Sieci widma (ghost nets)

Współczesne narzędzia połowowe wykonane są z materiałów nie podlegających naturalnemu rozkładowi, barwione dla zmniejszenia ich widoczności w wodzie, a następnie wyposażane w różnego typu plastikowe pływaki, oraz ołowiane lub wykonane z innych materiałów obciążniki. Sieci pozostawione bez właściciela nadal zanieczyszczają wodę generując niekontrolowany przyłów natykających się na nie ryb, ptaków, ssaków morskich, oraz innych zwierząt, które złapane w sieci widma giną w męczarniach.

W 2017 roku ekipa z Instytutu Oceanologii PAN naliczyła około 100 szkieletów reniferów, które zginęły na wybrzeżach Spitsbergenu zaplątane w porzucone sieci widma.

Podstawowe informacje

Sieci rybackie często zahaczają o fragmenty zatopionych statków, rwą się i odczepiają. Mogą także trafiać do morza wskutek kolizji czy wypadków jednostek pływających, a także z powodu niekorzystnych warunków atmosferycznych, na przykład podczas sztormu.

Zagubione sieci rybackie (sieci widma) po zatonięciu kontynuują połowy, robiąc to do czego zostały stworzone, tylko w sposób niekontrolowany. Wykonane z grubego, ale lekkiego materiału przypominającego nylon stanowią śmiertelną, często niewidzialną pułapkę dla zwierząt morskich. Przez lata unosząc się w wodzie łapią ryby, ptaki i ssaki morskie, w końcu lądują na brzegach, gdzie stanowią poważne niebezpieczeństwo dla zwierząt i ptaków. Oblicza się że wydajność zalegających w morzach sieci wynosi od 20% ich roboczej wydajności połowowej w okresie pierwszych 3 miesięcy od zgubienia, do około 6% po 27 miesiącach.

Sieci widma stanowią także zagrożenie dla jednostek pływających, w których silniki się wkręcają i dla nurków eksplorujących podwodny świat.

Jeśli chodzi o cięższe sieci, na przykład duże sieci trałowe, które są ciągnięte za łodzią, istnieje większe prawdopodobieństwo, że pod wpływem swojego ciężaru opadną na dno. Nadal jednak mogą stanowić zagrożenie dla zwierząt. Każdy typ sieci widma to dodatkowy odpad w środowisku morskim. Wraz z upływem czasu rozkładający się na mikrocząstki plastiku, które następnie mogą trafiać do łańcucha pokarmowego, a finalnie także na nasze stoły.

Usuwanie sieci widm

Szacuje, że dryfujących sieci widm i tych, które opadły na dno, w samej polskiej części Morza Bałtyckiego może być około 800 ton. Ich wyławianiem zajmują się najczęściej rybacy wyciągający tego typu odpady w trakcie standardowych połowów. Biorą w nich udział także nurkowie, skupiając się na oczyszczaniu wraków, co wymaga dużej precyzji oraz doświadczenia w tego typu operacjach.

Zarówno rybacy jak i nurkowie uczestniczą też w dużych akcjach, koordynowanych przez organizacje ekologiczne.

Światowy Fundusz na rzecz Przyrody (World Wide Fund for Nature) popularnie zwany WWF, zajmuje się tematem zagubionych sieci rybackich od lat. Początkowo organizacja skupiała się głównie na operacjach wyszukiwania i wyławiania sieci widm, natomiast w ramach ostatnio przeprowadzonych projektów opracowała systemowe rozwiązanie problemu. Obecnie rybacy mogą raportować sytuację utraty sieci, podając konkretne współrzędne, tak by można było je wyłowić.

W 2017 roku w ramach projektu „Czysty Bałtyk” prowadzonego przez pięć polskich organizacji rybackich na całym polskim wybrzeżu Morza Bałtyckiego wyłowiono 147 ton odpadów morskich. Głównie były to sieci zastawne, włoki, żaki, takle i pułapki. W wyłowionych narzędziach połowowych, poza rybami, znajdowano także ptaki, omułki jadalne, a nawet fokę szarą. Poza narzędziami połowowymi rybacy wyłowili z morza także inne odpady, w tym bojki, styropiany, skrzynie, liny, opony czy worki na śmieci.

Należy również zwrócić uwagę na to, jak wygląda odbiór sieci rybackich. W portach nie ma punktów, do których można by takie sieci oddawać, gdzie mogłyby zostać wstępnie przesortowane i przystosowane do włączenia do gospodarki odpadami na lądzie. Sieć wyłowiona z morza jest problemem wyłącznie osoby, która ją znalazła.

dodatkowe informacje:
Interaktywna mapa zaczepów na dnie Morza Bałtyckiego, WWF Polska

źródło: materiały prasowe
Sieci widma, autorzy, licencja CC BY SA 3.0

Zagrożenia ekologiczne – dodatkowe informacje:

definicje, teorie, hipotezy, zjawiska:
antropocen, bezpieczeństwo ekologiczne, biologiczny potencjał Ziemi do regeneracji (biocapacity), bioremediacja, ekobójstwo (ekocyd), ekomodernizm, ekoterroryzm, globalne zagrożenia ekologiczne, granice planetarne, hipoteza wypadających nitów (rivet popping), kapitalocen, katastrofy i klęski ekologiczne, katastrofy ekologiczne na świecie, klęski żywiołowe, masowe wymieranie, monokultura, komodyfikacja żywności (utowarowanie), plantacjocen, plastikoza, plastisfera (plastisphere), przeludnienie, syndrom przesuwającego sią punktu odniesienia, szóste masowe wymieranie (szósta katastrofa), tragedia wspólnego pastwiska, utrata bioróżnorodności, Wielkie przyspieszenie, zielony anarchizm, zjawisko przedniej szyby

degradacja środowiska:
akwakultura, betonoza (betonowanie miast), choroby odzwierzęce, górnictwo morskie, hodowla zwierząt, melioracja, monokultura, niszczenie siedlisk, przełownie, przemysł wydobywczy, przyłów, rolnictwo, spadek liczebności owadów, turystyka masowa, wylesianie (deforestacja), wypalanie traw

ozon i ozonosfera (warstwa ozonowa):
dziura ozonowa, freon (CFC)

zanieczyszczenie środowiska:
beton, bisfenol A (BPA), eutrofizacja, farmaceutyki, handel emisjami zanieczyszczeń, kwaśny deszcz, mikroplastik, martwe strefy, nanoplastik, neonikotynoidy, niedopałki papierosów, odpady niebezpieczne, pestycydy, polichlorowane bifenyle (PCB), przemysł tekstylny (włókienniczy). sieci widma, sinice, składowiska odpadów (wysypiska śmieci), smog, sól drogowa, sztuczne ognie (fajerwerki, petardy), tworzywa sztuczne (plastik), Wielka Pacyficzna Plama Śmieci, wycieki ropy naftowej, zakwaszenie wód (rzek, jezior, mórz i oceanów), zanieczyszczenie gleby, zanieczyszczenie hałasem, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie światłem, zanieczyszczenie wody, związki per- i polyfluoroalkilowe (PFAS) – wieczne chemikalia

zmiany klimatu (kryzys klimatyczny):
blaknięcie (bielenie) raf koralowych, denializm klimatyczny (zaprzeczanie globalnemu ociepleniu), efekt cieplarniany, ekstremalne zjawiska, gazy cieplarniane, globalne ocieplenie, kryzys wodny, miejska wyspa ciepła (MWC), migracje gatunków, nawałnice, ocieplenie oceanu, wzrost poziomu mórz i oceanów, podtopienie, powódź, pożar lasu, przyducha, pustynnienie, susza, topnienie lodowców i lądolodów, topnienie lodu morskiego, trąba powietrzna, upał

klęski i katastrofy ekologiczne:
katastrofy jądrowe (nuklearne), katastrofy przemysłowe, największe katastrofy ekologiczne na świecie, największe katastrofy ekologiczne w Polsce, wycieki ropy naftowej

Czerwona księga gatunków zagrożonych, Czerwona Lista IUCN (The IUCN Red List):
gatunek wymarły (extinct EX), gatunek wymarły na wolności (extinct in the wild EW), gatunek krytycznie zagrożony (critically endangered CR), gatunek zagrożony (endangered EN), gatunek narażony gatunek wysokiego ryzyka (vulnerable VU), gatunek bliski zagrożenia (near threatened NT), gatunek najmniejszej troski (least concern LC)
Polska czerwona księga roślin, Polska czerwona księga zwierząt
gatunek inwazyjny (inwazyjny gatunek obcy IGO)

Poruszający i inspirujący do działania apel Davida Attenborough

Wiedza ekologiczna – dodatkowe informacje:
aforyzmy ekologiczne, biblioteka ekologa, biblioteka młodego ekologa, ekoprognoza, encyklopedia ekologiczna, hasła ekologiczne, hasztagi (hashtagi) ekologiczne, kalendarium wydarzeń ekologicznych, kalendarz ekologiczny, klęski i katastrofy ekologiczne, największe katastrofy ekologiczne na świecie, międzynarodowe organizacje ekologiczne, podcasty ekologiczne, poradniki ekologiczne, (nie) tęgie głowy czy też (nie) najtęższe umysły, znaki i oznaczenia ekologiczne

Dziękuję, że przeczytałaś/eś powyższe informacje do końca. Jeśli cenisz sobie zamieszczane przez portal treści zapraszam do wsparcia serwisu poprzez Patronite.

Możesz również wypić ze mną wirtualną kawę! Dorzucasz się w ten sposób do kosztów prowadzenia portalu, a co ważniejsze, dajesz mi sygnał do dalszego działania. Nad każdym artykułem pracuję zwykle do późna, więc dobra, mocna kawa wcale nie jest taka zła ;-)

Zapisz się na Newsletter i otrzymuj email z ekowiadomościami. Dodatkowo dostaniesz dostęp do specjalnego działu na stronie portalu, gdzie pojawiają się darmowe materiały do pobrania i wykorzystania. Poradniki i przewodniki, praktyczne zestawienia, podsumowania, wzory, karty prac, checklisty i ściągi. Wszystko czego potrzebujesz do skutecznej i zielonej rewolucji w twoim życiu. Zapisz się do Newslettera i zacznij zmieniać świat na lepsze.

Chcesz podzielić się ciekawym newsem lub zaproponować temat? Skontaktuj się pisząc maila na adres: informacje@wlaczoszczedzanie.pl

Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu Włącz oszczędzanie