Turystyka zrównoważona

Pojęcie turystyki zrównoważonej nawiązuje do idei zrównoważonego rozwoju (sustainable development) zdefiniowanego podczas konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Sztokholmie w 1972 roku. Definicje i założenia turystyki zrównoważonej opracowano w 1992 roku podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro.

Turystyka zrównoważona jest pojęciem szerokim. Zawiera się w nim ekoturystyka (turystyka ekologiczna), która kładzie nacisk na jak najwyższą świadomość i wrażliwość ekologiczną uczestników ruchu turystycznego i jego organizatorów, oraz kształtowanie ich postaw i zachowań.

Definicje turystyki zrównoważonej

Ogólne zasady zrównoważonego rozwoju turystycznego zawarto w dokumencie o nazwie Agenda 21 (Agenda 21 for the Travel and Tourism Industry). Celem turystyki zrównoważonej jest ograniczenie negatywnego wpływu turystyki nie tylko na lokalną przyrodę, ale również społeczność. To właśnie lokalni mieszkańcy i przedsiębiorcy powinni stać się jej największym beneficjentem, a region w których żyją nie powinien tracić swoich charakterystycznych cech przyciągających ludzi z całego świata. Koncepcja zrównoważonego rozwoju ma zapewnić prawo do zaspokojenia aspiracji rozwojowych obecnej generacji bez ograniczania praw przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich potrzeb rozwojowych. Dokument Agenda 21 wskazuje, że rozwój obecnego pokolenia nie powinien odbywać się kosztem wyczerpywania zasobów nieodnawialnych, niszczenia środowiska i przyrody.

Najważniejszymi dokumentami dającymi podstawy definicyjne dla turystyki zrównoważonej są:

• Agenda 21 and principles for Sustainable Development, UNCED, Rio de Janeiro Declaration, 1992
• Globalny Kodeks Etyki w Turystyce, WTO, 1999
• Cape Town Declaration. Responsible Tourism in Destinations, World Summit on Sustainable Development in Johannesburg in 2002

Według Światowej Organizacji Turystyki

Według UNWTO (Światowa Organizacja Turystyki) zrównoważona turystyka to turystyka, która prowadzi do zarządzania wszystkimi zasobami w taki sposób, aby potrzeby ekonomiczne, społeczne i estetyczne były spełnione przy jednoczesnym zachowaniu integralności kulturowej, różnorodności biologicznej, systemów podtrzymywania życia, oraz nie zaburzając kluczowych procesów ekologicznych.

Światowa Organizacja Turystyki definiuje zrównoważoną turystykę jako turystykę, która spełnia potrzeby zarówno turystów, jak i regionów przyjmujących turystów, jednocześnie chroniąc je i wspierając możliwości ich rozwoju w przyszłości. Zrównoważona turystyka nie powinna być traktowana jako rodzaj produktu lub usługi, ale jako pewien etos wszystkich działań powiązanych z turystyką. Jako taka, jest integralną częścią wszystkich aspektów rozwoju turystyki i zarządzania, i nie powinna być traktowana jako element dodatkowy.

Głównym celem zrównoważonej turystyki jest zachowanie ekonomicznych i społecznych korzyści wynikających z rozwoju turystyki przy jednoczesnym zmniejszeniu lub złagodzeniu niepożądanych oddziaływań na środowisko naturalne, historyczne, kulturowe lub społeczne. Cel ten osiągany jest poprzez równoważenie potrzeb turystów z potrzebami miejsc turystycznych.

Według Programu Środowiskowego Organizacji Narodów Zjednoczonych

Według UNEP (Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych) zasady zrównoważonego rozwoju odwołują się do rozwoju turystyki pod kątem jej wpływu na środowisko naturalne, aspekty ekonomiczne i społeczno-kulturowe. Jednocześnie istotne jest zachowaniu balansu pomiędzy tymi trzeba obszarami, tak, aby zapewnić ich zrównoważony rozwój w perspektywie długookresowej. A zatem, zrównoważona turystyka powinna:

• wykorzystywać w sposób optymalny zasoby środowiska naturalnego, które stanowią kluczowy element dla rozwoju turystyki, chroniąc podstawowe procesy ekologiczne, dziedzictwo przyrodnicze i różnorodność biologiczną
• szanować społeczno-kulturalny autentyzm społeczności przyjmujących, chronić ich dziedzictwo kulturowe i architektoniczne, oraz ich tradycyjne wartości, a także przyczyniać się do budowania międzykulturowego zrozumienia i tolerancji
• zapewniać skuteczne, długookresowe działania gospodarcze, które przyniosą społeczno-ekonomiczne korzyści wszystkim zainteresowanym stronom i będą między nimi sprawiedliwe rozdzielone. Chodzi tu między innymi o stabilność zatrudnienia, możliwości zarobkowania oraz różnego rodzaju usługi społeczne dostępne dla społeczności przyjmujących. Tym samym, zrównoważona turystyka powinna przyczyniać się do zmniejszenia ubóstwa.

Według Gołembskiego

Według Gołembskiego (G. Gołembski, Kompendium wiedzy o turystyce) celem tej koncepcji jest zintegrowanie działalności turystycznej z celami ochrony przyrody, a także kształtowaniem nowych zachowań turystów, oraz organizatorów ruchu turystycznego. Te nowe postawy winy być korzystne etycznie i społecznie dla lokalnej ludności. Turystykę zrównoważoną charakteryzuje stosowanie następujących zasad:

• rozwój turystyki jest dostosowany do rodzaju i jakości zasobów środowiska przyrodniczego i nie może przyczyniać się do ich degradacji
• miejscowa ludność partycypuje we wszystkich przedsięwzięciach związanych z turystyką, które podejmowane są na zamieszkanych przez nią terenach
• oferta turystyczna opiera się na miejscowych zasobach naturalnych, ludzkich, materialnych i obejmuje niewielkie obiekty, dostosowane skalą do otoczenia
• rozwój turystyki jest zintegrowany z miejscowym rozwojem gospodarczym oraz jest korzystny etycznie, społecznie i ekonomicznie dla miejscowej ludności

Kryteria turystyki zrównoważonej

Globalne Kryteria Turystyki Zrównoważonej są próbą zbudowania zrozumienia zrównoważonej turystyki, a także określenia minimów, które każdy podmiot z branży turystycznej powinien chcieć osiągnąć. Powstały jako odpowiedź społeczności turystycznej na wyzwania stojące przed „Milenijnymi Celami Rozwoju” sformułowanymi przez Organizację Narodów Zjednoczonych.

Kryteria są podzielone na cztery główne grupy tematyczne:

• skuteczne planowanie zrównoważonego rozwoju
• maksymalizacja społeczno-ekonomicznych korzyści dla społeczności lokalnych
• wsparcie dziedzictwa kulturowego
• redukcja negatywnych skutków oddziaływania na środowisko naturalne

Mimo tego, że Kryteria w swojej pierwszej wersji były stworzone na użytek dostawców zakwaterowania, oraz biur podróży, mogą być tak samo wykorzystane przez wszystkie podmioty branży turystycznej. Obecnie, dalszym rozwojem Kryteriów Turystyki Zrównoważonych i promocją zrównoważonych praktyk w ogóle, zajmuje się Global Sustainable Tourism Council.

Przed wakacjami – co warto wiedzieć?

Przydatne informacje i porady z niemal wszystkich dziedzin – od bezpieczeństwa po kwestie zdrowotne i przyrodnicze – dla wszystkich osób, które planują urlop.

• Nowe prawa podróżnych – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
• Jak zaoszczędzić czas przed wyjazdem, załatwiając formalności on-line – Ministerstwo Cyfryzacji
• Co legalnie można przewieźć przez granicę, jak jest opodatkowana wakacyjna praca, dlaczego warto brać paragon – Ministerstwo Finansów
• Korzystaj z narzędzi konsularnych MSZ i podróżuj bezpieczniej – Ministerstwo Spraw Zagranicznych
• Praktyczne kompendium wiedzy na temat wakacyjnych zniżek i rabatów dla rodzin 3+ – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
• Odpoczywaj na wsi, korzystaj z agroturystyki – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Poradnik bezpiecznego wypoczynku dzieci i młodzieży oraz baza, w której sprawdzisz organizatora wyjazdu– Ministerstwo Edukacji Narodowej
• Jedziesz za granicę? Sprawdź, jakich pamiątek nie kupować, aby nie narazić się na kłopoty – Ministerstwo Środowiska
• Spokojne i bezpieczne wakacje dzięki Turystycznemu Funduszowi Gwarancyjnemu – Ministerstwo Sportu i Turystyki
• Co warto wiedzieć przed zakupem ubezpieczenia na wakacyjny wyjazd, a także na co uważać, korzystając z karty bankowej za granicą – Rzecznik Finansowy
• Jak korzystać z aplikacji, by nasz telefon lub smartwatch był pomocnym przyjacielem, a nie szpiegiem – Urząd Ochrony Danych Osobowych
• Jaki prowiant zabrać na plażę, a jaki na wędrówkę? Czym i w jakich ilościach się chłodzić w upały? – Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej Instytutu Żywności i Żywienia
• Produkty ekologiczne, regionalne i tradycyjne – Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
• Jak znaleźć właściwy pociąg, gdzie kupić bilet, jak sprawdzić promocje czy ulgi? Porady dla niepełnosprawnych, rodziców, rowerzystów – Urząd Transportu Kolejowego
• Ważne informacje dla pływaków, żeglarzy, kajakarzy i wioślarzy. Co zrobić, gdy widzimy, że ktoś tonie? – Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
• Jak postępować w czasie burzy i upałów, a także jak się bezpiecznie opalać? – Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
• Zasady bezpieczeństwa w górach. Jak wędrować po Tatrach? – Tatrzański Park Narodowy
• Co konsument energii i gazu powinien wiedzieć przed wyjazdem na urlop? – Urząd Regulacji Energetyki
• Dowiedz się, jakie numery alarmowe warto znać oraz jak uniknąć wysokich opłat podczas letniego odpoczynku – Urząd Komunikacji Elektronicznej
• Jak sobie poradzić, gdy pojawiają się problemy ze strony linii lotniczej, hotelu lub firmy wynajmującej auta? – Europejskie Centrum Konsumenckie Polska
• Zadbaj o to, aby zdjęcia i filmy z wakacyjnych przygód nie wpędziły cię w kłopoty – Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa
• Bezpieczna wyprawa do lasu: co ze sobą zabrać, jak się zabezpieczyć przed kleszczami, jak znaleźć drogę powrotną, najlepsze leśne aplikacje – Lasy Państwowe
• Jak dobrze przygotować się do podróży za granicę i sprawnie przejść odprawę graniczną – Straż Graniczna
• Podróże ze zwierzętami, przywóz zagranicznej żywności na własny użytek – Główny Inspektorat Weterynarii
• Co zrobić, gdy nasz lekarz rodzinny przebywa na urlopie oraz wiele innych praktycznych porad dotyczących profilaktyki czy ubezpieczenia zdrowotnego – Rzecznik Praw Pacjenta
• Jak się leczyć podczas urlopu w kraju i za granicą – Narodowy Fundusz Zdrowia
• Hotel, schronisko, pensjonat –  zapoznaj się z zasadami postępowania w przypadku pożaru – Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
• Jak zabezpieczyć mieszkanie przed wyjazdem, jakich zasad przestrzegać w górach, nad wodą i podczas wykonywania prac polowych – Komenda Główna Policji
• Jak bezpiecznie podróżować rowerem, samochodem, motocyklem, pieszo – Instytut Transportu Samochodowego
• 10 zasad bezpiecznej podróży koleją – Komenda Główna Straży Ochrony Kolei
• Jak zaplanować wyjazd, by ominęły cię nieprzyjemne sytuacje? Porady dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia, bagażu, przydatne telefony – Polska Organizacja Turystyczna
• O prawach pasażerów transportu lotniczego w sytuacji opóźnionego/odwołanego lotu oraz odmowy przyjęcia na pokład samolotu – Urząd Lotnictwa Cywilnego
• Ważne informacje dla kierowców: sprawdź, gdzie są utrudnienia drogowe i gdzie można odpocząć podczas jazdy – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
• O czym należy pamiętać podczas urlopu na Mazurach – Mazurski Park Krajobrazowy
• Bezpieczeństwo dzieci podczas wakacji – Rzecznik Praw Dziecka
• Jak skutecznie przygotować się do wyjazdu na wakacje: za granicę, nad wodę, do miasta czy na pieszą wędrówkę – Główny Inspektorat Sanitarny

źródło: materiały prasowe
Kompendium wiedzy o turystyce, G. Gołembski
Turystyka zrównoważona, autorzy, licencja CC BY SA 3.0

Turystyka ekologiczna – dodatkowe informacje:
carbon offset, certyfikaty ekoturystyki, ekoturysta i ekotyrystyka, filozofia Leave No Trace, gatunki zagrożone wyginięciem, kodeks czyli dekalog podróżnika, Konwencja Waszyngtońska CITIES, Lista Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO, masowa turystyka, Natura 2000 – obszary ptasie, obszary siedliskowe, obszary chronionego krajobrazu, park krajobrazowy, park narodowy, pomnik przyrody, przełowienie, przyłów, rezerwat, ślad węglowy (carboon footprint), ślad środowiskowy (environmental footprint), ślad wodny (water footprint), transport ekologiczny, turystyka ekologiczna, turystyka zrównoważona, użytki ekologiczne, Wildlife Selfie Code, zespoły przyrodniczo–krajobrazowe,

Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)

Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl

Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie