokumentację zdjęciową. Mógł też oznaczyć gatunki. Aby badania były miarodajne, trzeba mieć dane porównawcze. Dlatego niezbędne były również spacery kontrolne, które odbywały się w okresie neutralnym, gdy nie słychać kanonad. Spacery odbyły się między 20 a 30 grudnia 2024 roku i po Nowym Roku.
tłumaczy ekspertka
Spacery odbyły się np. między 20 a 30 grudnia 2024 roku
Jak podkreśla ekspertka, na wyniki badania „Hangover bird count”, które ma pomóc wykazać, czy w noc sylwestrową zwiększa się śmiertelność ptaków, musimy jeszcze poczekać. Dane liczbowe,zbierane podczas akcji, będą podstawą do opracowania naukowego. Każda tego typu statystyka ma jednak charakter szacunkowy.
Zdaniem Gołębiowskiej wprowadzenie prawnych restrykcji dotyczących używania fajerwerków jest koniecznością. Przyrodnicze – i nie tylko – konsekwencje zabawy pirotechniką są już dziś powszechnie znane, więc dalsze jej stosowanie może już nosić znamiona umyślnego znęcania się nad zwierzętami lub ich zabijania.
W Sejmie RP złożono trzy projekty ustaw dotyczące ograniczenia lub zakazu używania fajerwerków w naszym kraju. W projekcie Lewicy zaproponowano, by samorządy miały prawo decydowania, czy na ich terenie można używać fajerwerków; w projekcie Koalicji Obywatelskiej wprowadza się zakaz używania fajerwerków klasy F3 (duże wyrzutnie i rakiety); najbardziej radykalny projekt obywatelski postuluje wprowadzenie zakazu używania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych klasy F2 i F3, nie dotyczyłby on jednak przedsiębiorców i samorządów, a władze lokalne mogłyby go uchylać 31 grudnia oraz 1 stycznia.
Naukowcy oraz organizacje pozarządowe zwracają uwagę, że istnieją bezpieczne i efektowne alternatywy do pokazów pirotechnicznych, takie jak przedstawienia świetlne, laserowe czy pokazy dronów. Nie emitują one hałasu, oślepiających rozbłysków, nie zanieczyszczają powietrza pyłami i substancjami chemicznymi, nie niosą ryzyka pożarów czy zranień.
Pisze o tym Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP), które w swojej petycji, skierowanej do Krzysztofa Paszyka, ministra rozwoju i technologii, apeluje o podjęcie zdecydowanych działań zmierzających do wprowadzenia zakazu używania fajerwerków.
Dotychczas pod petycją podpisało się ponad 23 tys. Polaków. W Niemczech, po serii poważnych wypadków związanych z odpaleniem petard w ostatnią noc sylwestrową, pod podobną petycją podpis złożyło 1,5 mln osób.
źródło: naukawpolsce.pl, Joanna Morga
Powiązane artykuły:
- Głosy Natury: Nie strzelaj w Sylwestra 🚀
- Jak świętować Sylwestra w harmonii z naturą?
- Zamiast strzelać w Sylwestra, sypnij groszem dla zwierzaków ze schroniska!
- Zrównoważone i ekologiczne święta
🤝Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.
📩 Zapisz się na newsletter i otrzymuj ekowiadomości prosto na swoją skrzynkę!
Subskrypcja daje Ci także dostęp do specjalnego działu na portalu 🌐, gdzie znajdziesz darmowe materiały do pobrania: 📘 poradniki, 📋 przewodniki, 📂 praktyczne zestawienia, ✏️ wzory, 📄 karty pracy, ✅ checklisty i ściągi. Wszystko, czego potrzebujesz, aby skutecznie wprowadzać ekologiczne zmiany w swoim życiu 🌱.
☕ Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc…..
Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres:
✉️ informacje@wlaczoszczedzanie.pl
🔍Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie
