Wraz z nadejściem upałów niektóre zbiorniki wodne opanowały sinice. Badacze z polskich i litewskich instytucji naukowych gromadzą dane nt. ich zakwitów. Każdy, kto przebywając nad wodą dostrzeże to zjawisko, może przesłać informację i pomóc w tworzeniu specjalnej mapy.
Naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz ośrodków z Litwy realizują projekt LIFE, którego celem jest zbiór biomasy sinic i przetworzenie jej na produkty wysokiej i niskiej jakości.
Innym celem projektu propagowanie wiedzy nt. zakwitów sinicowych i stworzenie mapy zakwitów. Do jej opracowania mogą się przyczynić wszystkie osoby, które – przebywając nad wodą – zaobserwują to zjawisko, zaznaczą miejsce zakwitu na interaktywnej mapie i wypełnią ankietę dotyczącą zakwitów. Ankieta dostępna jest w trzech językach: polskim, angielskim i litewskim na stronie https://arcg.is/0jqvCn
Naukowcy przypominają, że w jeziorach i innych akwenach wodnych sinice zaczynają kwitnąć, kiedy nadchodzą upały. Wysoka temperatura, słońce, brak wiatru to idealna pogoda dla tych organizmów. Sinice są fotosyntetyzującymi bakteriami, które pojawiły się na Ziemi ok. 3,5 miliarda lat temu i były pierwszymi organizmami produkującymi tlen. To właśnie one spowodowały pojawienie się warunków tlenowych. Odgrywają kluczową rolę w globalnej produkcji pierwotnej i wiązaniu azotu.
Chociaż sinice występują na Ziemi od dawna, to wiele badań wskazuje, że eutrofizacja (nadmierne wzbogacenie ekosystemu w rozpuszczone składniki odżywcze np. związki azotu i fosforu, będące skutkiem działalności człowieka), wzrastający poziom CO2 i globalne ocieplenie, są odpowiedzialne za zwiększającą się obecność, intensywność i długość trwania zakwitów sinicowych. Trend ten jest niebezpieczny, ponieważ zakwity sinicowe powodują spadek bioróżnorodności ekosystemów wodnych, mogą mieć szkodliwe oddziaływanie na sieci troficzne i stwarzają niebezpieczeństwo użytkowania wód przeznaczonych jako pitne, do rekreacji, wędkowania itd. Miliony dolarów są rocznie wydawane na uświadamianie ludzi jaki wpływ mają na ludzkie zdrowie zakwity sinic, a także szkody związane z rybactwem komercyjnym, rekreacją, turystyką, monitoringiem środowiskowym i zarządzaniem zakwitami
Masowy rozwój sinic jest wskaźnikiem zasobności ekosystemu wodnego w składniki odżywcze, zwłaszcza takich makroelementów jak fosfor i azot. Sinice mają zdolność wytwarzania wielu związków chemicznych. Niektóre z nich są toksyczne dla ludzi i zwierząt, mogąc powodować wiele negatywnych skutków zdrowotnych. Toksyny sinicowe należą do najbardziej toksycznych związków występujących naturalnie. Ich dawki śmiertelne mieszczą się w tym samym zakresie, co niektóre toksyny z grzybów (amanityna, faloidyna) lub roślin (akonityna, strychnina).
Eksperci uczulają, że toksyny sinic nie są jednorodne i mają różne działanie. Są stabilnymi związkami i pozostają aktywne nawet po przegotowaniu wody. Toksyny sinic mogą być zawarte w komórkach lub uwalniane do środowiska wodnego. Kąpiel w takie wodzie może więc powodować różne konsekwencje zdrowotne u ludzi i zwierząt. Toksyny mogą znajdować się także w aerozolach obecnych przy brzegach zbiorników wodnych. Jeśli spacerujemy, biegamy i wdychamy takie aerozole, to możemy mieć problemy z układem oddechowym. Na szczęście problemy te mijają szybko, gdy oddalimy się od brzegu.
Eksperci podkreślają jednocześnie, że sinice to nie tylko zło. Gospodarka cyrkulacyjna wykorzystuje biomasę sinic, zamieniając ją w produkty używane przez człowieka. Sinice są bogatym źródłem związków biologicznie aktywnych. Wiele z nich znalazło zastosowanie w medycynie, kosmetyce, rolnictwie. Są wykorzystywane do wzbogacania gleby w związki azotowe, a także jako herbicydy i insektycydy. Metabolity sinicowe mają działanie immunosupresantów, leków antybakteryjnych, antyrakowych, a syntetyczne analogi peptydów sinicowych testowane są jako środki przeciwzakrzepowe krwi. Metabolity sinic (w tym hepatotoksyny) mają wielki potencjał w leczeniu chorób, takich jak choroba Parkinsona, rak, białaczka szpikowa lub przerost serca”.
źródło: naukawpolsce.pap.pl
Globalne i lokalne zagrożenia ekologiczne
Dlaczego należy chronić Ziemię
Ziemia to błękitna perła w przestrzeni i cudowny, wrażliwy świat. Obecnie nasza żywa planeta znajduje się w krytycznym momencie ewolucji. Jeden z jej gatunków, MY czyli CZŁOWIEK, zagraża zakłóceniem i wyczerpaniem systemów podtrzymujących życie.
Antopocen – nowa epoka w historii Ziemi
Rozpoczęła się nowa epoka w historii Ziemi czyli Antropocen. Według naukowców jest ona zdominowana poprzez działania człowieka, a nie przez aktywność geologiczną.
Dziura ozonowa
Dziura ozonowa to zjawisko ubytku ozonu stratosferycznego nad niektórymi obszarami Ziemi.
Zanieczyszczenie środowiska
To obecność substancji niepożądanych w stanie ciekłym lub gazowym, w powietrzu, wodzie, glebie, występujących w stężeniu zmieniającym jego właściwości i mogących wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka.
Zmiany klimatu
Zmiany klimatu obserwujemy, jako wzrost średniej temperatury na Ziemi, która powoduje m.in topnienie lodowców, podnoszenie się poziomu mórz, susze, powodzie, fale upałów, pożary, czy huragany.
Klęski i katastrofy ekologiczne
Następstwem każdej działalności gospodarczej człowieka są przekształcenia środowiska naturalnego. Jeżeli znaczne nasilenie wprowadzonych do środowiska niekorzystnych zmian prowadzi do stanu, że utraci ono zdolność regeneracji i samoregulacji, wówczas mamy do czynienia z katastrofą ekologiczną.
Największe katastrofy ekologiczne na świecie
Od zagłady całych cywilizacji, poprzez zanieczyszczenie środowiska, wypadki wież wiertniczych i tankowców, katastrofy przemysłowe i jądrowe. Historia rozwoju cywilizacji pokazuje, do czego może doprowadzić nasza megalomania i ignorancja w stosunku do otaczającego nas środowiska naturalnego.
