Zespół naukowców z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego bada, jak urbanizacja wypływa na zmiany w organizmach ptaków na poziomie genetycznym, a także, jak zmienia się ich odporność poprzez bytowanie w mieście .
Finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki projekt badawczy „Mikroewolucja życia w miastach – genetyczne mechanizmy procesów urbanizacji zwierząt” prowadzone są na przykładzie łyski – pospolitego ptaka wodnego gniazdującego w trzcinowiskach.
Zespół naukowców z Katedry Różnorodności Biologicznej, Dydaktyki i Bioedukacji pod przewodnictwem prof. Piotra Miniasa od blisko dekady bada proces urbanizacji tych ptaków, a teraz skupi się na tym, jak urbanizacja wypływa na zmiany w ich organizmach na poziomie genetycznym. Sprawdzi także, czy układ odpornościowy łysek funkcjonuje inaczej w zmienionym przez człowieka środowisku.
Badania fauny miast wskazują na cały szereg zmian na poziomie hormonalnym, fizjologicznym czy odpornościowym. Wiadomo, że przynajmniej niektóre z przystosowań zwierząt powinny utrwalać się genetycznie na drodze zmian mikroewolucyjnych, czyli niewielkich zmian DNA, które w istotny sposób mogą poprawiać funkcjonowanie osobników w środowisku zurbanizowanym.
Plastyczność behawioralna, czyli to, jak zwierzę dostosowuje swoje zachowanie do nowych warunków, jest dość łatwa do zaobserwowania, a badania na ten temat są prowadzone na całym świecie. Nie wiemy jednak, czy zmiany w zachowaniu wynikają jedynie z tej plastyczności, czy może mają one podłoże genetyczne i na tym skupiamy się w nowym projekcie badawczym.
wyjaśnia prof. Minias
Badania prowadzone są na genach behawioralnych, czyli takich, o których naukowcy wiedzą już, że w jakiś sposób decydują o zachowaniu.
Sprawdzimy na przykład, czy tendencja do zachowań agresywnych ma podłoże genetyczne.
wskazuje
Łódzcy naukowcy chcą również sprawdzić, co dzieje się dalej z osobnikami, które już wniknęły do miast. Czy ekspozycja na zupełnie inne środowisko sprawia, że pewne zmiany zapisują się na poziomie genetycznym.
Zespół biologów zamierza także szukać nowych genów, które mogą odpowiadać za nierozpoznane jeszcze adaptacje ptaków do życia w miastach. Wyniki badań mają poszerzyć wiedzę o mechanizmach i procesach decydujących o skutecznym przystosowaniu się i funkcjonowaniu zwierząt w biskim sąsiedztwie człowieka.
Obiektem badań jest łyska, ponieważ to gatunek, który obecnie przechodzi proces urbanizacji. Projekt potrwa do 2026 roku. Jest prowadzony w czterech polskich miastach: Łodzi, Warszawie, Poznaniu i Aglomeracji Śląskiej oraz w czterech obszarach pozamiejskich.
Trwa faza wstępna badań, czyli zbieranie materiału badawczego. Jeszcze w tym roku zakończymy zbieranie pełnych danych. Później będziemy skupiać się na analizach laboratoryjnych, genetycznych, tak aby móc porównać między sobą populacje związane z różnymi środowiskami.
podsumowuje prof. Minias
źródło: naukawpolsce.pl
